दुर्गा पूजा
दुर्गा पूजा (बङ्गाली: দুর্গা পূজা; जसलाई दुर्गोत्सव वा शारोदोत्सव पनि भनिन्छ) एक वार्षिक हिन्दू चाड हो। यो पूजा हिन्दू देवी दुर्गालाई श्रद्धा अर्पण गर्न र महिषासुरमाथि दुर्गाको विजयको कारणले मनाइने गरिन्छ। यो विशेष गरी भारतीय उपमहाद्वीप वा दक्षिण एसियामा मनाइने एक वार्षिक हिन्दू पर्व हो।[२][३]यो पूजा १० दिनको हुने गर्छ तर यो पूजाको अन्तिम ६ दिन फूलपाती, षष्ठी, महासप्तमी, महाअष्टमी, महानवमी र विजयदशमी विशेष हुन्छ। दुर्गा पूजा मनाइने तिथि पारम्परिक हिन्दू पञ्चाङ्ग अनुसार निर्धारण गरिन्छ।[४]
| दुर्गा पूजा | |
|---|---|
 महिषासुरलाई आफ्नो वाहन सिंहमाथि विराज भएर वध गर्दै देवी दुर्गा | |
| अनुयायी | नेपाली, बङ्गाली, ओडिया, मैथिल,[१] र आसामी समुदाय |
| पूजा रङ | रातो |
| प्रकार | हिन्दू |
| उत्सव | हिन्दू देवताहरूको पूजा, पारिवारिक र अन्य सामाजिक जमघट, किनमेल र उपहार आदानप्रदान, भोज, "पण्डाल" भ्रमण, र सांस्कृतिक कार्यक्रम |
| परिपालन | देवी दुर्गाको औपचारिक पूजा |
| प्रारम्भ | मास (अमान्त) / मास (पूर्णिमान्त), पक्ष, तिथि |
| समापन | मास (अमान्त) / मास (पूर्णिमान्त), पक्ष, तिथि |
| मिति | बहु-दिन |
| आवृत्ति | वार्षिक |
| सम्बन्धित | महालय, नवरात्रि, विजयादशमी |
पूर्वी नेपालदेखि पश्चिम नेपाल, हिन्दू बहुल बङ्गलादेशी क्षेत्रहरू, पश्चिम बङ्गाल, असम, बिहार, झारखण्ड, मणिपुर, ओडिशा र त्रिपुरा आदि भारतीय राज्यहरूमा व्यापक रूपले दुर्गा पूजा मनाइने गरिन्छ। यस समय पाँच दिनको वार्षिक विदा हुने गर्दछ।[५] नेपाली, बङ्गाली र आसामी हिन्दूहरूको बाहुल्य भएको क्षेत्रहरूमा यो वर्षकै सबैभन्दा ठूलो उत्सव मान्ने गरिन्छ।
भारतमा दुर्गा पूजाको उत्सव दिल्ली, उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, गुजरात, पञ्जाब, कश्मीर, आन्ध्र प्रदेश, कर्नाटक र केरल राज्यमा समेत मनाइने गरिन्छ। दुर्गा पूजाको उत्सव ९१% हिन्दू जनसङ्ख्या भएको नेपाल र ८% हिन्दू जनसङ्ख्या भएको बङ्गलादेशको सबैभन्दा ठूलो चाड हो। वर्तमान समयमा विभिन्न प्रवासी नेपाली, आसामी र बङ्गाली सांस्कृतिक सङ्गठनहरूले संयुक्त राज्य अमेरिका, क्यानडा, संयुक्त अधिराज्य, अस्ट्रेलिया, जर्मनी, फ्रान्स, नेदरल्यान्ड, सिङ्गापुर र कुवेत सहित विभिन्न देशहरूमा आयोजित गराउने गर्दछ।[६]
सन् २०२१ डिसेम्बरमा कोलकाताको दुर्गा पूजालाई युनेस्कोले अमूर्त सांस्कृतिक धरोहरको सूचीमा सामेल गरेको थियो।[७]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Durga Celebrated by Maithils "www.etvbharat.com", मूलबाट २५ सेप्टेम्बर २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १४ अक्टोबर २०२१।
- ↑ "Durga Puja | Traditions & Facts", Encyclopedia Britannica (अङ्ग्रेजीमा), मूलबाट ३० अक्टोबर २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २५ अक्टोबर २०२०।
- ↑ Verma, Priyanka (२०१४-१०-२०), Durga Puja: Festival Of India (अङ्ग्रेजीमा), Diamond Pocket Books Pvt Ltd, आइएसबिएन 978-93-5165-433-9।
- ↑ "shardiya navratri 2020 calendar शारदीय नवरात्रि 2020 कैलेंडर: तिथि और दिन वार पूजा चार्ट यहां देखें", Patrika News (hindiमा), अन्तिम पहुँच २०२०-१०-२५।
- ↑ परमिता बोरा (२ अक्टूबर २०११), "Durga Puja – a Celebration of Female Supremacy" [दुर्गा पूजा – महिला प्रभुत्व का उत्सव] (अंग्रेज़ीमा), ईएफ न्यूज़ इंटरनेशनल, मूलबाट २५ अप्रैल २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० अगस्त २०१५। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०४-२५ मिति
- ↑ सिबा मत्ती (१२ सितम्बर २००६), "Durga: Creating An Image Of The Goddess At The British Museum" [दुर्गा: ब्रिटिश संग्राहलय में देवी की तस्वीर बनाते हुये] (अंग्रेज़ीमा), कल्चर 24, मूलबाट ४ मार्च २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० अगस्त २०१५।
- ↑ "UNESCO - Durga Puja in Kolkata", ich.unesco.org (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-१२-१५।
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- "Durga Puja - The Hindu Festival, Durga-Puja.org", www.durga-puja.org, अन्तिम पहुँच २०२२-०९-२५।