तेस्रोलिङ्गी
दक्षिण एसियाली हिन्दू र मुश्लीम संस्कृति समाजमा आफूलाई महिला वा पुरुषको परिभाषामा नराख्ने आफ्नो छुट्टै समाज, संस्कार, रीतिरिवाज र रहन सहन भएको विभिन्न समुदायहरू छन् । सामाजिक मूल्य मान्यता अनुसार तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूलाई अलौकिक मानिन्छ र उनीहरूले दिएको आशिर्वाद र श्राप लाग्दछ भन्ने मान्यता समेत रहेको र उनीहरू कुनै सुखद अवशर जस्तै विवाह, नवजन्म शिशु, इत्यादीमा नाच गान गर्ने, आशिर्वाद दिने परम्परागत पेशा पनि गर्दछन् । कतिपय तेस्रोलिङ्गी समुदायहरूको लामो इतिहास नै छ, उनीहरूको छुट्टै स्थानमा समुदायगत बसोबास हुन्छ र आफ्नो समुदायमा कोही भित्रन चाहेमा, समुदायमा भित्री सकेपछी, समुदायमा कसैको मृत्यु हुँदा र कतिपय अवस्थामा समुदायको आफ्नै छुट्टै भाषा वा भाषिका समेत हुने गर्दछ । [१] [२] [३] [४] [५] [६]
नेपाल सम्पादन गर्नुहोस्
नेपालको पहाडी भेगमा मेटी, मारुनी, मधेसमा कोथी, मौगियाह, नेवार समुदायमा मैंबाबु, डोट्यालीमा घाँडे, हिमाली भेगमा फुलुमुलु, फोलोक मोलोक, इत्यादी तेस्रोलिङ्गी समुदायहरू छन् । [७]
बाङ्लादेश सम्पादन गर्नुहोस्
सन् २०१३म बाङ्लादेशले महिला पुरुष बाहेक 'हिजडा' भनी तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूलाई पहिचान दिएको थियो । [८]
भारत सम्पादन गर्नुहोस्
तेस्रोलिङ्गी संस्कृतिको व्यापकता रहेको प्रमुख देश भारत हो । हिन्दी भाषामा हिजडा, हिज्रा, हिजरा, इत्यादी भनिने गरिन्छ । उर्दू भाषामा 'ख्वाजासिरा' भनिने गरिन्छ । तेलुगु भाषामा नपुन्सकुडू', तमिल भाषामा 'थिरु नङ्गाई', 'अरवानी', इत्यादी तेस्रोलिङ्गी समुदायहरू अस्तित्वमा छन् । [९]
अधिकार सम्पादन गर्नुहोस्
दक्षिण एसियाका अधिकांश देशहरूमा तेस्रोलिङ्गीको अवधारणा भएकाले नेपाल, भारत, बाङ्लादेश र पाकिस्तानले तेस्रोलिङ्गी पहिचानलाई विभिन्न ढङ्गले मान्यता दिएका छन् । [१०]
समाज सम्पादन गर्नुहोस्
दक्षिण एसियाका केही तेस्रोलिङ्गी समाजहरू देहाय बमोजिमका छन् :-
दिवस सम्पादन गर्नुहोस्
वर्षेनी अप्रिल १७ तारिखमा तेस्रोलिङ्गी दिवस मनाइन्छ ।
भाषा सम्पादन गर्नुहोस्
हिन्दी र उर्दू भाषामा आधारित दिल्लीमा हिजडा समुदायको हिज्रा फारसी नामक छुट्टै भाषा प्रचलनमा छ । [११] [१२] [१३] [१४] नेपालमा पनि मेटी भाषा भनिने नेपाली भाषामा आधारित भाषा प्रचलनमा छ ।
हेर्नुहोस् सम्पादन गर्नुहोस्
सन्दर्भ सम्पादन गर्नुहोस्
- ↑ "यौन अभिमुखिकरण, लैङ्गिक पहिचान तथा यौन विशेषता (यौभिकयौता) : आधारभूत अवधारणा", क्वयेर युथ ग्रुप र क्याम्पेन फर चेन्ज, मूलबाट ०३ जनवरी २०२१-मा सङ्ग्रहित।
- ↑ "यौभिकयौता दस्तावेज", तान नेपाल।
- ↑ "यौभिकयौता दस्तावेज", सहायम् नेपाल।
- ↑ "नेपाली भाषाको समावेशी तथा मैत्रीपूर्ण भाषाको प्रयोग सम्बन्धी साझा बुझाई", बडी एण्ड डाटा।
- ↑ "यौभिकयौता सम्बन्धी आधारभूत परिभाषा", क्वयेर युथ ग्रुप।
- ↑ "यौभिकयौता व्याख्यात्मक दस्तावेज", क्वयेर युथ ग्रुप।
- ↑ "समलिंगी तेस्रोलिंगी बारे बारम्बार सोधिने प्रश्नहरू", नील हिरा समाज।
- ↑ Karim, Mohosinul (२५ अक्टोबर २०१४), "Hijras Now a Separate Gender", Dhaka Tribune, मूलबाट १० सेप्टेम्बर २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ९ सेप्टेम्बर २०१७।
- ↑ Naz Foundation International, Briefing Paper 3: Developing community-based sexual health services for males who have sex with males in South Asia. August 1999. Paper online वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १८ अक्टोबर २०१५ मिति (Microsoft Word file).
- ↑ "South-South collaboration to advance legal gender recognition and inclusion of transgender people in South Asia", UNDP Asia Pacific।
- ↑ Hall 2001, pp. 133–162 "In Delhi the hijras have named their language Farsi. While their "hijralect" has very little, if anything, to do with what is generally known as "Farsi", the term is fitting given that the hijras see themselves as descended from the eunuchs of the medieval Moghul courts, where Farsi was the dominant language.
- ↑ Hall, K. (1996). Lexical subversion in India’s Hijra community. In Gender and Belief Systems: Proceedings of the Third Berkeley Women and Language Conference. Berkeley, CA: Berkeley Women and Language Group (pp. 279-292).[१]
- ↑ Rehman, Zehra; Rehman, Zehra, "The secret language of South Asia's transgender community", Quartz India (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०१९-०१-२६।
- ↑ "Hijra Farsi: Secret language knits community - Times of India", The Times of India, अन्तिम पहुँच २०१९-०१-२६।