दक्षिणी एसियाका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक, वैज्ञानिक एवं सांस्कृतिक सङ्गठन (युनेस्को)द्वारा दक्षिण एसिया क्षेत्रमा रहेका ६ वटा देशहरूको ६० वटा सम्पदालाई विश्व सम्पदा क्षेत्रमा मान्यता प्रदान गरिएको छ । जसमा अफगानिस्तान, भारत, नेपाल, श्रीलङ्का, पाकिस्तान तथा बङ्गलादेश रहेका छन् । दक्षिण एसियामै रहेको भुटान र माल्दिभ्सको कुनै सम्पदालाई युनेस्कोले हालसम्म मान्यता दिएको छैन । यस क्षेत्रमा रहेको भारतको सबैभन्दा बढी ३७ (६औँ क्रम विश्वव्यापी) सम्पदा सूचीकृत गरिएको छ । यस क्षेत्रबाट सबैभन्दा पहिले काठमाडौँ उपत्यका तथा सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्जलाई युनेस्कोले विश्व सम्पदा सूचीमा समावेस गरेको थियो ।

बङ्गलादेशका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरू

  † खतरापूर्ण सम्पदा

क्रम सं.	नाम	चित्र	क्षेत्र	युनेस्को डेटा	क्षेत्रफल	समय	विवरण	सन्दर्भ
१	बगेरहाट जिल्लाको ऐतिहासिक मस्जिद सहर		बगेरहाट जिल्ला, खुलना विभाग २२°४०′०″उ॰ ८९°४८′०″पू॰	सांस्कृतिक: (iv)	—	१९८५
२	पहारपुरमा रहेका बौद्ध विहारका अवशेषहरू		नाओगावं जिल्ला, राजशाही विभाग २५°२′०″उ॰ ८८°५९′०″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (ii), (vi)	—	१९८५
३	सुन्दरवन		खुलना विभाग २१°५७′०″उ॰ ८९°११′०″पू॰	प्राकृतिक: (ix), (x)	7005139500000000000१,३९,५०० (३,४५,०००)	१९९७

