गोवा

गोवा (/ˈɡoʊə/ ( ), मराठी: गोवा, कोङ्कणी: गोंय) क्षेत्रफलको हिसाबले भारतको सबैभन्दा सानो र जनसङ्ख्याको हिसाबले दोस्रो सबैभन्दा सानो राज्य हो। विश्वमा गोवा आफ्नो सुन्दर समुद्री तट र प्रसिद्ध वास्तुकलाको लागि चिनिने गरिन्छ। गोवा लगभग ४५० वर्षसम्म पोर्चुगलको उपनिवेशको रूपमा रहेको थियो तर अन्तत: सन् १९६१ डिसेम्बरमा उनीहरूले यो क्षेत्रलाई भारतीय प्रशासनलाई सुम्पेको थियो।

गोवा
राज्य
भारतमा गोवाको स्थान
निर्देशाङ्क (पणजी): १५.५०°N ७३.८३°E / 15.50; 73.83
देश	भारत
राज्य गठन	सन् १९८७ मे ३०
राजधानी	पणजी
ठूलो सहर	भास्को दा गामा
जिल्लाहरू	२
सरकार
• अङ्ग	गोवा सरकार
• गभर्नर	सत्यपाल मलिक
• मुख्यमन्त्री	प्रमोद सावन्त (भाजपा)
• विधान सभा	एकसदनीय (४० सिट)
• संसदीय निर्वाचन क्षेत्र	राज्य सभा १ लोक सभा २
• उच्च अदालत	बोम्बे उच्च अदालत, गोवा इजलास
क्षेत्रफल
• जम्मा	३,७०२ किमी२ (१४२९ वर्ग माइल)
• क्रम	२८औँ
जनसङ्ख्या  (२०११)
• जम्मा	१४५८५४५
• क्रम	२६औँ
वासिन्दा	गोवाली
समय क्षेत्र	युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय)
आइएसओ ३१६६ सङ्केत	IN-GA
माविसू (२०१८)	०.७६१ (उच्च) · तेस्रो
साक्षरता	८८.७०% (तेस्रो)
आधिकारिक भाषा	कोङ्कणी
वेबसाइट	www.goa.gov.in
^* देवनागरी लिपिमा लेखिने कोङ्कणी अधिकारिक भाषा भएतापनि मराठी र अङ्ग्रेजी भाषाको प्रयोग सरकारी कामकाज र अन्य स्थानमा गर्ने गरिन्छ।

नामको उद्भव

महाभारतमा गोवाको उल्लेख गोपराष्ट्र अर्थात गाई चराउनेवालाहरूको देशको रूपमा पाइन्छ। दक्षिण कोंकण क्षेत्रको उल्लेख गोवाराष्ट्रको रूपमा पाइन्छ। संस्कृतको केही अन्य पुरानो स्त्रोतहरूमा गोवालाई गोपकपुरी र गोपकपट्टन भनिएको छ जसको उल्लेख अन्य ग्रन्थहरू बाहेक हरिवंशम र स्कन्द पुराणमा पाइन्छ। गोवालाई पछि काही काही गोअञ्चल पनि भनियेको छ। अन्य नामहरूमा गोवे, गोवापुरी, गोपकापाटन, र गोमन्त प्रमुख छन्। टोलेमीले गोवाको उल्लेख ईसवी सन २०० को आस-पास गोउबाको रूपमा गरेको छ। अरबक मध्य युगीन यात्रिहरूले यस क्षेत्रलाई चंद्रपुर र चंदौरको नामबाट इंगित गरेको छन जुन मुख्य रूपमा एक तटीय सहर थियो। जुन स्थानको नाम पोर्चुगलको यात्रिहरूले गोवा राख्यो त्यो आजको सानो समुद्र तटीय शहर गोअ-वेल्हा हो। पछि त्यो पूरै क्षेत्रलाई गोवा भनिन थाल्यो जसमाथी पोर्चुगलिहरूले कब्जा गर्‍यो।