स्पेनी भाषा

स्पेनी वा क्यास्टिलियन (स्पेनी: español एस्पान्योल  व castellano कास्तेयानो ) स्पेनमा उत्तपत्ती भएर संसारका धेरै देशहरूमा बोलिने भाषा हो। स्पेनमा उत्पन्न तथा विकास भएर यो भाषा हाल स्पेन लगायत अफ्रिका, अमेरिका लगायत पूर्व एसियामा समेत प्रयोग गरिन्छ। यो भाषा भारोपेली भाषा परिवार अन्तरगत पर्दछ। यो स्पेन र धेरै जसो दक्षिण अमेरिकी देशहरू सहित २१ देशहरूको राष्ट्रिय भाषा हो। यो संयुक्त राष्ट्रसंघका ६ वटा आधिकारीक भाषाहरू मध्येको एक हो।

स्पेनी भाषा
español, castellano
उच्चारण	/espa'ɲol/, /kaste'ʎano/ अथवा /kaste'ʝano/
क्षेत्र	अर्जेन्टिना, बोलिभिया, चिली, कोलोम्बिया, कोस्ता रिका, क्युबा, डोमिनिकन गणतन्त्र, इक्वेडर, भूमध्यरेखीय गिनी, एल साल्भादोर, ग्वातेमाला, होन्डुरस, मेक्सिको, निकाराग्वा, पानामा, पाराग्वाइ, पेरू, पोर्टो रिको, स्पेन, उरुग्वे, भेनेस्वेला तथा उल्लेखनिय रूपमा एण्डोरा, बेलिज, गिब्राल्टार, तथा संयुक्त राज्य अमेरिका।
मातृभाषी वक्ता	प्रथम भाषाa: ३२ करोड– ४० करोड कुलa: ४०–५० करोड aसबै अनुमानित संख्याहरू हुन्।
भाषा परिवार	भारोपेली भाषा परिवार Italic रोमान्स Italo-Western Gallo-Iberian Ibero-Romance West Iberian स्पेनी भाषा
लिपि	ल्याटिन (स्पेनी लिपी शैली)
सरकारी दर्जा
आधिकारिक भाषा	२१ राष्ट्र
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-१	es
आइएसओ ६३९-२	spa
आइएसओ ६३९-३	spa

यो भाषा ३२ देखि ४० करोड मानिसहरूले आफ्नो प्रथम भाषाको रूपमा बोल्ने गर्दछन्। यो भाषा बोल्ने सबैभन्दा धेरै मानिसहरू मेक्सिकोमा बस्दछन्। संयुक्त राज्य अमेरिकामा अङ्ग्रेजी पछिको दोस्रो सबैभन्दा व्यापक भाषा हो। अङ्ग्रेजी र फ्रान्सेली भाषा पछिको संसारको सबैभन्दा तेस्रो प्रभावशाली भाषा हो।

स्पेनीको नामहरु

स्पेनी भाषाको आधिकारिक दुई नाम : स्पेनमा castalleno(क्यास्टिलियन) र संसारको अरू भागहरूमा यो Español (एस्पान्योल) भनिन्छ। १९७८ को स्पेनी संविधान आधिकारिक भाषा परिभाषित गर्न अवधि castellano प्रयोग गर्दछ। लेख 3 भन्छ:

स्पेनीमा: El castellano es la lengua española oficial del Estado. ... Las demás lenguas españolas serán también oficiales en las respectivas Comunidades Autónomas...

ध्वन्यात्मक लिप्यन्तरण: एल कास्तेयानो एस ला लेंग्वा एस्पान्योला ओफिसियाल डेल एस्तादो। ... लास डेमास लेंग्वास एस्पान्योलास सेरान ताम्बीएन ओफिसियालेस एन लास रेस्पेक्तीभास् कोमूनीदादेस आऊतोनोमास...

