सुपौल जिल्ला

सुपौल जिल्ला
सुपौल जिल्ला
बिहारको जिल्ला
	बिहारको नक्सामा सुपौल जिल्ला
देश	भारत
राज्य	बिहार
प्रशासनिक विभाजन	कोसी
सदरमुकाम	सुपौल
सरकार
• लोकसभा निर्वाचनक्षेत्र	सुपौल
• विधानसभा क्षेत्र	निर्मली, पिपरा, सुपौल, त्रिवेणीगञ्ज, छतपुर
क्षेत्रफल
• जम्मा	२४२५ किमी२ (९३६ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या (२०११)
• जम्मा	२,२२९,०७६
• घनत्व	९२०/किमी२ (२४००/वर्ग माइल)
सङ्ख्या
• साक्षरता	७२.८६%
• लिङ्ग अनुपात	921
वेबसाइट	आधिकारिक वेवसाईट

सुपौल जिल्ला (हिन्दी: जिला सुपौल) बिहार राज्य, भारतको अड्तीस जिल्लाहरू मध्ये एक हो, र सुपौल शहरमा यस जिल्लाको प्रशासनिक मुख्यालय हो। यस जिल्ला km२ (९३१ वर्ग मील) २४१० को एक क्षेत्रमा रहेको छ। जिल्लाको तत्कालीन सहरसा जिल्लाबाट १४ मार्च १९९१ मा छुट्याईएको थियो।

भूगोल

सुपौल जिल्लामा २४२५ वर्ग किलोमीटर (९३६ वर्ग मील) को एक क्षेत्रमा रहेको छ,^[१] अपेक्षाकृत अन्टार्क्टिका Anvers द्वीपको बराबर छ।^[२]

सुपौल जिल्लामा नेपालले उत्तर, अररिया जिल्लाले पूर्व र मधुबनी जिल्लाले पश्चिम, मधेपुरा र सहरसा जिल्लाले दक्षिणबाट घेरीएको छ।

सुपौल जिल्लामा कोसी विभाजनको एक हिस्सा छ।

कोशी नदी यस जिल्लाको माध्यमबाट बग्दछ, जो नियमित रूपबाट यस नदीको कारण बाढीबाट प्रभावित छ । यो अंतरराष्ट्रीय स्तरमा प्रसिद्ध डिजाइनर गोविन्दकुमार सिंहको गृह जिल्ला हो।[३]