भारतका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

  † खतरापूर्ण सम्पदा

सम्पदा	चित्र	स्थान	प्रक्रिया	क्षेत्र हे (एकर)	वर्ष	विवरण	सन्दर्भ
आगराको किल्ला		India !आगरा, उत्तर प्रदेश, भारत २७°११′०″उ॰ ७८°२′०″पू॰	सांस्कृतिक: (iii)	—	१९८३
अजन्ता गुफाहरू		India !औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र, भारत २०°३३′१२″उ॰ ७५°४२′०″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (ii), (iii), (vi)	—	१९८३
साँचीको स्तूप		India !रायसेन जिल्ला, मध्य प्रदेश, भारत २३°२८′४६″उ॰ ७७°४४′२३″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (ii), (iii), (iv), (vi)	—	१९८९
चम्पानेर पावागढ पुरातत्विक निकुञ्ज		India !पाँचमहल जिल्ला, गुजरात, भारत २२°२९′०″उ॰ ७३°३२′०″पू॰	सांस्कृतिक: (iii), (iv), (v), (vi)	7003132900000000000१,३२९ (३,२८०); मध्यवर्ती क्षेत्र २,९१२ (७,२००)	२००४
छत्रपति शिवाजी टर्मिनस (पहिले भिक्टोरिया टर्मिनस)		India !मुम्बई, महाराष्ट्र, भारत १८°५६′२४″उ॰ ७२°५०′१०″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iv)	7000285000000000000२.८५ (७.०)	२००४
गोवाको चर्च र मठहरू		India !गोवा, भारत १५°३०′८″उ॰ ७३°५४′४२″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iv), (vi)	—	१९८६
एलिफेन्टा गुफाहरू		India !एलिफेन्टा टापु, कोलाबा जिल्ला, महाराष्ट्र, भारत १८°५८′०″उ॰ ७२°५६′९″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (iii)	—	१९८७
एलोरा गुफाहरू		India !वेरूल, औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र, भारत २०°१′३५″उ॰ ७५°१०′४५″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (iii), (vi)	—	१९८३
फतेहपुर सिकरी		India !आगरा जिल्ला, उत्तर प्रदेश, भारत २७°५′४०″उ॰ ७७°३९′५१″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iii), (iv)	—	१९८६
ग्रेट हिमालयन राष्ट्रिय निकुञ्ज		India !कुल्लु क्षेत्र, हिमाचल प्रदेश,भारत ३१°४४′उ॰ ७७°३३′पू॰	प्राकृतिक: (x)	7005117100000000000१,१७,१०० (२,८९,०००)	२०१४
महान चोल मन्दिर		India !भारत १०°४६′५९″उ॰ ७९°७′५७″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iii)	7001220000000000000२२ (५४); मध्यवर्ती क्षेत्र १७ (४२)	१९८७
हम्पीमा स्मारकहरूको समूह		India !बेल्लारी जिल्ला, कर्नाटक, भारत १५°१८′५२″उ॰ ७६°२८′१८″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (iii), (iv)	—	१९८६
महाबलीपुरममा रहेको स्मारकहरूको समूह		India !चिङ्गलेपुत जिल्ला, तमिलनाडु, भारत १२°३७′०″उ॰ ८०°११′३०″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (ii), (iii), (vi)	—	१९८४
पत्तदकलमा रहेको स्मारकहरूको समूह		India !बदामी, बिजापुर जिल्ला, कर्नाटक, भारत १५°५६′५४″उ॰ ७५°४९′०″पू॰	सांस्कृतिक: (iii), (iv)	7000555999999999999५.५६ (१३.७); मध्यवर्ती क्षेत्र ११३ (२८०)	१९८७
राजस्थानको पहाडी किल्लाहरू		भारत !भारत, राजस्थान, भारत	सांस्कृतिक: (ii), (iii)	—	२०१३
हुमायुँको चिहान, दिल्ली		India !दिल्ली, भारत २८°३५′३६″उ॰ ७७°१५′२″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iv)	—	१९९३
काजिरङ्गा राष्ट्रिय निकुञ्ज		India !असम, भारत २६°४०′उ॰ ९३°२५′पू॰	प्राकृतिक: (ix), (x)	7004429960000000000४२,९९६ (१,०६,२५०)	१९८५
केवलादेव राष्ट्रिय निकुञ्ज		India !राजस्थान, भारत २७°९′३२″उ॰ ७७°३०′३१″पू॰	प्राकृतिक: (x)	7003287300000000000२,८७३ (७,१००)	१९८५
खजुराहोमा रहेको स्मारकहरूको समूह		India !मध्यप्रदेश, भारत २४°५१′८″उ॰ ७९°५५′२०″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (iii)	—	१९८६
महाबोधी मन्दिर		India !बिहार, भारत २४°४१′४३″उ॰ ८४°५९′३८″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (ii), (iii), (iv), (vi)	7000486000000000000४.८६ (१२.०)	२००२
मानस राष्ट्रिय निकुञ्ज		India !असम, भारत २६°४३′३०″उ॰ ९१°१′५०″पू॰	प्राकृतिक: (vii), (ix), (x)	7004391000000000000३९,१०० (९७,०००)	१९८५
भारतको पर्वतीय रेल		India !भारत ११°३०′३७″उ॰ ७६°५६′९″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iv)	7001890000000000000८९ (२२०); मध्यवर्ती क्षेत्र ६४५ (१,५९०)	१९९९
नन्दा देवी र फुलहरूको उपत्यका राष्ट्रिय निकुञ्ज		India !उत्तराखण्ड, भारत ३०°४३′उ॰ ७९°४०′पू॰	प्राकृतिक: (vii), (x)	7004717830000000000७१,७८३ (१,७७,३८०); मध्यवर्ती क्षेत्र ५,१४,२८६ (१२,७०,८३०)	१९८८
कुतुब परिसर र स्मारकहरू, दिल्ली		India !दिल्ली, भारत २८°३१′३३″उ॰ ७७°११′७″पू॰	सांस्कृतिक: (iv)	—	१९९३
लाल किल्ला परिसर		India !दिल्ली, भारत २८°३९′२०″उ॰ ७७°१४′२७″पू॰	सांस्कृतिक: (ii), (iii), (vi)	7001980000000000000९८ (२४०); मध्यवर्ती क्षेत्र १०० (२५०)	२००७
भिमबेटका चट्टान आश्रय		India !मध्यप्रदेश, भारत २२°५५′४०″उ॰ ७७°३५′०″पू॰	सांस्कृतिक: (iii), (v)	7003189300000000000१,८९३ (४,६८०); मध्यवर्ती क्षेत्र १०,२८० (२५,४००)	२००३
सुन्दरबन राष्ट्रिय निकुञ्ज		India !पश्चिम बङ्गाल, भारत २१°५६′४२″उ॰ ८८°५३′४५″पू॰	प्राकृतिक: (ix), (x)	7005133010000000000१,३३,०१० (३,२८,७००)	१९८७
सुर्य मन्दिर, कोणार्क		India !पुरी , उडिसा, भारत १९°५३′१५″उ॰ ८६°५′४१″पू॰	सांस्कृतिक: (i), (iii), (vi)	7001110000000000000११ (२७)	१९८४
ताजमहल		India !आगरा, उत्तरप्रदेश, भारत २७°१०′२७″उ॰ ७८°२′३२″पू॰	सांस्कृतिक: (i)	—	१९८३
जन्तर मन्तर, जयपुर		India !जयपुर, राजस्थान, भारत २६°५५′२९″उ॰ ७५°४९′३०″पू॰	सांस्कृतिक: (iii), (iv)	7000187000000000000१.८७ (४.६); मध्यवर्ती क्षेत्र १५ (३७)	२०१०
पश्चिमी घाट		India !भारत	प्राकृतिक: (ix), (x)	7007160000000000000१,६०,००,००० (४,००,००,०००)	२०१२
रानी कि वाव		India !पाटन,गुजरात, भारत	सांस्कृतिक: (i)(iv)	4.68 ha	२०१४