नेपालीमा: क्यास्टिलियन राज्य को आधिकारिक स्पेनी भाषा हो। ... अरू स्पेनी भाषा साथै उनको सम्बन्धित स्वायत्त समुदाय मा आधिकारिक हुनेछ ...

तर, यो स्पेनिश शाही अकादमी, हाल यसको प्रकाशनहरू मा अवधि español प्रयोग गर्दछ। यस बावजुद तिनीहरूले १७१३ देखि १९२३ को castellano प्रयोग।

Español को उपयोग बाबजुद डिक्सिोनारीयो पानीस्पानिछो डे डुडास (स्पेनीमा:Diccionario panhispánico de dudas) (स्पेनी शाही अकादमी को एक किताब), तिनीहरू दुवै सर्तहरू पर्याय हुन् भन्छन्।

इतिहास

स्पेनी ल्याटिनबाट विकसित। रोमी द्वारा औबेरियन प्रायद्वीप ल्याए।

व्याकरण

स्पेनी क्षेत्र मा निर्भर क्रिया लागि ८९-१०७ महिलासँगविभिन्नसंयोजनहरूहुन्छन्। यो नाऊनहारु, विशेषण र केही सर्वनाम लागि एक लिङ्ग र अङ्क सिस्टम भएको पनि धेरै विभक्ति छ। सामान्य वाक्य संरचना विषय-क्रिया-वस्तु हो। यो पनि आवश्यक जब विषय मेट्नका लागि अनुमति दिन्छ। उदाहरणका लागि, वाक्य "Yo soy grande"(यो सोइ ग्रान्दे) मा, विषय "yo"(म) हो। "म ठूलो हुँ" मतलब छ। "Yo" हटाइएको छ भने वाक्य "Soy Grande" हुन र एउटै कुरा अर्थ राख्छ।

व्यक्तिवाचक सर्वनामहरू

स्पेनी भाषाका व्यक्तिवाचक सर्वनामहरू यसप्रकार छन्ः

नेपाली	स्पेनी	लिप्यन्तरण (स्पेन)
म	Yo	ज्यो / यो
तिमी, तँ	Tú	तु
उ, उहाँ (पुलिङ्ग)	El	एल्
उनी, उहाँ (स्त्रीलिङ्ग)	Ella	एज्या
तपाईँ, हजुर	Usted	उस्तेद्
हामी (पुलिङ्ग)	Nosotros	नोसोत्रोस्
हामी (स्त्रीलिङ्ग)	Nosotras	नोसोत्रास्
तिमीहरू (अनौपचारिक) (पुलिङ्ग) (स्पेनमा मात्र)	Vosotros	भोसोत्रोस्
तिमीहरू (अनौपचारिक) (स्त्रीलिङ्ग) (स्पेनमा मात्र)	Vosotras	भोसोत्रास्
तिनीहरू (पुलिङ्ग)	Ellos	एज्योस्
तिनीहरू (स्त्रीलिङ्ग)	Ellas	एज्यास्
तपाईँहरू	Ustedes	उस्तेदेस्

वर्णमाला

अक्षर	स्पेनी नाम	नेपाली उच्चारण
a	a	आ
b	b	बे
c	ce	थे (स्पेन), से (दक्षिण अमेरिका)
ch	che	चे
d	de	दे
e	e	ए
f	efe	एफे
g	ge	खे (स्पेन), हे (दक्षिण अमेरिका)
h	hache	आचे
i	i	इ
j	jota	खोता (स्पेन), होता (दक्षिण अमेरिका)
k	ka	का
l	ele	एले
ll	elle	एज्ये (स्पेन), एये (दक्षिण अमेरिका)
m	eme	एमे
n	ene	एने
ñ	eñe	एन्ये
o	o	ओ
p	pe	पे
q	cu	कु
r	ere	एरे
s	ese	एसे
t	te	ते
u	u	उ
v	uve	उबे
w	uve doble	उबे दोब्ले
x	equis	एकीस
y	i griega	इ ग्रिएगा
z	zeta	थेता (स्पेन), सेता (दक्षिण अमेरिका)