हाइड्रोजन

(उदजनबाट अनुप्रेषित)

उदजन जसको मुल नाम उदजन थियो, एउटा रसायनिक तत्व हो । उदजन आवर्त सारणीको सबैभन्दा पहिलो तत्व हो जो सबैभन्दा हल्का पनि हुन्छ। ब्रह्माण्डमा (पृथ्वीमा होइन) यो सबैभन्दा प्रचुर मात्रामा पाइन्छ। ताराहरू तथा सूर्यको अधिकांश द्रव्यमान हायड्रोजनले बनाएको छ। यसको एउटा परमाणुमा एउटा प्राणु (प्रोटॉन), एउटा विद्युदणु हुन्छ। यस प्रकार यो सबैभन्दा सरल परमाणु पनि हो। प्रकृतिमा यो द्विआणविक ग्यासका रूपमा पाइन्छ जो वायुमण्डलका बाह्य परतको मुख्य संघटक हो। हालमा यसलाई वाहनहरूका ईंधनका रूपमा प्रयोग गर्नका लागि शोध कार्य भइरहेकाछ्न्।[]

हाइड्रोजन   H
प्लाज्मा अवस्थामा बैजनी चमक
हाइड्रोजनको वर्णक्रमीय रेखा
उपस्थितिवर्णहीन ग्यास
आणविक तौल Ar°(H)
आवर्त सारणीमा हाइड्रोजन
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)

अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।

Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)

अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।

Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Darmstadtium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Roentgenium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Copernicium (transition metal)
Ununtrium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Flerovium (post-transition metal)
Ununpentium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Livermorium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Ununseptium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)
Ununoctium (अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।)

अभिव्यक्ति त्रुटि: अनपेक्षित < सञ्चालक।

-

H

लिथियम
- ← हाइड्रोजनहिलियम
आणविक सङ्ख्या
रसायनीक तत्वको श्रेणीअधातु
ग्रुपperiod 1
आवर्तperiod 1
ब्लक  एस-ब्लक
इलेक्ट्रोन विन्यास1s1
प्रत्येक कक्षमा इलेक्ट्रोनहरूको सङ्ख्या
भौतिक विशेषता
वर्णवर्णहीन
प्रावस्थाग्यास
पग्लने विन्दु१४.०१ के ​(-२५९.१४ °से, ​-४३४.४५ °फ)
उम्लने विन्दु२०.२८ K ​(-२५२.८७ °से, ​-४२३.१७ °फ)
घनत्व०.०८९८८ ग्रा/लि (০ °সে-এ, ১০১.৩২৫ पास्कल)
तरलको घनत्वm.p.: ०.०७ (०.०७६३ कठिन)[] g·cm−৩
b.p.: ०.०७०९९ g·cm−৩
त्रिक विन्दु१३.८०३३ के, ​७.०४२ kPa
परम विन्दु३२.९७ के, १.२९३ MPa
पग्लने विन्दुको आन्तरिक उष्मागतिक क्षमता(H2) ०.११७ किलोजुल/मोल−१]]
वाष्पीकरणको अन्तरिक उष्मागतिक क्षमता(H2) ०.९०४ kJ·mol−১
ताप क्षमता(H2) २८.८३६ J·mol−१·K−१
वाष्प चाप
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) १५ २०
आणविक विशेषता
अक्सीकरण अवस्था१, -१ ​उभयधर्मी अक्साइड
विद्युत् ऋणात्मकता२.२० (पलिङ स्केल)
समयोजी अर्धव्यास३१±५ पिकोमिटर
भ्यान डर वल्स अर्धव्यास१२० pm
विविध
क्रिस्टल संरचना ​षट्भुज
[[File:षट्भुज|50px|alt=षट्भुज ढाँचा:का लागि क्रिस्टल संरचना{{{name}}}]]
आवाजको गति(ग्यास, २७ डिग्री सेल्सियस) १३१० सेकेन्ड प्रति मिनेट−१]]
तापीय परिवाहीता०.१८०५ W·m−१·K−१
कुरी विन्दुइतिहास
आविष्कारहेनरी केभेन्डिस[][] (१७६६)
नामकरण द्वाराएन्टिनो ल्याभेसियर[] (१७८३)
[[को आइसोटोप]]v
ढाँचा:Category-inline
| सन्दर्भसूची
उदजन स्पेक्ट्रम परीक्षण

प्रयोगशालामा हायड्रोजन बनाउने तरिका

सम्पादन गर्नुहोस्

प्रयोगशालामा उदजन ग्यास केहि धातुहरु जस्तै जस्ता/जिन्क, म्याग्नेसियम, फलाम आदिसँग फिक्का सल्फ्युरिक एसिड प्रतिक्रिया गराई तयार पार्न सकिन्छ।

प्रतिक्रियाहरूको सूची

सम्पादन गर्नुहोस्
 
 

मिथेन र पानीको वाष्प तताउंदा कार्बन मोनोऑक्साइडर हायड्रोजनको मिश्रण मिल्दछ

 

यो पनि हेर्नुहोस्

सम्पादन गर्नुहोस्

सन्दर्भ सामग्री

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. Wiberg, Egon; Wiberg, Nils; Holleman, Arnold Frederick (२००१), Inorganic chemistry, Academic Press, पृ: २४०, आइएसबिएन 0123526515 
  2. "Hydrogen", Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wylie-Interscience, २००५, पृ: 797–799, आइएसबिएन 0-471-61525-0 
  3. Emsley, John (२००१), Nature's Building Blocks, Oxford: Oxford University Press, पृ: 183–191, आइएसबिएन 0-19-850341-5 
  4. Stwertka, Albert (१९९६), A Guide to the Elements, Oxford University Press, पृ: 16–21, आइएसबिएन 0-19-508083-1 
  5. Emissions Spectra.webm

रसायनिक गुणहरू

सम्पादन गर्नुहोस्

भौतिक गुणहरू

सम्पादन गर्नुहोस्

●उदजन ग्यास रङहिन, गन्धहिन र स्वादहिन हुन्छ।

●उदजन ग्यास हावा भन्दापनि हलुका हुन्छ।

●उदजन ग्यास पानीमा घुल्दैन।

यो पनि हेर्नुहोस्

सम्पादन गर्नुहोस्