प्रगतिशील गाँऊहरु

जिल्लामा धेरै प्रगतिशील गाँऊहरु जसमा प्रमुख Andauli, वीणा, Barail, Baruari, Parsarma, Sukhpur, Karnpur, Ratauli 'Solhani Ratuli र Barail हुन, यिनीहरु ऐतिहासिक गाँऊहरु हुन किनकी यो सुपौल जिल्लामा स्वतंत्रता संग्रामको केंद्र थियो। गान्धी जी ले पनि १९३४ मा Barail को भ्रमण गरेका थिए। सडक है जसद्वारा महात्मा गांधी गुजर्नु भएको थियो अहिले पनि सामान्य अध्ययनमा गान्धी रोडको रूपमा जानिन्छ। Barail का श्री Satrughan बाबू सुपौल जिल्लामाएक सबभन्दा महत्त्वपूर्ण स्वतन्त्रता सेनानी थिए। कांग्रेस कार्यालयको लागि आफ्नो परिवार द्वारा भूमि दान गरेका थिए जो त्यस Jhumku बाबू को परिवारको समयको बिन्दु रूपमा जानिन्थ्यो। श्री Satrughan बाबू ले पूर्व विधायक श्री Lahtan चौधरी र पूर्व विधायक प्रमोद कुमार सिंह जस्ता युवा नेताहरूलाई प्रोत्साहित गरेका थिए जो उनले आफ्नो आत्मकथामा स्वीकार गरेका थिए। श्री Rajedra प्रसाद र कांग्रेसको अन्य वरिष्ठ नेताले स्वतंत्रता संघर्षको समयमा Barail त धेरै पटक भ्रमण गरेका थिए। श्री विनोबा भावेले Barail मा आफ्नो भूदान आंदोलनको लागि प्रमुख परिवारहरूबाट जमिनको ठुलो हिस्सा प्राप्त गरे। श्री Satrughan babun लाई पहिलो विधानसभा चुनावमा कांग्रेसको टिकट दिईएको थियो, तर उनी चुनाव भन्दा पहिले ट्रैक्टर दुर्घटनामा मरे। पछि उनको भतीजाले श्री Umasankar सिंहले सुपौल विधानसभा क्षेत्रमा ४ पटक प्रयिनिधित्व गरे। पूर्व विधायक प्रमोद कुमार सिंहले सुपौल assembely निर्वाचन क्षेत्रमा १९८५ मा एक पटक प्रतिनिधित्व गरे। Barail लाई सुपौल विधानसभा क्षेत्रको दुई दुई विधायकको गौरव पनि प्राप्त भएको छ। पहिले एक थिए श्री Umasanker सिंह र अर्का एक श्री Amrendra सिंह जसले १९७७ को चुनावमा श्री Umasanker सिंहलाई हराएका थिए। सुपौल प्रसिद्ध लकडी व्यापारी श्री अभय प्रसाद सिंह उर्फ ललन जेईई पनि Ratuliबाट छन।^[३] Karnpur ९०% पक्का घरको साथ एक आदर्श गाँऊ हो। जनसङ्ख्याको ९५% ले शौचालय र पिउने पानीमा पहुच पुर्याएका छ्न। Karnpur को Janmastmi चाडँ आफ्नो आकर्षण र चमकको लागि प्रसिध्द छ। सुपौल जिल्लाको Solhani - Sukhpur पंचायत को Solhani सबभन्दा प्रगतिशील गाँऊ हो। सरस्वती पूजा (बसंत पंचमी), छठ, होली र दीवाली त्योहारों महान उत्साहको साथ मनाईन्छ। वहाँ एक ठुलो बरगद ट्री "बरगद"बिध्यालय छेउ सडकको किनारामा छ जो धेरै पुराना हो र Solhani मा पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्दछ। ग्राम Pnachyat मा दुई गाँऊ छन जो Solhani - Sukhpur ग्राम पंचायतको रूपमा जानिन्छ । Maithil Panchakaar (रिकार्ड कीपर) को अनुसार यस गाँऊको मौलिक देशी ब्राह्मणको रूपमा "में Tanah Puriye, Solhani" को रूपमा जानिन्छ, यही कारण हो कि गाँऊको नाम रूपमा "Solhani" मा जानिन्छ। यो पनि भनिन्छ कि सोलह मूल निवासीको मानिसहरु यहाँ बस्छन, यही कारण हो कि यो नाम Solhani थियो। मैथिली यस गाँऊको मुख्य भाषा हो। स्वर्गीय रामेश्वर खान उर्फ Batuk खान सुपौल जिलाको एक ठुलो स्वतन्त्रता सेनानी थिए, महात्मा गान्धीको साथ जडिएका यिनी यसै गाँऊमा नै पैदा भएका थिए। स्वर्गीय पंडित चंद्रशेखर खान प्रसिद्ध ठुमरी गायक जो "स्वर सम्राट" शीर्षकबाट भारतको तत्कालीन राष्ट्रपति डा. राजेन्द्र प्रसादद्वारा सम्मानित गरिएको थियो पनि यस गाँऊको एक निवासी थिए। उनी आफ्नो महान गायन को लागि एक अर्को पुरस्कारबाट पनि सम्मानित गरिएको थियो। डा. राजेन्द्र झा बीएसएस कलेज सुपौलमा एसोसिएट प्रोफेसर र राजनीति शास्त्रका विभागाध्यक्ष डा. राजेन्द्र झा पनि यस गाँऊको एक गौरव हुन। Solhani गाँऊ Sukhpurबाट उत्तर, Dudhaबाट दक्षिण, Balh, र Parsarmaबाट पूर्व र Dhorey Kataiyya पश्चिम घेरिएको छ। Baruari जिल्लाको अर्को एक प्रगतिशील गाँऊ है. Barail जिला मुख्यालयसंग राम्ररी जोडिएको छ। Barail सरह, Baruari पनि एक आदर्श गाँऊको रूपमा की यसले पक्की र हाईस्कुल आदि प्राप्त गरेको छ। Barail र Baruari को दुर्गा पूजा चाडँ आफ्नो मेलाको लागि प्रसिद्ध छ र यि दुबै गाँऊमा ठुलो उत्साहको साथ मनाईन्छ। Rajpoots दुबै गाऊको मुख्य बासिन्दा हुन। Parsarma गाँऊ पनि कोशी क्षेत्रको एक प्रसिद्ध गाँऊ हो। यस गाँऊको निवासी मुख्य रूपमा GANWARIYA राजपूत हुन। यसको अलावा अन्य जाति र समुदाय पनि सद्भावको साथ यहाँ रहेका छन। Parsarma महान संत श्री LAKHAMINATH GOSAI.There को जन्मस्थान हो। त्यहा संत को एक kuti छ । सुपौल जिल्लाको पाँच गाँऊलाई Panchmahala(पाँच तले भवन) को रूपमा जानिन्छ, यिनीहरूमा Barail, Baruari, Parsarma, Sukhpur र Manganj हुन (केही मानिसहरु Sahrsa जिल्ला को Manganj को सट्टा Panchgachhia लाई मान्छन)। लोकप्रिय संस्कृतिमा यि गाँऊहरूको को अन्य गाँऊहरूमा बढत हासिल भएको मानिन्छ। बीना BABHANGAM सुपौल जिल्लाको एक प्रसिद्ध र धेरै नै विकासशील गाँऊ हो यो वीणा इक्मा स्टेशनको तर्फ सुपौलबाट ६ किमी टाढा स्थित छ। KOZAGARA BABHANGAMA -(दीपू, दिल्ली) को प्रसिद्ध र भिन्न किसिमको चाडँ हो। एकमा सुपौलबाट ८ किमी टाढा स्थित भएको अर्को गाँऊ हो। Basbitty गाँऊ पनि सुपौल टाउनबाट ६ किमी टाढा छ। यो बहुत अच्छा village.Durga पूजा है र जन्माष्टमी गाँऊ मा धेरै प्रसिध्द छ।

