भारतका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

सन् २०१४ सम्ममा भारतका ३२ वटा सम्पदालाई संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक, वैज्ञानिक एवं सांस्कृतिक सङ्गठन (युनेस्को)द्वारा विश्व सम्पदा क्षेत्रमा मान्यता प्रदान गरिएको छ ।[]

विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको स्थान

सम्पादन गर्नुहोस्

विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

सम्पादन गर्नुहोस्

युनेस्कोद्वारा विश्व सम्पदा क्षेत्र घोषित गरिएको भारतीय सांस्‍कृतिक र प्राकृतिक स्थलहरूको सूची:

नाम: विश्व सम्पदा समितिद्वारा दिइएको नाम
क्षेत्र: नेपालको इलाका तथा क्षेत्र
समय: स्थापना भएको वर्ष
युनेस्को डेटा: विश्व सम्पदा क्षेत्रमा सामेल गरिएको वर्ष तथा मापदण्ड
विवरण: सम्पदा क्षेत्रको बारेमा संक्षिप्त विवरण
  † खतरापूर्ण सम्पदा
सम्पदा चित्र स्थान प्रक्रिया क्षेत्र
हे (एकर)
वर्ष विवरण सन्दर्भ
आगराको किल्ला आगरा, उत्तर प्रदेश,   भारत
२७°११′०″उ॰ ७८°२′०″पू॰ / २७.१८३३३°N ७८.०३३३३°E / 27.18333; 78.03333 (Agra Fort)
सांस्कृतिक:
(iii)
१९८३ []
अजन्ता गुफाहरू   औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र,   भारत
२०°३३′१२″उ॰ ७५°४२′०″पू॰ / २०.५५३३३°N ७५.७००००°E / 20.55333; 75.70000 (Ajanta Caves)
सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (vi)
१९८३ []
साँचीको स्तूप   रायसेन जिल्ला, मध्य प्रदेश,   भारत
२३°२८′४६″उ॰ ७७°४४′२३″पू॰ / २३.४७९४४°N ७७.७३९७२°E / 23.47944; 77.73972 (Buddhist Monuments at Sanchi)
सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi)
१९८९ []
चम्पानेर पावागढ पुरातत्विक निकुञ्ज   पाँचमहल जिल्ला, गुजरात,   भारत
२२°२९′०″उ॰ ७३°३२′०″पू॰ / २२.४८३३३°N ७३.५३३३३°E / 22.48333; 73.53333 (Champaner-Pavagadh Archaeological Park)
सांस्कृतिक:
(iii), (iv), (v), (vi)
7003132900000000000१,३२९ (३,२८०); मध्यवर्ती क्षेत्र २,९१२ (७,२००) २००४ []
छत्रपति शिवाजी टर्मिनस (पहिले भिक्टोरिया टर्मिनस)   मुम्बई, महाराष्ट्र,   भारत
१८°५६′२४″उ॰ ७२°५०′१०″पू॰ / १८.९४०००°N ७२.८३६११°E / 18.94000; 72.83611 (Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus))
सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
7000285000000000000२.८५ (७.०) २००४ []
गोवाको चर्च र मठहरू गोवा,   भारत
१५°३०′८″उ॰ ७३°५४′४२″पू॰ / १५.५०२२२°N ७३.९११६७°E / 15.50222; 73.91167 (Churches and Convents of Goa)
सांस्कृतिक:
(ii), (iv), (vi)
१९८६ []
एलिफेन्टा गुफाहरू एलिफेन्टा टापु, कोलाबा जिल्ला, महाराष्ट्र,   भारत
१८°५८′०″उ॰ ७२°५६′९″पू॰ / १८.९६६६७°N ७२.९३५८३°E / 18.96667; 72.93583 (Elephanta Caves)
सांस्कृतिक:
(i), (iii)
१९८७ []
एलोरा गुफाहरू   वेरूल, औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र,   भारत
२०°१′३५″उ॰ ७५°१०′४५″पू॰ / २०.०२६३९°N ७५.१७९१७°E / 20.02639; 75.17917 (Ellora Caves)
सांस्कृतिक:
(i), (iii), (vi)
१९८३ []
फतेहपुर सिकरी   आगरा जिल्ला, उत्तर प्रदेश,   भारत
२७°५′४०″उ॰ ७७°३९′५१″पू॰ / २७.०९४४४°N ७७.६६४१७°E / 27.09444; 77.66417 (Fatehpur Sikri)
सांस्कृतिक:
(ii), (iii), (iv)
१९८६ [१०]
ग्रेट हिमालयन राष्ट्रिय निकुञ्ज कुल्लु क्षेत्र, हिमाचल प्रदेश,  भारत
३१°४४′उ॰ ७७°३३′पू॰ / ३१.७३३°N ७७.५५०°E / 31.733; 77.550 (Great Himalayan National Park)
प्राकृतिक:
(x)
7005117100000000000१,१७,१०० (२,८९,०००) २०१४ [११]
महान चोल मन्दिर   भारत
१०°४६′५९″उ॰ ७९°७′५७″पू॰ / १०.७८३०६°N ७९.१३२५०°E / 10.78306; 79.13250 (Great Living Chola Temples)
सांस्कृतिक:
(ii), (iii)
7001220000000000000२२ (५४); मध्यवर्ती क्षेत्र १७ (४२) १९८७ [१२]
हम्पीमा स्मारकहरूको समूह बेलारी जिल्ला, कर्नाटक,   भारत
१५°१८′५२″उ॰ ७६°२८′१८″पू॰ / १५.३१४४४°N ७६.४७१६७°E / 15.31444; 76.47167 (Group of Monuments at Hampi)
सांस्कृतिक:
(i), (iii), (iv)
१९८६ [१३]
महाबलीपुरममा रहेको स्मारकहरूको समूह चिङ्गलेपुत जिल्ला, तमिलनाडु,   भारत
१२°३७′०″उ॰ ८०°११′३०″पू॰ / १२.६१६६७°N ८०.१९१६७°E / 12.61667; 80.19167 (Group of Monuments at Mahabalipuram)
सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (vi)
१९८४ [१४]
पत्तदकलमा रहेको स्मारकहरूको समूह   बदामी, बिजापुर जिल्ला, कर्नाटक,   भारत
१५°५६′५४″उ॰ ७५°४९′०″पू॰ / १५.९४८३३°N ७५.८१६६७°E / 15.94833; 75.81667 (Group of Monuments at Pattadakal)
सांस्कृतिक:
(iii), (iv)
7000555999999999999५.५६ (१३.७); मध्यवर्ती क्षेत्र ११३ (२८०) १९८७ [१५]
राजस्थानको पहाडी किल्लाहरू भारत, राजस्थान,   भारत
सांस्कृतिक:
(ii), (iii)
२०१३ [१६]
हुमायुँको चिहान, दिल्ली   दिल्ली,   भारत
२८°३५′३६″उ॰ ७७°१५′२″पू॰ / २८.५९३३३°N ७७.२५०५६°E / 28.59333; 77.25056 (Humayun's Tomb, Delhi)
सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
१९९३ [१७]
काजिरङ्गा राष्ट्रिय निकुञ्ज   असम,   भारत
२६°४०′उ॰ ९३°२५′पू॰ / २६.६६७°N ९३.४१७°E / 26.667; 93.417 (Kaziranga National Park)
प्राकृतिक:
(ix), (x)
7004429960000000000४२,९९६ (१,०६,२५०) १९८५ [१८]
केवलादेव राष्ट्रिय निकुञ्ज   राजस्थान,   भारत
२७°९′३२″उ॰ ७७°३०′३१″पू॰ / २७.१५८८९°N ७७.५०८६१°E / 27.15889; 77.50861 (Keoladeo National Park)
प्राकृतिक:
(x)
7003287300000000000२,८७३ (७,१००) १९८५ [१९]
खजुराहोमा रहेको स्मारकहरूको समूह मध्यप्रदेश,   भारत
२४°५१′८″उ॰ ७९°५५′२०″पू॰ / २४.८५२२२°N ७९.९२२२२°E / 24.85222; 79.92222 (Khajuraho Group of Monuments)
सांस्कृतिक:
(i), (iii)
१९८६ [२०]
महाबोधी मन्दिर बिहार,   भारत
२४°४१′४३″उ॰ ८४°५९′३८″पू॰ / २४.६९५२८°N ८४.९९३८९°E / 24.69528; 84.99389 (Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya)
सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi)
7000486000000000000४.८६ (१२.०) २००२ [२१]
मानस राष्ट्रिय निकुञ्ज असम,   भारत
२६°४३′३०″उ॰ ९१°१′५०″पू॰ / २६.७२५००°N ९१.०३०५६°E / 26.72500; 91.03056 (Manas National Park)
प्राकृतिक:
(vii), (ix), (x)
7004391000000000000३९,१०० (९७,०००) १९८५ [२२]
भारतको पर्वतीय रेल   भारत
११°३०′३७″उ॰ ७६°५६′९″पू॰ / ११.५१०२८°N ७६.९३५८३°E / 11.51028; 76.93583 (Mountain Railways of भारत)
सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
7001890000000000000८९ (२२०); मध्यवर्ती क्षेत्र ६४५ (१,५९०) १९९९ [२३]
[२४]
[२५]
नन्दा देवीफुलहरूको उपत्यका राष्ट्रिय निकुञ्ज उत्तराखण्ड,   भारत
३०°४३′उ॰ ७९°४०′पू॰ / ३०.७१७°N ७९.६६७°E / 30.717; 79.667 (Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks)
प्राकृतिक:
(vii), (x)
7004717830000000000७१,७८३ (१,७७,३८०); मध्यवर्ती क्षेत्र ५,१४,२८६ (१२,७०,८३०) १९८८ [२६]
कुतुब परिसर र स्मारकहरू, दिल्ली दिल्ली,   भारत
२८°३१′३३″उ॰ ७७°११′७″पू॰ / २८.५२५८३°N ७७.१८५२८°E / 28.52583; 77.18528 (Qutb Minar and its Monuments, Delhi)
सांस्कृतिक:
(iv)
१९९३ [२७]
लाल किल्ला परिसर   दिल्ली,   भारत
२८°३९′२०″उ॰ ७७°१४′२७″पू॰ / २८.६५५५६°N ७७.२४०८३°E / 28.65556; 77.24083 (Red Fort Complex)
सांस्कृतिक:
(ii), (iii), (vi)
7001980000000000000९८ (२४०); मध्यवर्ती क्षेत्र १०० (२५०) २००७ [२८]
भिमबेटका चट्टान आश्रय   मध्यप्रदेश,   भारत
२२°५५′४०″उ॰ ७७°३५′०″पू॰ / २२.९२७७८°N ७७.५८३३३°E / 22.92778; 77.58333 (Rock Shelters of Bhimbetka)
सांस्कृतिक:
(iii), (v)
7003189300000000000१,८९३ (४,६८०); मध्यवर्ती क्षेत्र १०,२८० (२५,४००) २००३ [२९]
सुन्दरबन राष्ट्रिय निकुञ्ज   पश्चिम बङ्गाल,   भारत
२१°५६′४२″उ॰ ८८°५३′४५″पू॰ / २१.९४५००°N ८८.८९५८३°E / 21.94500; 88.89583 (Sundarbans National Park)
प्राकृतिक:
(ix), (x)
7005133010000000000१,३३,०१० (३,२८,७००) १९८७ [३०]
सुर्य मन्दिर, कोणार्क   पुरी जिल्ला, उडिसा,   भारत
१९°५३′१५″उ॰ ८६°५′४१″पू॰ / १९.८८७५०°N ८६.०९४७२°E / 19.88750; 86.09472 (Sun Temple, Konârak)
सांस्कृतिक:
(i), (iii), (vi)
7001110000000000000११ (२७) १९८४ [३१]
ताजमहल   आगरा, उत्तरप्रदेश,   भारत
२७°१०′२७″उ॰ ७८°२′३२″पू॰ / २७.१७४१७°N ७८.०४२२२°E / 27.17417; 78.04222 (Taj Mahal)
सांस्कृतिक:
(i)
१९८३ [३२]
जन्तर मन्तर, जयपुर   जयपुर, राजस्थान,   भारत
