नेपालका सहरहरूको सूची
नेपालका सहर र नगरहरू नगरपालिका अन्तर्गत समाहित छन्। नेपालको नगरपालिका एउटा जिल्लाको उप-एकाइ हो। नेपाल सरकारले नगरपालिका बन्नको लागि न्यूनतम मापदण्ड तोकेको छ। यी मापदण्डहरू अन्तर्गत निश्चित जनसङ्ख्या, पूर्वाधार र राजस्व समावेश रहेको छ। हाल नेपालमा २९३ नगरपालिका छन् जसमध्ये ६ महानगरपालिका, ११ उपमहानगरपालिका र २७६ नगरपालिका छन्। यस बाहेक ४६० गाउँपालिका छन् जसलाई समग्रमा जोड्दा नेपालमा कुल ७५३ स्थानीय तह रहेका छन्।[१]
| सहर | |
|---|---|
 काठमाडौँ, सबैभन्दा ठुलो सहर (महानगर) | |
| श्रेणी | नगरपालिका |
| अवस्थिति | नेपाल |
| स्थापित | २०३२ साउन ३१ |
| सङ्ख्या | ६ वटा महानगरपालिका ११ वटा उपमहानगरपालिका २७६ वटा नगरपालिका ( २७ फागुन २०७३) मा |
| जनसङ्ख्या | ८,४५,७६७ - ८,३७० |
| क्षेत्रफल | ५४७.४३ वर्ग किलोमिटर (२११.३६ वर्ग माइल) - ६.८९ वर्ग किलोमिटर (२.६६ वर्ग माइल) |
| सरकार | नगरप्रमुख–परिषद् |
| उप प्रशासन | वडाहरू |
नेपालको राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर काठमाडौँ हो।[२][३] क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा ठूलो महानगरपालिका पोखरा हो जसले ४६४.२८ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ भने सबैभन्दा सानो महानगरपालिका ललितपुर हो जसले ३६.१२ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ। यसै प्रकार क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा ठूलो उपमहानगरपालिका घोराही हो जसले ५२२.२१ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ भने जनसङ्ख्याको आधारमा सबैभन्दा ठूलो उपमहानगरपालिका जनकपुर हो जसको जनसङ्ख्या १,५९,४६८ रहेको छ।[४] यस्तै क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा ठूलो नगरपालिका सितगङ्गा हो जसले ६१०.४३ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ।[५]
वर्गीकरण अनुसार सहरहरूको सूची
सम्पादन गर्नुहोस्नेपालको स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ मा उल्लिखित अन्य प्रमुख मापदण्डका साथै नगरपालिका मानिने स्थानीय तहको जनसङ्ख्याको हिमाली जिल्लामा न्यूनतम जनसङ्ख्या १० हजार र पहाडी जिल्ला, भित्री तराईका जिल्ला, तराईका जिल्ला र काठमाडौँ उपत्यकामा क्रमशः चालीस हजार, पचास हजार, सत्तरी हजार र एक लाख हुनुपर्ने छ। उपमहानगरका लागि जनसङ्ख्या दुई लाख र महानगरको जनसङ्ख्या पाँच लाख हुनुपर्छ।[६]
वर्गीकरण: सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले पूर्वाधार र सामाजिक विकासका आधारमा स्थानीय तहलाई चार श्रेणीमा वर्गीकरण गरेको छ।[७]
| वर्गीकरण | प्रकार | सङ्ख्या | |
|---|---|---|---|
| वर्ग 'क' | अति दुर्गम | १८ | |
| वर्ग 'ख' | दुर्गम | ४३ | |
| वर्ग 'ग' | मध्यम | १३३ | |
| वर्ग 'घ' | सुगम | ९९ | |
गाढामा सूचीकृत सहरहरू नेपालका आ-आफ्ना प्रदेशका राजधानीहरू हुन् भने गाढा र छड्के देशको राजधानी हो।
महानगरपालिका
सम्पादन गर्नुहोस्| नाम | जिल्ला | प्रदेश | जनसङ्ख्या (२०७८) | क्षेत्रफल (किमी२) | # वडा सङ्ख्या | वेबसाइट |
|---|---|---|---|---|---|---|
| काठमाडौँ | काठमाडौँ | बागमती | ८,६२,४०० | ४९.४५ | ३२ | [१] |
| पोखरा | कास्की | गण्डकी | ५,१३,५०४ | ४६४.२४ | ३३ | [२] |
| भरतपुर | चितवन | बागमती | ३,६९,२६८ | ४३२.९५ | २९ | [३] |
| ललितपुर | ललितपुर | बागमती | २,९४,०९८ | ३६.१२ | २९ | [४] |
| वीरगञ्ज | पर्सा | मधेश | २,७२,३८२ | १३२.०७[८] | ३२ | [५] |
| विराटनगर | मोरङ | कोशी | २,४३,९२७ | ७७.००[८] | १९ | [६] |
उपमहानगरपालिका
सम्पादन गर्नुहोस्| नाम | जिल्ला | प्रदेश | जनसङ्ख्या (२०७८) | क्षेत्रफल | # वडा सङ्ख्या | वेबसाइट |
|---|---|---|---|---|---|---|