--सुपौल जिलामा स्वतन्त्रता सँग्राम- सुपौल जिल्लाको महत्त्वपूर्ण स्वतंत्रता सेनानीहरु हुन: - १. श्री Satrughan बाबू २. श्री Lahtan चौधरी

सुपौल स्वतंत्रता संग्राममा धेरै सक्रिय थियो। १९४२ मा कांग्रेसको सबै महत्त्वपूर्ण नेताहरूलाई गिरफ्तार गरियो र उनीहरूको परिवारलाई धम्क्याईएको थियो।

अर्थव्यवस्था

यस जिल्ला कृषि प्रमुख व्यवसाय हो र धान मुख्य फसल हो।

२००६ मा पंचायती राज मन्त्रालयले देशको २५० सबभन्दा पिछडिएको जिल्लाहरू मध्ये एकमा सुपौल ( एक कुल ६४० मध्येको) पनि उल्लेख गर्यो।^[४] यो एक बिहारको 36 जिल्लाहरू मध्येको हो जसले वर्तमानमा पिछडा क्षेत्र अनुदान कोष कार्यक्रम(बीआरजीएफ)बाट कोष प्राप्त गरिरहेको छ।^[४]

प्रभागहरु

जिल्लामा ४ उप प्रभागहरु सुपौल, Birpur Triveniganj, र निर्मली शामिल छ। : सुपौल उप - विभाजन ४ ब्लक सुपौल, Kishanpur, Saraigadh Bhaptiyahi र Pipra छन। Birpur उप - विभाजन आगाडि ३ ब्लक Basantpur, Raghopur र Pratapganj मा बाडिएको छ। Triveniganj उप - विभाजन २ ब्लक छ, Triveniganj र Chhatapur:। निर्मली उप - विभाजन २ ब्लक शामिल छ- निर्मली र Maruna:।

जनसाङ्ख्यिकी

२०११ को जनगणनाको अनुसार सुपौल जिल्लाको आबादी २,२२८,३९७ है,^[५] लगभग लातविया राष्ट्रको बराबर^[६] वा न्यू मैक्सिको, संयुक्त राज्य अमेरिका^[७] यसले भारतमा २०४ को रैंकिंग दिन्छ ( जम्मा ६४० मध्येको)^[५] जिल्लामा प्रति वर्ग किलोमीटर ९१९ निवासीहरूको (२३८० / वर्ग मील) को एक जन घनत्व छ।^[५] २००१-२०११ दशकबाट अधिक जनसङ्ख्या वृद्धि दर २८.६२% थियो। ^[५] सुपौल हर एक १००० पुरुषहरूको लागि ९२५ महिलाको लिंग अनुपात,^[५] र ५९.६५% को साक्षरता दर छ।^[५]

