पन्जाबी भाषा
पन्जाबी भाषा पाकिस्तान र भारतको पन्जाब क्षेत्रको हिन्द-आर्य भाषा हो। यसमा लगभग ११३ मिलियन देशी वक्ताहरू छन्। पाकिस्तानमा, पन्जाबी शाहमुखी वर्णमाला प्रयोग गरेर लेखिएको छ, पर्सो-अरबी लिपिमा आधारित; भारतमा, यो भारतीय लिपिहरूमा आधारित, गुरुमुखी वर्णमाला प्रयोग गरेर लेखिएको छ।
| पन्जाबी भाषा | |
|---|---|
| |
 | |
| मूलभाषी | पाकिस्तान र भारत |
| क्षेत्र | पन्जाब |
| रैथाने(हरू) | पन्जाबी |
| मातृभाषी वक्ता | ११३ मिलियन |
भारोपेली
| |
| सरकारी दर्जा | |
आधिकारिक भाषा |  पाकिस्तान भारत |
| भाषा सङ्केतहरू | |
| आइएसओ ६३९-१ | pa |
| आइएसओ ६३९-२ | pan |
| आइएसओ ६३९-३ | कुनै:pan – Panjabipnb – Western Panjabi |
| ग्लोटोलग | panj1256 Eastern Panjabi[१]west2386 Western Panjabi[२] |
| भाषाविद् प्रयोगशाला | 59-AAF-e |
| चित्र:Countries where Punjabi is spoken.png, Punjab map pa.svg | |
भौगोलिक वितरण
सम्पादन गर्नुहोस्पन्जाबी पाकिस्तानमा सबैभन्दा धेरै बोलिने भाषा हो, भारतमा एघारौं-सबैभन्दा धेरै बोलिने भाषा हो, र विभिन्न देशहरूमा पन्जाबी डायस्पोरामा पनि अवस्थित छ।
पाकिस्तान
सम्पादन गर्नुहोस्पन्जाबी पाकिस्तानमा सबैभन्दा धेरै बोलिने भाषा हो, ८०.५ मिलियन मानिसहरूको मातृभाषा, वा देशको जनसङ्ख्याको लगभग ३९%।[३][४]
| वर्ष | पाकिस्तानको जनसङ्ख्या | प्रतिशत | पन्जाबी बोल्नेहरू |
|---|---|---|---|
| सन् १९५१ | ३३,७४०,१६७ | ५७.०८% | २२,६३२,९०५ |
| सन् १९६१ | ४२,८८०,३७८ | ५६.३९% | २८,४६८,२८२ |
| सन् १९७२ | ६५,३०९,३४० | ५६.११% | ४३,१७६,००४ |
| सन् १९८१ | ८४,२५३,६४४ | ४८.१७% | ४०,५८४,९८० |
| सन् १९९८ | १३२,३५२,२७९ | ४४.१५% | ५८,४३३,४३१ |
| सन् २०१७ | २०७,६८५,००० | ३८.७८% | ८०,५४०,००० |
भारत
सम्पादन गर्नुहोस्पन्जाबी भारतीय राज्य पन्जाबको आधिकारिक भाषा हो, र हरियाणा र दिल्लीमा अतिरिक्त आधिकारिक भाषाको स्थिति छ। उत्तरी भारतका केही प्रमुख सहरी केन्द्रहरू अमृतसर, लुधियाना, चण्डीगढ, जालन्धर, अम्बाला, पटियाला, भटिंडा, होशियारपुर, फिरोजपुर र दिल्ली हुन्।[५]
| वर्ष | भारतको जनसङ्ख्या | पन्जाबी बोल्नेहरू | प्रतिशत |
|---|---|---|---|
| सन् १९७१ | ५४८,१५९,६५२ | १४,१०८,४४३ | २.५७% |
| सन् १९८१ | ६६५,२८७,८४९ | १९,६११,१९९ | २.९५% |
| सन् १९९१ | ८३८,५८३,९८८ | २३,३७८,७४४ | २.७९% |
| सन् २००१ | १,०२८,६१०,३२८ | २९,१०२,४७७ | २.८३% |
| सन् २०११ | १,२१०,१९३,४२२ | ३३,१२४,७२६ | २.७४% |
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ ह्यामरस्ट्रोम, ह्याराल्ड; फोर्केल, रोबर्ट; हास्पेलमाथ, मार्टिन, सम्पादकहरू (२०१७), "Eastern Panjabi", ग्लोटोलग ३.०, जेना, जर्मनी: मानव इतिहासको विज्ञानको लागि म्याक्स प्लांक संस्थान।
- ↑ ह्यामरस्ट्रोम, ह्याराल्ड; फोर्केल, रोबर्ट; हास्पेलमाथ, मार्टिन, सम्पादकहरू (२०१७), "Western Panjabi", ग्लोटोलग ३.०, जेना, जर्मनी: मानव इतिहासको विज्ञानको लागि म्याक्स प्लांक संस्थान।
- ↑ "Population Census Organization", मूलबाट २६ सेप्टेम्बर २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १७ सेप्टेम्बर २००९।
- ↑ "CCI defers approval of census results until elections", Dawn, २१ मार्च २०२१, अन्तिम पहुँच १० मार्च २०२१। The figure of 80.54 million is calculated from the reported 38.78% for the speakers of Punjabi and the 207.685 million total population of Pakistan.
- ↑ "Growth of Scheduled Languages-1971, 1981, 1991 and 2001", Census of India, Ministry of Home Affairs, Government of India, मूलबाट २० फेब्रुअरी २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ फेब्रुअरी २०१५।