सिलिकन

सिलिकन (मराठी:सिलिकॉन) को बाहिरी ऑर्बिटमा ४ वटा इलेक्ट्रोनहरू हुन्छन , यो र कार्बन एकै समुहका सदस्य हुन्। सिलिकनलाई सेमिकन्डक्टरको रूपमा प्रयोगमा ल्याइन्छ जस्तै डायोड,ट्राजिस्टर,फेट आदि। सिलिकन (Silicon) ; प्रतीक : Si) एक भौतिक तत्त्व हो। यो पृथ्वीमा ऑक्सीजनका पछि सबैभन्दा अधिक पाइने तत्व हो। सिलिकनका यौगिक इलेक्ट्रॉनिक अवयव, साबुन, शीशा एवं कॉम्प्यूटर चिप्समा प्रयोग गरिन्छन्। सिलिकॉनको खोज १८२४मा स्वीडनका रसायनशास्त्री जोंस जकब बज्रेलियसले गरेका थिए। आवर्त सारिणीमा यसलाई १४ औँ स्थानमा राखिएको छ।

सिलिकन   _१४Si

उच्चारण	/ˈsɪlɪkən/ (SIL-ə-kən) /ˈsɪləkɒn/ (SIL-ə-kon)
उपस्थिति	crystalline, reflective with bluish-tinged faces
आणविक तौल Ar°(Si)
	ढाँचा:Infobox element/symbol-to-saw/standardढाँचा:Infobox element/symbol-to-saw/CIAAW-saw-element-page ढाँचा:Infobox element/symbol-to-saw/abridged (abridged)ढाँचा:CIAAW2021
आवर्त सारणीमा सिलिकन
C ↑ Si ↓ Ge एल्युमिनियम ← सिलिकन → फोस्फरस
आणविक सङ्ख्या	१४
रसायनीक तत्वको श्रेणी	metalloid
ग्रुप	period 3
आवर्त	period 3
ब्लक	पि-ब्लक
इलेक्ट्रोन विन्यास	[Ne] 3s2 3p2
प्रत्येक कक्षमा इलेक्ट्रोनहरूको सङ्ख्या	२, ८, ४
भौतिक विशेषता
प्रावस्था	solid
पग्लने विन्दु	१६८७ के ​(१४१४ °से, ​२५७७ °फ)
उम्लने विन्दु	३५३८ K ​(३२६५ °से, ​५९०९ °फ)
पग्लने विन्दुको आन्तरिक उष्मागतिक क्षमता	५०.२१ किलोजुल/मोल−१]]
वाष्पीकरणको अन्तरिक उष्मागतिक क्षमता	३५९ kJ·mol−১
ताप क्षमता	१९.७८९ J·mol−१·K−१
आणविक विशेषता
अक्सीकरण अवस्था	४, ३ , २ , १ -१, -२, -३, -४ ​amphoteric oxide
विद्युत् ऋणात्मकता	१.९० (पलिङ स्केल)
आयनीकरण ऊर्जा	(अधिक)
आणविक अर्धव्यास	empirical: १११ पिकोमिटर
समयोजी अर्धव्यास	१११ pm
भ्यान डर वल्स अर्धव्यास	२१० pm
विविध
क्रिस्टल संरचना	​diamond cubic diamond cubic
तापीय परिवाहीता	१४९ W·m−१·K−१
कुरी विन्दु	इतिहास
[[को आइसोटोप]]

उपयोग

सिलिकन यौगिकहरू, जस्तै सिलिकॉन कार्बाइड (SiC)लाई तिनको अनौठो विशेषताहरूका लागि प्रयोग गरिन्छ। कठोरतामा यो तत्व हीराको बराबरी गर्दछ। जब सिलिकॉनलाई अन्य तत्वहरूका साथ मिलाईन्छ त त्यस यौगिकलाई सिलिकेट भन्दछन्। सिलिकेट्सलाई अनेक औद्योगिक कार्योका लागि प्रयोगमा ल्याइन्छ। यिनको अन्य रासायनिक यौगिकहरूका साथ क्रिया गराइन्छ ताकि यो आफ्नो सिलिकन तत्व अलग गर्न सकियोस् वा अन्य तत्वहरूका साथ विभिन्न कार्यहरूका लागि क्रिया गर्न सकुन्। बेकरीका नन-स्टिक उपकरण, बिजली उत्पादहरूका शील्ड सिलिकनदेखि बन्दछन्।

सिलिकॉनको इलेक्ट्रॉनिक्स क्षेत्रमा अधिकाधिक प्रयोग हुनको कारण अमेरिकाको कॉम्प्यूटर जगसम्मा केन्द्रलाई सिलिकन वैलीको नाम दिइएको हो।

रसायनिक तत्व

बाह्य सूत्र

• मिनरल.गैलरीज,कम– सिलिकन वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००८-१०-१६ मिति
• वेबएलिमेन्ट्स.कम– सिलिकन
• Proceedings Of The Select Committee On Ontario Hydro Nuclear Affairs वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००७-०९-३० मिति
• NIRS Reactorwatch वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००८-१२-०२ मिति
• ccnr.org Representative Ed Markey's Statements concerning flammable firestops
• USNRC Information Notice ८८-५६
• Silicone Polymers वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००९-०१-०८ मिति (Virtual Chembook, Elmhurst College)
• Science of Silicone Polymers (Silicone Science On-line, Centre Européen des Silicones - CES)
• Types of silicone

रसायनिक गुणहरू

रसायनिक गुणहरू यस प्रकार रहेका छन्

यो पनि हेर्नुहोस्

• रसायन शास्त्र
• भौतिक शास्त्र
• जीव शास्त्र