नेपालका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

  † खतरापूर्ण सम्पदा

क्रम सं.	नाम	चित्र	क्षेत्र	समय	युनेस्को डेटा	विवरण	सन्दर्भ
१	चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज		Nepal !चितवन जिल्ला, नारायणी अञ्चल, नेपाल २७°३०′०″उ॰ ८४°२०′०″पू॰	015२०औं शताब्दी	0284 !२८४; १९८४; vii, ix, x	चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज (पहिले शाही चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज) (चि.रा.नि.) नेपालको सबैभन्दा पहिलो तथा सबैभन्दा पुरानो राष्ट्रिय निकुञ्ज हो । यसको स्थापना सन् १९७३ मा गरिएको हो ।
२	काठमाडौँ उपत्यका		Nepal !काठमाडौँ उपत्यका, नेपाल २७°४२′१४″उ॰ ८५°१८′३१″पू॰	015१४औं शताब्दी	0137 !१३७; १९७९; iii, iv, vi	काठमाण्डौ उपत्यका नेपालको ऐतिहासिक सहर तथा युनेस्को विश्व सम्पदा क्षेत्रमा सूचीकृत क्षेत्र हो । काठमाडौँ उपत्यकामा (अथवा नेपाल उपत्यका)मा ३ जिल्ला काठमाडौँ, ललितपुर तथा भक्तपुर पर्दछन् ।
३	लुम्बिनी		Nepal !रूपन्देही जिल्ला, लुम्बिनी अञ्चल, नेपाल २७°२८′८″उ॰ ८३°१६′३४″पू॰	015५औं शताब्दी	0666 !६६६; १९९७; iii, vi	लुम्बिनी गौतम बुद्धको जन्मथलो हो । लुम्बिनी अञ्चल यसै ठाउँको नामबाट नामाकरण गरिएको ।
४	सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज		Nepal !सोलुखुम्बु जिल्ला, सगरमाथा अञ्चल, नेपाल २७°५७′५५″उ॰ ८६°५४′४७″पू॰	015१९औं शताब्दी	0120 !१२०; १९७९; vii	सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज पूर्वी नेपालको सोलुखुम्बु जिल्लाको उत्तरी भागमा छ जसले सगरमाथा, ल्होत्से, नुप्त्से, चो यु, आमादब्लम हिमालहरू तथा यस वरिपरिको क्षेत्रको ओगटेको छ। यसको क्षेत्रफल ११४८ वर्ग कि.मि. छ ।

पाकिस्तानका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

  † खतरापूर्ण सम्पदा

क्रम सं.	नाम	चित्र	क्षेत्र	समय	युनेस्को डेटा	विवरण
१	मोहन जोदडोको पुरातात्विक अवशेषहरू		सिन्ध, पाकिस्तान २७°१९′४५″उ॰ ६८°८′२०″पू॰	ईशापूर्व २६औं शताब्दी देखि ईशापूर्व १९औं शताब्दीसम्म	0138 !१३८; १९८०; ii, iii	मोहन जोदडो एउटा पुरातात्विक क्षेत्र हो जुन पाकिस्तानको सिन्ध प्रान्तमा रहेको छ ।
२	तक्षशिला		पञ्जाब, पाकिस्तान ३३°४६′४५″उ॰ ७२°५३′१५″पू॰	ईशापूर्व ५औं शताब्दी देखि ईशापूर्व २औं शताब्दीसम्म	0139 !१३९; 1980; iii, vi	तक्षशिला एउटा पुरातात्विक क्षेत्र हो जुन पाकिस्तानको पञ्जाबमा रहेको छ ।
३	तख्त-इ-बहिका बौद्ध अवशेषहरू र छिमेकी सहर सेरी बहलोलमा बाँकी रहेका अवशेषहरू		खाइबर पखतुनख्वा, पाकिस्तान ३४°१९′१५″उ॰ ७१°५६′४५″पू॰	पहिलो शताब्दी	0140 !१४०; १९८०; iv	तख्त-इ-बहि एउटा बौद्ध गुम्बा हो जुन पहिलो शताब्दीमा बनेको विश्वास गरिन्छ । यो पाकिस्तानको खाइबर पखतुनख्वामा रहेको छ ।
४	लाहोर किल्ला र लाहोरमा रहेको शालिमार बगैंचा		पञ्जाब, पाकिस्तान ३१°३५′२५″उ॰ ७४°१८′३५″पू॰	१५५६	0171 !१७१; १९८१; i,ii,iii	मुगल साम्राज्यको समयमा लाहोरमा निर्माण गरिएको किल्ला र शालिमार बगैंचा दुई शाही धरोहरहरू हुन् ।
५	मकलीका एतिहासिक धरोहरहरू, थाट्टा		सिन्ध, पाकिस्तान २४°४६′०″उ॰ ६७°५४′०″पू॰	१४औं शताब्दी देखि १८औं शताब्दीसम्म	0143 !१४३; १९८१; iii	पुरातात्विक सहर थाट्टामा रहेको मकली पर्वतका एतिहासिक धरोहरहरू १४औं शताब्दीमा निर्माण गरिएको हो ।
६	रोहतास किल्ला		पञ्जाब, पाकिस्तान ३२°५७′४५″उ॰ ७३°३५′२०″पू॰	१५४१	0586 !५८६; १९९७; ii, iv	रोहतास किल्ला पञ्जाब, पाकिस्तानमा रहेको एतिहासिक धरोहर हो ।

