विकिपिडिया

तराई

उत्तरी भारत र दक्षिणी नेपालको समतल क्षेत्र

तराई उत्तरी भारत र दक्षिणी नेपालको एक तल्लो क्षेत्र हो जुन हिमालयको बाहिरी फेद, चुरे पहाडहरू र सिन्धु-गङ्गा मैदानको उत्तरमा अवस्थित छ। यो तल्लो क्षेत्र अग्लो घाँसे मैदान, स्क्रब सवाना, साल जङ्गल र माटोको धनी दलदलहरू द्वारा विशेषता हो। उत्तर भारतमा, तराई यमुना नदीबाट पूर्वतिर हरियाणा, उत्तराखण्ड, उत्तर प्रदेश, बिहार र पश्चिम बङ्गालसम्म फैलिएको छ। तराई तराई-डुवर्स सवाना र घाँसे मैदान इकोरेजीनको हिस्सा हो। ब्रह्मपुत्र नदी बेसिनमा पश्चिम बङ्गाल, बङ्गलादेश, भुटान र असममा रहेको तल्लो भूभागलाई 'डुवर्स' भनिन्छ। नेपालमा, यो शब्द सिन्धु-गङ्गा मैदानको उत्तरमा अवस्थित देशको भागमा लागू हुन्छ।

तराई
Terai nepal.jpg
विराटनगर, नेपाल नजिकैको तराई मैदानको हवाई दृश्य
पारिस्थितिकी
जैविक क्षेत्रहिन्द हिमालय क्षेत्र
जनावरहरूघडियाल, मगर गोही, राज गोमन
पक्षी प्रजातिहरूखरमुजुर, भुँडीफोर गरुड, सिम तित्रा, डंगर गिद्ध, सुइरोठुँडे, सारस
स्तनधारी प्रजातिहरूएकसिङ्गे गैँडा, एसियाली हात्ती, गौरीगाई, कृष्णसार, बाघ, चितुवा, वन बिरालो, मलाहा बिरालो, चरी बाघ, खैरो ओत, ठुलो निरबिरालो, टाडी निरबिरालो, सानो निरबिरालो, लघुकर्ण खरायो
भूगोल
देशहरूनेपाल, भारत
उचाइ६७–३०० मी (२२०–९८४ फिट)
नदीहरूमहाकाली नदी, कर्णाली नदी, गण्डकी नदी, कोशी नदी
जलवायु प्रकारउष्णकटिबंधीय सवाना जलवायु

नामकरणसम्पादन

नेपालीमा, यो क्षेत्रलाई 'तराई' भनिन्छ जसको अर्थ "तल्लो तराई, समतल भूमि" र विशेष गरी "हिमालयको फेदमा रहेको तराई भूमि" भन्ने गरिन्छ।[१] यसलाई "तल्लो, दलदली भूमि" को रूपमा वर्णन गरिएको छ।[१]

भूविज्ञानसम्पादन

तराईलाई यमुना, गङ्गा, महाकाली, कर्णाली, नारायणी र कोशीका ठूला बारहमासी हिमालय नदीहरूले पार गरेको छ जसले प्रत्येक पहाडबाट बाहिर निस्कने हजारौं वर्ग किलोमिटर तल ढाकेका जलोढ पंखाहरू छन्।[२] राप्ती जस्ता मध्यम नदीहरू महाभारत शृङ्खलामा बग्छन्।[२] यस क्षेत्रको भूवैज्ञानिक संरचनामा पुरानो र नयाँ जलोढ समावेश छ, जसमा मुख्यतया बालुवा, माटो, गारो, ग्राभेल र मोटे टुक्राहरूको जलोढ़ भण्डारहरू छन्।[२] नयाँ एल्युभियम प्रत्येक वर्ष सक्रिय स्ट्रिमहरूद्वारा ल्याइएका ताजा निक्षेपहरूद्वारा नवीकरण गरिन्छ, जसले आफूलाई फ्लुभियल कार्यमा संलग्न गर्दछ।[२] पुरानो एल्युभियम नदीको बाटोबाट टाढा पाइन्छ, विशेष गरी मैदानको माथिल्लो भागहरूमा जहाँ सिल्टिङ दुर्लभ घटना हो।[२]

तराईबाट धेरै सङ्ख्यामा साना र सामान्यतया मौसमी नदीहरू बग्छन्, जसमध्ये धेरै जसो चुरे पहाडबाट उत्पत्ति हुन्छन्।[३] तराईको माटो जलोढ र राम्रो देखि मध्यम बनावटको हुन्छ।[३] तराई र पहाडी क्षेत्रको वन क्षेत्र सन् १९७८ देखि १९७९ सम्म वार्षिक १.३ प्रतिशत र सन् १९९० देखि १९९१ सम्म २.३ प्रतिशतले घटेको छ।[३]

भूगोलसम्पादन

नेपाल भारत सिमानासम्पादन

भारतमा तराई हरियाणा, उत्तराखण्ड, उत्तर प्रदेश, बिहार र पश्चिम बङ्गाल राज्यहरूमा फैलिएको छ। यी प्रायः यी राज्यहरूका जिल्लाहरू हुन् जुन भारत-नेपाल सीमामा छन्:

भित्री तराईसम्पादन

नेपालको भित्री तराई उपत्यकामा तल्लो हिमालय शृङ्खला र चुरे पहाडको बीचमा रहेका पाँचवटा लम्बाइ भएका उपत्यकाहरू छन्। उत्तर-पश्चिम देखि दक्षिण-पूर्व यी उपत्यकाहरू हुन्:

संरक्षित क्षेत्रहरूसम्पादन

जलवायुसम्पादन

तराईले सुख्खा जाडो र तातो गर्मीको साथ उष्णकटिबंधीय सवाना जलवायु प्रकारको अनुभव गर्दछ, औसत वार्षिक तापमान २०–२८ °से (६८–८२ °फे), पश्चिममा १,६००–१,८०० मिमी (६३–७१ इन्च) र पूर्वमा २,५००–३,००० मिमी (९८–११८ इन्च) औसत वार्षिक वर्षा हुन्छ।[१५]

Biratnagar, 26°N, 87°E
जलवायु तालिका
जफेमाअमेजुजुअसेअनोडि
 
 
९
 
२३
९
 
 
१३
 
२६
११
 
 
१९
 
३२
१४
 
 
५३
 
३४
२०
 
 
१७०
 
३३
२३
 
 
३४१
 
३३
२५
 
 
५५९
 
३२
२६
 
 
३५९
 
३३
२६
 
 
३११
 
३२
२४
 
 
८९
 
३१
२२
 
 
१२
 
२८
१४
 
 
६
 
२५
१०
सेल्सियस तापक्रममा अधिकतम र न्यूनतम औसत
मिलिमिटरमा वर्षाको कुल मात्रा
स्रोत: Levoyageur

सन्दर्भ सामग्रीहरूसम्पादन

  1. ↑ १.० १.१ Whelpton, J. (२००५), "Environment, state and society in the central Himalayas to 1743", A History of Nepal, Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, पृ: 6–34, आइएसबिएन 978-0-521-80470-7। 
  2. ↑ २.० २.१ २.२ २.३ २.४ Das, K. K. L., Das, K. N. (१९८१), "Alluvial morphology of the North Bihar Plain – A study in applied geomorphology", in Sharma, H. S., Perspectives in Geomorphology 3, New Delhi: Naurung Rai Concept Publishing Company, पृ: 85–105। 
  3. ↑ ३.० ३.१ ३.२ Bhuju, U. R.; Shakya, P. R.; Basnet, T. B.; Shrestha, S. (२००७), Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites, Kathmandu: International Centre for Integrated Mountain Development; Government of Nepal, Ministry of Environment, Science and Technology; United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific।  |name-list-style= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  4. ↑ Tewari, R. and Rawat, G.S. (२०१३), "Studies on the food and feeding habits of Swamp Deer (Rucervus duvaucelii duvaucelii) in Jhilmil Jheel Conservation Reserve, Haridwar, Uttarakhand, India", ISRN Zoology 2013 (ID 278213): 1–6, डिओआई:10.1155/2013/278213। 
  5. ↑ Ranjan, G. (२०१०), "Industrialization in the Terai and its Impact on the Bhoksas", in Sharma, K.; Mehta, S.; Sinha, A.K., Global Warming, Human Factors and Environment: Anthropological Perspectives, New Delhi: Excel India Publishers, पृ: 285–292। 
  6. ↑ Kumar, A., Pandey, V.C. and Tewari, D.D. (२०१२), "Documentation and determination of consensus about phytotherapeutic veterinary practices among the Tharu tribal community of Uttar Pradesh, India", Tropical Animal Health and Production 44 (4): 863–872, डिओआई:10.1007/s11250-011-9979-x, पिएमआइडी 21927989। 
  7. ↑ Ghosh, C., Sharma, B.D. and Das, A.P. (२००४), "Weed Flora of Tea Gardens of Darjeeling Terai", Nelumbo 46 (1–4): 151–161। 
  8. ↑ ८.० ८.१ ८.२ ८.३ ८.४ Rai, C. B. (2010). Analysis of timber production and institutional barriers: A case of community forestry in the Terai and Inner Terai regions of Nepal (PhD thesis). Christchurch: Lincoln University. 
  9. ↑ ९.० ९.१ Mathur, P. K. and N. Midha (2008). Mapping of National Parks and Wildlife Sanctuaries, Dudhwa Tiger Reserve. WII – NNRMS - MoEF Project, Final Technical Report. Wildlife Institute of India, Dehradun.
  10. ↑ १०.० १०.१ Seidensticker, J., Dinerstein, E., Goyal, S.P., Gurung, B., Harihar, A., Johnsingh, A.J.T., Manandhar, A., McDougal, C.W., Pandav, B., Shrestha, M. and Smith, J.D. (२०१०), "Tiger range collapse and recovery at the base of the Himalayas", in D. W. Macdonald; A. J. Loveridge, Biology and Conservation of Wild Felids, Oxford: Oxford University Press, पृ: 305–324। 
  11. ↑ ११.० ११.१ ११.२ ११.३ ११.४ Bhuju, U. R.; Shakya, P. R.; Basnet, T. B.; Shrestha, S. (२००७), Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites, Kathmandu: International Centre for Integrated Mountain Development; Government of Nepal, Ministry of Environment, Science and Technology; United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific।  |name-list-style= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  12. ↑ Negi, S. S. (2002). Handbook of National Parks, Sanctuaries, and Biosphere Reserves in India. New Delhi: Indus Publishing.
  13. ↑ Smith J.L.D., Ahern S.C., McDougal C. (१९९८), "Landscape analysis of tiger distribution and habitat quality in Nepal", Conservation Biology 12 (6): 1338–1346, डिओआई:10.1046/j.1523-1739.1998.97068.x। 
  14. ↑ DNPWC (2010). Banke National Park वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०२-१५ मिति Government of Nepal, Ministry of Forests and Soil Conservation, Department of National Parks and Soil Conservation
  15. ↑ Karki, R.; Talchabhadel, R.; Aalto, J.; Baidya, S. K. (२०१६), "New climatic classification of Nepal", Theoretical and Applied Climatology 125 (3–4): 799–808, डिओआई:10.1007/s00704-015-1549-0, बिबकोड:2016ThApC.125..799K।  
"https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=तराई&oldid=1127825" बाट अनुप्रेषित