साँखर

विसं २०७३ सालमा सङ्घीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयले ७४४ स्थानीय तह (गाउँपालिका तथा नगरपालिका) लागू गर्दा स्याङ्जा जिल्लामा साँखर, पकवादीको वडा नं. ८, मल्याङकोटको वडा नं. (१-३,५-९) र सेखाम गाउँ विकास समितिहरूलाई समेटेर चापाकोट नगरपालिका घोषणा गर्यो । साँखरलाई चापाकोटमा समायोजन गरिएसंगै ९ वडामा विभाजित साँखर अहिले चापाकोटको २ वडामा समेटिएको छ । साबिक साँखरका (१ देखि ६) वडाहरूलाई चापाकोटको वडा नं. ६ र (७ देखि ९) वडाहरूलाई नगरपालिकाको वडा नं. ७ मा गाभिएको छ ।

साँखर
गाउँ विकास समिति
शीर्ष बायाँ देखि दाँया काली गण्डकी, मजुवा, केलादी, भट्टराई डाँडा,राधादामोदर संस्कृत विद्यापीठ, केलादीघाट मन्दिर, पटसार र मोहमी माध्यमिक विद्यालय
स्याङ्जा जिल्लाको (पुरानो नक्शा)मा साँखर
देश	नेपाल
प्रदेश	गण्डकी प्रदेश
जिल्ला	स्याङ्जा जिल्ला
नगरपालिका	चापाकोट
क्षेत्रफल
• जम्मा	२७.०७ किमी२ (१०.४५ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (राष्ट्रिय जनगणना २०६८)
• जम्मा	४,६३०
• घनत्व	१७०/किमी२ (४४०/वर्ग माइल)
• जातीयता	ब्राह्मण क्षेत्री मगर गुरुङ नेवार
समय क्षेत्र	युटिसी+५:४५ (नेपालको प्रमाणिक समय)
क्षेत्रीय सङ्केत	+९७७-६३
केन्द्र	चापाकोटको वडा नं. ९ सुन्तलीटार

साँखर, नेपालको गण्डकी अञ्चलको स्याङ्जा जिल्लाको एक गाउँ विकास समिति थियो । साँखर गाविसको गाविस कार्यालय वडा नं ७ पटसार मा अवस्थित थियो । नेपालको राष्ट्रिय जनगणना २०६८ अनुसार साँखरको कुल जनसङ्ख्या ४,६३० मध्ये २,६४८ महिला र १,९८२ पुरुषहरू १,०५५ व्यक्तिगत घरहरूमा बसोबास गर्दछन ।

कालीगण्डकी नदीको तटमा पर्ने केलादीघाटमा नेपालकै प्राचीन राधाकृष्ण मन्दिर अवस्थित छ । यस मन्दिरमा अखण्ड भजन कृतन चलिरहन्छ । यहाँ वैदिक धर्म अनुसार हरेक दिन हवन चलिरहन्छ । यहाँ श्रीकृष्ण जन्माष्टमीमा भब्य उत्सव मनाउने गरिन्छ । यस दिन थुप्रै भक्तजनहरू लाई मिष्टान्न तथा भोजन गराइन्छ । माघे सक्रांतिको अवसर मा धार्मिक प्रवचन कार्यक्रम सञ्चालन हुन्छ । यहाँ दुईवटा बृद्धाआश्रम रहेका छन। यो मन्दिर देखि २०० मिटरको दुरीमा रहेको कालीगण्डकी नदीमा वैशाख सङ्क्रान्ति, हरितालीका तिज, हरिबोधनी एकादशी र माघे सङ्क्रान्तिका अवसरहरूमा पवित्र नदी नुहाउने श्रदालु भक्तजनहरूको घूइंचो लाग्नुका साथै ठुलो बजार लाग्छ । हरितालीका तिजको अवसरमा तीजगीत प्रतियोगिता तथा लाखे नाच, हरिबोधनी एकादशीमा तोरण तार्ने र माघे संक्रान्तिका अवसरमा धार्मिक तथा सास्कृतिक कार्यक्रमहरू हरेक वर्ष आयोजित गरिन्छन ।

रामजानकीको मन्दिर रहेको रामघाटधाम पवित्र तिर्थस्थलमा रामनवमीमा ठुलो मेला (बजार) लाग्छ । यसै दिन यो रामघाट क्षेत्रमा सेती नदीको पानी कालीगण्डकी नदी सँग मिसिन्छ भन्ने उल्लेख हिन्दू धर्म शास्त्रहरूमा गरिएको छ ।

साँखर गाउँ विकास समितिको वडा नं ३, खार्दीमा रहेको चमेरे गुफा पर्यटकीय दृस्टिले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ । यद्यपि यसमा राष्ट्रिय दृष्टीकोण भने नपरेको देखिन्छ । साँखरको काखमा रहेको वडा नं ६ र ८ को उर्वरा मजुवा फाटले यस क्षेत्रलाई आर्थिक रूपले सुदृढ पार्दछ । हाल यो फाँट बाक्लो बस्तिमा रूपान्त्रित भैरहेको छ । केलादीघाटमा निर्मित केलादीघाट पुलले साँखर तथा यस क्षेत्र वरपरको दिगो विकासमा ठुलो टेवा पुर्‍याएको छ । साँखर गाविसको वडा नं ६, जयटारमा उत्तरमध्यमा र शास्त्री तह सम्म कक्षा सञ्चालनमा आएको जिल्लाकै एकमात्र संस्कृत क्याम्पस, राधादामोदर संस्कृत विद्यापीठ आर्थिक संकटमा परेको छ ।

बाह्य कडीहरू

• जिल्ला विकास समिति, स्याङ्जा
• स्याङ्जा र स्याङ्जालिको चिनारी वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००८-०२-२६ मिति