२६°५५′२९″उ॰ ७५°४९′३०″पू॰ / २६.९२४७२°N ७५.८२५००°E / 26.92472; 75.82500 (The Jantar Mantar, Jaipur)
सांस्कृतिक:
(iii), (iv)
7000187000000000000१.८७ (४.६); मध्यवर्ती क्षेत्र १५ (३७) २०१० [३३]
पश्चिमी घाट   भारत प्राकृतिक:
(ix), (x)
7007160000000000000१,६०,००,००० (४,००,००,०००) २०१२ [३४]
रानी कि वाव पाटन, गुजरात,   भारत सांस्कृतिक:
(i)(iv)
4.68 ha २०१४ [३५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. "Properties Inscribed on the World heritage List", UNESCO, अन्तिम पहुँच २०१०-१०-०१ 
  2. "Agra Fort", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  3. "Ajanta Caves", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  4. "Buddhist Monuments at Sanchi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०११ 
  5. "Champaner-Pavagadh Archaeological Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  6. "Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus)", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  7. "Churches and Convents of Goa", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  8. "Elephanta Caves", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  9. "Ellora Caves", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  10. "Fatehpur Sikri", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  11. "Six new sites inscribed on World Heritage List", UNESCO, अन्तिम पहुँच २३ जुन २०१४ 
  12. "Great Living Chola Temples", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  13. "Group of Monuments at Hampi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  14. "Group of Monuments at Mahabalipuram", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  15. "Group of Monuments at Pattadakal", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०११ 
  16. "Hill Forts of Rajasthan", UNESCO, अन्तिम पहुँच २५ जुन २०१३ 
  17. "Humayun's Tomb, Delhi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  18. "Kaziranga National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  19. "Keoladeo National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  20. "Khajuraho Group of Monuments", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  21. "Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  22. "Manas National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  23. "Mountain Railways of India", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  24. "Decision - 29COM 8B.31 - Extension of Properties Inscribed on World Heritage List (Mountain Railways of India)", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  25. "Decision - 32COM 8B.28 - Examination of nomination of natural, mixed and cultural proprerties to the World Heritage List - Kalka Shimla Railway, Extension of Mountain Railways of India (INDIA)", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  26. "Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  27. "Qutb Minar and its Monuments, Delhi", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  28. "Red Fort Complex", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  29. "Rock Shelters of Bhimbetka", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  30. "Sundarbans National Park", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  31. "Sun Temple, Konârak", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  32. "Taj Mahal", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०१० 
  33. "The Jantar Mantar, Jaipur", UNESCO, अन्तिम पहुँच २८ मे २०११ 
  34. "Western Ghats", अन्तिम पहुँच ३ जुलाई २०१२  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  35. http://whc.unesco.org/en/list/922

बाह्य कडीहरू

सम्पादन गर्नुहोस्