संस्कृति

प्रसिद्ध ऐतिहासिक र धार्मिक जगह - दुर्गा sthan सुपौल जिल्लामा स्थित छ र यो केवल १० किमी (६ मील) जिला मुख्यालयबाट टाढा छ।

सन्दर्भ सामग्री

↑ Srivastava, Dayawanti et al. (ed.) (२०१०), "States and Union Territories: Bihar: Government", India 2010: A Reference Annual (54th संस्करण), New Delhi, India: Additional Director General, Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting (India), Government of India, पृ: 1118–1119, आइएसबिएन 978-81-230-1617-7।
↑ "Island Directory Tables: Islands by Land Area", United Nations Environment Program, १९९८-०२-१८, अन्तिम पहुँच २०११-१०-११, "Anvers Island 2,432km2" = Archive.today अभिलेखिकरण २०१५-१२-०१ मिति
↑ http://eci.nic.in/eci_main/electionanalysis/AE/S04/partycomp112.htm Interview with Dr. Birendra Narayan Singh, Retd Professor and HOD of Political Science, Saharsa College Saharsa, Resident of Barail, Phone No. 06473272083, Interview with Sri Dhirendra Kumar Singh, Associate Professor,Saharsa College Saharsa Political Science, Phone No.09430612404.
↑ ^४.० ^४.१ Ministry of Panchayati Raj (सेप्टेम्बर ८, २००९), "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme", National Institute of Rural Development, अन्तिम पहुँच सेप्टेम्बर २७, २०११। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण अप्रिल ५, २०१२ मिति
↑ ^५.० ^५.१ ^५.२ ^५.३ ^५.४ ^५.५ "District Census 2011", Census2011.co.in, २०११, अन्तिम पहुँच २०११-०९-३०।
↑ US Directorate of Intelligence, "Country Comparison:Population", अन्तिम पहुँच २०११-१०-०१, "Latvia 2,204,708 July 2011 est." वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०११-०९-२७ मिति
↑ "2010 Resident Population Data", U. S. Census Bureau, अन्तिम पहुँच २०११-०९-३०, "New Mexico - 2,059,179" = Archive.today अभिलेखिकरण २०१०-१२-२७ मिति

यो लेख अपुरो छ। तपाईं यसलाई बढाएर विकिपिडियालाई सहायता गर्न सक्नुहुन्छ।

[Reference_Annual-1] Srivastava, Dayawanti et al. (ed.) (२०१०), "States and Union Territories: Bihar: Government", India 2010: A Reference Annual (54th संस्करण), New Delhi, India: Additional Director General, Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting (India), Government of India, पृ: 1118–1119, आइएसबिएन 978-81-230-1617-7।

[Islands-2] "Island Directory Tables: Islands by Land Area", United Nations Environment Program, १९९८-०२-१८, अन्तिम पहुँच २०११-१०-११, "Anvers Island 2,432km2" = Archive.today अभिलेखिकरण २०१५-१२-०१ मिति

[3] ttp://eci.nic.in/eci_main/electionanalysis/AE/S04/partycomp112.htm Interview with Dr. Birendra Narayan Singh, Retd Professor and HOD of Political Science, Saharsa College Saharsa, Resident of Barail, Phone No. 06473272083, Interview with Sri Dhirendra Kumar Singh, Associate Professor,Saharsa College Saharsa Political Science, Phone No.09430612404.

[brgf-4] ४.० ^४.१ Ministry of Panchayati Raj (सेप्टेम्बर ८, २००९), "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme", National Institute of Rural Development, अन्तिम पहुँच सेप्टेम्बर २७, २०११। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण अप्रिल ५, २०१२ मिति

[districtcensus-5] ५.० ^५.१ ^५.२ ^५.३ ^५.४ ^५.५ "District Census 2011", Census2011.co.in, २०११, अन्तिम पहुँच २०११-०९-३०।

[cia-6] US Directorate of Intelligence, "Country Comparison:Population", अन्तिम पहुँच २०११-१०-०१, "Latvia 2,204,708 July 2011 est." वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०११-०९-२७ मिति

[7] "2010 Resident Population Data", U. S. Census Bureau, अन्तिम पहुँच २०११-०९-३०, "New Mexico - 2,059,179" = Archive.today अभिलेखिकरण २०१०-१२-२७ मिति

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]