श्रीलङ्काका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

  † खतरापूर्ण सम्पदा

क्रम सं.	नाम	चित्र	क्षेत्र	समय	युनेस्को डेटा	विवरण
१	पोलोननरुवाको एतिहासिक सहरहरू		पोलोननरुवा, श्रीलङ्का ७°९′३३″उ॰ ८१°०′०″पू॰	ईशापूर्व १०७०	0201 !२०१; १९८२; i, iii, vi	पोलोननरुवा श्रीलङ्काको सबैभन्दा दोश्रो पुरानो शाही साम्रज्य हो ।
२	सिगिरियाको एतिहासिक सहरहरू		मताले, श्रीलङ्का ७°५७′२५″उ॰ ८०°४५′३५″पू॰	ईशापूर्व ३औं शताब्दी देखि ईशापूर्व १औं शताब्दीसम्म	0202 !२०२; १९८२; ii, iii, iv	सिगिरिया श्रीलङ्काको मताले जिल्लामा रहेको पुरातात्विक क्षेत्र हो ।
३	डाम्बुलाको स्वर्ण मन्दिर		केन्द्रीय श्रीलङ्का, श्रीलङ्का ७°५१′०″उ॰ ८०°३९′०″पू॰	पहिलो शताब्दी	0561 !५६१; १९९१; i, vi	डाम्बुलाको स्वर्ण मन्दिर डाम्बुलाको गुफा मन्दिरको नामले चिनिन्छ जुन केन्द्रीय श्रीलङ्कामा अवस्थित छ । यो पहिलो शताब्दीमा बनेको विश्वास गरिन्छ ।
४	गालको पुरानो सहर र किल्लाहरू		गाल, श्रीलङ्का ६°३′१३″उ॰ ८०°१२′४२″पू॰	१५५६	0451 !४५१; १९८८; iv	गालको पुरानो सहर र किल्लाहरू केन्द्रीय श्रीलङ्काको गालमा स्थित छ।
५	अनुराधापुराको पवित्र सहर		अनुराधापुरा श्रीलङ्का८°२१′०″उ॰ ८०°२३′७″पू॰	४औं शताब्दी	0200 !२००; १९८१; i, iii, iv	अनुराधापुराको पवित्र सहर श्रीलङ्काको एतिहासिक धरोहर हो ।
६	क्यान्डीको पवित्र सहर		क्यान्डी, श्रीलङ्का ७°१७′३८″उ॰ ८०°३८′१९″पू॰	१५४१	0450 !४५०; १९८८; iv, vi	क्यान्डीको पवित्र सहर श्रीलङ्काको एतिहासिक धरोहर हो ।
७	सिंहराजा वन्यजन्तु आरक्ष		दक्षिणी श्रीलङ्का ७°१७′३८″उ॰ ८०°३८′१९″पू॰	१५४१	0405 !४०५; १९८८; ix, x	सिंहराजा वन्यजन्तु आरक्ष श्रीलङ्काको प्राकृतिक सम्पदा हो ।
८	श्रीलङ्काका केन्द्रीय पहाडी इलाकाहरू		क्यान्डी, श्रीलङ्का ७°१७′३८″उ॰ ८०°३८′१९″पू॰	१५४१	1203 !१२०३; २०१०; ix, x	श्रीलङ्काका केन्द्रीय पहाडी इलाकाहरू श्रीलङ्काको प्राकृतिक सम्पदा हो ।