उत्तर भारत
उत्तर भारत भारतको उत्तरी भाग हो यस अन्तर्गत निकै भौगोलिक क्षेत्रहरू रहेका छन् । उत्तर भारत भित्र तराई पहाड र मरूभूमि आदि स्थान समेटिएका छन् । प्रधान भौगोलिक क्षेत्रमा गङ्गा नदीको किनारामा अवस्थित ठाउँहरू र उत्तर भागको हिमाली पर्वतमाला पर्दछन, यही पर्वतमाला भारत र चीनको सिमाना पनि हो । यसै अन्तर्गत उत्तर भारत मौर्य, गुप्त, मुगल र ब्रिटिश साम्राज्यको ऐतिहासिक थलो पनि रहेको छ ।
उत्तर भारत | |
---|---|
जनसङ्ख्या | ५४३,९३७,४३० |
क्षेत्रफल | १४,२०,५४० किमी२ (५,४८,४७० वर्ग माइल) |
समयक्षेत्र | आइएसटी (युटिसी+५:३०) |
राज्य तथा भूभाग | जम्मु अनि कश्मीर हिमाचल प्रदेश उत्तराखण्ड हरियाणा पञ्जाब दिल्ली चण्डीगढ राजस्थान उत्तर प्रदेश बिहार मध्य प्रदेश |
प्रमूख शहरहरू | दिल्ली, जयपुर, लखनऊ, कानपुर, इन्दोर, भोपाल, पटना, गाजियाबाद, लुधियाना, आगरा |
भाषाहरू | पञ्जाबी, हिन्दी, उर्दू, अङ्ग्रेजी, मगधी, मैथली, मारवाडी, कश्मिरी, डोग्री, मेवारी, भिली, बुंदेली, बघेली, अवधी, भोजपुरी |
विशेषता
उत्तरी भारत क्षेत्रलाई भारतको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण केन्द्र मानिन्छ किनभने यो मौर्य, गुप्त, मुगल र ब्रिटिश साम्राज्यहरूको ऐतिहासिक केन्द्र भएको छ। यहाँ पहाडको गंगोत्रीदेखि मैदानी क्षेत्रमा वाराणसीसम्म धेरै हिन्दू तीर्थस्थलहरू छन् भने अजमेर जस्ता मुस्लिम तीर्थस्थलहरू पनि छन्। उत्तरी भारतमा पनि महाबोधि मन्दिर, हुमायूनको चिहान र विश्व प्रसिद्ध ताजमहल जस्ता धेरै विश्व सम्पदा स्थलहरू छन्।
इतिहास (करिब 1400 ईस्वी देखि 1525 ईस्वी)
उत्तर भारतको इतिहास हेर्दा दिल्ली सल्तनतको बढ्दो कमजोरी, १३९८ मा दिल्लीमा तैमूरको आक्रमण र दिल्लीबाट तुगलक सुल्तानको विदाईका कारण धेरै प्रान्तीय गभर्नरहरू र स्वायत्त रियासतहरूले साहस र साहस जुटाएको थाहा हुन्छ। आफ्नो स्वतन्त्रता घोषणा गरेको थियो।दक्षिणी राज्यहरू बाहेक, पूर्वमा बंगाल र पश्चिममा मुलतान र सिन्धले दिल्लीसँगको सम्बन्ध तोड्ने पहिलो देश थिए। चाँडै गुजरात, मालवा र जौनपुर (पूर्वी उत्तर प्रदेश) का शासकहरूले आफ्नो स्वतन्त्रता घोषणा गरे। मुस्लिम गभर्नरलाई अजमेरबाट निकालेपछि, राजपुतानाका धेरै रियासतहरूले आफूलाई स्वतन्त्र घोषणा गरे।