| घोराही | दाङ | लुम्बिनी | २,००,५३० | ५२२.२१ | १९ | [७] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| धनगढी | कैलाली | सुदूरपश्चिम | १,९८,७९२ | २६१.७५ | १९ | [८] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| इटहरी | सुनसरी | कोशी | १,९७,२४१ | ९३.७८ | २० | [९] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| जनकपुर | धनुषा | मधेश | १,९४,५५६ | ९१.९७ | २५ | [१०] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| बुटवल | रुपन्देही | लुम्बिनी | १,९४,३३५ | १०१.६१ | १९ | [११] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| हेटौँडा | मकवानपुर | बागमती | १,९३,५७६ | २६१.५९ | १९ | [१२] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| तुल्सीपुर | दाङ | लुम्बिनी | १,७९,७५५ | ३८४.६३ | १९ | [१३] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| धरान | सुनसरी | कोशी | १,६६,५३१ | १९२.३२ | २० | [१४] |
| नेपालगन्ज | बाँके | लुम्बिनी | १,६४,४४४ | ८५.९४ | २३ | [१५] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| कलैया | बारा | मधेश | १,३६,२२२ | १०८.९४ | २७ | [१६] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०९-०२ मिति |
| जीतपुरसिमरा | बारा | मधेश | १,२७,३०७ | ३१२.१८ | २४ | [१७] वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१८-०९-०७ मिति |
नगरपालिका
सम्पादन गर्नुहोस्यो पनि हेर्नुहोस्
सम्पादन गर्नुहोस्- नेपालका नगरपालिकाहरू
- नेपालका गाउँपालिकाहरू — हालका गाउँपालिकाहरू + स्थानीय सरकारको उपविभाजन।
- गाउँ विकास समिति (गाविस) — स्थानीय सरकारको उपविभाजन (२०४८-२०७३)।
- नेपालका गाउँ विकास समितिहरूको सूची — (२०४८-२०७३)।
- नेपालको प्रशासनिक विभाजन
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Total number of local bodies and ward", Open Data Nepal, ४ मार्च २०१८, अन्तिम पहुँच ११ नोभेम्बर २०२०।
- ↑ "Population of Cities in Nepal (2020)", worldpopulationreview.com, अन्तिम पहुँच २०१९-०७-२८। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०७-२८ मिति
- ↑ Nepal, Naturally, "Kathmandu", Naturally Nepal (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०१९-०७-२८। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०७-२८ मिति
- ↑ "Pokhara Lekhnath becomes largest metropolitan city" (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच १६ जुन २०१७।
- ↑ "Sitganga Municipality in Nepal", अन्तिम पहुँच १९ मार्च २०१८।
- ↑ "स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४", सङ्घीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच १३ Jan २०२४।
- ↑ "दुर्गम र सुगमको आधारमा स्थानीय तहको विभाजन : हेर्नुहोस् तपाईंको स्थानीय तह कुन वर्ग छ ?", सजिलो सञ्जाल, २०१९-१२-२३, अन्तिम पहुँच २०२०-१२-२१। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२०-१०-०१ मिति
- ↑ ८.० ८.१ "Population Ward Level 753 Local Unite", केन्द्रिय तथ्याङ्क विभाग, मूलबाट २७ जनवरी २०१८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २३ अप्रिल २०१८। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २७ जनवरी २०१८ मिति
- ↑ "स्थानिय तह", मूलबाट ३१ अगस्ट २०१८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २० अप्रिल २०१८।
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग:जनगणना २०६८− गाविस-गाउँ विकास समिति/नगरपालिका-नगरहरूको जनसङ्ख्या र आवासको अन्तिम परिणाम — तालिका २ (पृष्ठ ८)।
- नेपालमा जीवनयापन को लागत सूचकाङ्क – नेपाली नागरिकको आर्थिक शक्तिको तथ्याङ्क र ग्राफ
