मनमोहन अधिकारी

मनमोहन अधिकारी (९ जून १९२०- २६ अप्रिल १९९९) नेपालका पूर्व प्रधानमन्त्री¸ प्रजातान्त्रिक योद्धा तथा राजनीतिज्ञ थिए । यिनी विश्वकै इतिहासमा पहिलो निर्वाचित कम्युनिष्ट प्रधानमन्त्री थिए । उनी नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका संस्थापक सदस्य थिए । वि.सं. २०४६ को जनआन्दोलन ताका नेकपा मार्क्सवादीका अध्यक्ष रहेका अधिकारी २०४७ मा नेकपा माले सँग पार्टी एकीकरण भएपछि नेकपा एमालेको समेत संस्थापक अध्यक्ष बन्न पुगे ।

मनमोहन अधिकारी
प्ररधानमन्त्री मनमोहन अधिकारी एक कार्यक्रममा सहभागी हुँदै
३१ औँ प्रधानमन्त्री (नेपाल)
शासक	राजा बीरेन्द्र
पूर्वाधिकारी	गिरिजाप्रसाद कोइराला
उतराधिकारी	शेरबहादुर देउवा
व्यक्तिगत विवरण
जन्म	वि.सं १९७७ जेष्ठ २८ ९ जून १९२० लाजिम्पाटमा
मृत्यु	वि.स. २०५६ वैशाख १३ २६ अप्रिल १९९९ काठमाडौँ
राजनीतिक पार्टी	नेकपा (एमाले)

२०५१ को मध्यावधि निर्वाचनमा कुनै पार्टीको स्पष्ट बहुमत नआएपछि सबैभन्दा ठूलो दल नेकपा एमालेको तर्फबाट उनी प्रधानमन्त्री बनेका थिए । उनको सरकार बनेको ९ महिनापछि अन्य पार्टीले समर्थन नदिएका कारण ढल्यो जुन नेपालको इतिहासमा ‘’’९ महिने सरकार’’’को रूपमा चिनिन्छ ।

काठमाडौँको लाजिम्पाटमा जन्मेका अधिकारीले आफ्नो बाल्यकाल विराटनगरमा बिताए । उनलाई १९३८ मा वाराणसी अध्ययन गर्नको लागि पठाइयो । उनको बि. एस्सी. को अध्ययन सकिन लागेका बेला १९४२ मा, मन मोहन भारत छोडो आन्दोलनमा सहभागी भए । उनलाई ब्रिटिश सरकारले गिरफ्तार गर्यो र अन्य नेताहरू संगै जेल पठायो । यहाँबाट उनको अध्ययन पनि पुरा हुन पाएन ।

भारत बसाईमा नै मनमोहन कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लागेका थिए । यिनी भारतीय कम्युनिस्ट पार्टीमा शामिल थिए । भारतबाट विराटनगर फर्केपछि उनी त्यहाँ एक कारखानामा काम गर्न थाले र ट्रेड यूनियनको नेता बने ।

१९४९ मा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना गर्नेमध्ये यिनी पनि एक थिए । बांग्लादेशको स्वतन्त्रता आन्दोलनको क्रममा पनि यिनी पक्राऊ परेका थिए। उनको मृत्यु पछि, माधवकुमार नेपाल उनको पार्टीको नेताको रूपमा आए।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

• "Obituary of Man Mohan Adhikari Communist Prime Minister of Nepal", The Daily Telegraph (Telegraph Group Limited), अप्रिल २७, १९९९। 
• "COMMUNIST VOTED PM", Herald Sun (News Limited.), मे ६, १९९९।