मेहेरपुर सदर उपजिल्ला

मेहेरपुर सदर (बङ्गाली: মেহেরপুর সদর) बङ्गलादेशको मेहरपुर जिल्लाको एक उपजिल्ला हो। यो उपजिल्ला खुलना विभाग अन्तर्गत पर्दछ।

मेहेरपुर सदर মেহেরপুর সদর
उपजिल्ला
मेहेरपुर सदर बाङ्लादेशको नक्शामा मेहेरपुर उपजिल्लाको अवस्थिति
निर्देशाङ्क: २३°४६.५′उ॰ ८८°३८.५′पू॰
देश	बङ्गलादेश
विभाग	खुलना विभाग
जिल्ला	मेहेरपुर जिल्ला
क्षेत्रफल
• जम्मा	३७४.१ किमी२ (१४४.४ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (सन् २०११)
• जम्मा	२५६,६४२
• घनत्व	६९०/किमी२ (१८००/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+६ (बङ्गलादेशी मानक समय)
वेबसाइट	मेहेरपुर उपजिल्लाको आधिकारिक नक्शा

भूगोल

मेहेरपुर सदर उपजिल्ला बङ्गलादेशको दक्षिण पूर्व भागमा पर्छ भने यो उपजिल्ला २३°४०' देखि २३°५२' उत्तर अक्षांश र ८८°३४' देखि ८८°४७' पूर्वी देशान्तरणमा अवस्थित छ। मेहेरपुर सदर उपजिल्लाले बङ्गलादेशको कुल क्षेत्रफल मध्ये २६१.४२ वर्ग किलोमिटर ओगटेको छ। यस उपजिल्लालाई गाङ्नी उपजिल्लाल र भारतको पश्चिम बङ्गाल रमज्यले उत्तर, दामुरहुदा र मुजिबनगर उपजिल्लाले दक्षिण, गाङ्नी र आलमडाङ्गा उपजिल्लाले पूर्व र भारतको पश्चिम बङ्गाल रमज्यले पश्चिमबाट घेरेको छ। भैरव, काजला नदी, चाँद बिल र भादगरी बिल आदि यस उपजिल्लाका केही नदी तथा नहरहरू हुन्।

जनशाङ्खिकि

जिल्ला विभाग प्रतिवेदनका अनुसार यस जिल्लाको कुल जनसङ्ख्या २३२४६५ रहेको छ जसमध्ये पुरुषको जनसङ्ख्या ११९१५७ छ भने महिलाको जनसङ्ख्या ११३३०८ रहेको छ। धर्मका आधारमा यस जिल्लामा इस्लाम धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या २२८५१८ छ भने हिन्दु धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या ३७००, बौद्ध धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या १४९, इसाई धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या १५ र अन्य धर्मका मानिसहरूको जनसङ्ख्या ८३ रहेको छ। यस उपजिल्लामा ३३४ मस्जिद, ७ मन्दिर ३ चिहान र १ गिर्जाघर रहेका छन्। हीरु मोल्लार मस्जिद (पिरोजपुर), बागु देओयानेको चिहान, मिर्जापुर दरगाह, मेहेरपुर शिव मन्दिर (मेहेरपुर), बामहाडिया समाधि मन्दिर (मालोपाडा), भबान्दपुरको मन्दिर (आमदह), कालीतलार मन्दिर, आलमपुर श्यामपुर मन्दिर यस उपजिल्लाका केही प्रमुख धार्मिक स्थलहरू हुन्। यस उपजिल्लाका ९०.१६% जनसङ्ख्याले शुद्ध पिउने पानीका लागि पानी तान्ने मोटर र धारोको प्रयोग गर्दै आएका छन् भने ०.२३% ले पोखरी, ३.७७% ले टुटी र ५.८४% ले अन्य माध्यमबाट पानीको प्रयोग गर्दै आएका छन्। यस उपजिल्लाको कुल घरहरू मध्ये ३१.२१% घरहरूमा अझै पनि सुविधा सम्पन्न अर्थात पक्की सौचालय सुविधा रहेको छैन। यस उपजिल्लामा ३ अस्पताल, ४ परिवार नियोजन केन्द्र र ५ सामुदायिक स्वस्थ्य संस्थाहरू रहेका छन्।

अर्थतन्त्र

यस उपजिल्लाको अर्थतन्त्र मुख्यतया कृषिमा आधारित छ। यस उपजिल्लाका अधिकांश मानिसहरू किसान हुन्। यस उपजिल्लामा मुख्यतया धान, मकै, जुट, आलु, गहुँ, खैनी, पानको पात, प्याज लगायत अन्य अन्न बालीहरू उत्पादन गरिन्छ। यस उपजिल्लामा मुख्यतया आँप, रूख कटहर, अम्बा, केरा, कागती, खरबुजा आदि उत्पादन हुँदै आएको छ। यस उपजिल्लामा धान कुटानी केन्द्र, गहुँ पिसानी केन्द्र, काष्ठ सामग्री उत्पादन केन्द्र, बरफ उद्योग, बिस्कुट उद्योग, कपास तथा कपडा उद्योग तथा प्लाष्टिक सामग्री उत्पादन कारखाना रहेका छन्। यस उपजिल्लाले मुख्यतया पानको पात, प्याज, केरा, उखु, लिची लगायत मौसमी तरकारी र अन्य फलफूलहरू निर्यात गर्दै आएको छ। यस उपजिल्लामा लोपोन्मुख रहेको आलसको तेल, तोरी, कोदो, तिल पनि निम्न मात्रमा उत्पादन गरिन्छ। यस उपजिल्लामा १६ हाटबजार तथा मेलाहरू सञ्चालन रहेका छन्। यस उपजिल्लामा लोपोन्मुख ठेला, गोरू गाडा र रथहरू सामान ओसारपसार तथा यातायातका साधन बन्द‌ै आएका छन्। यस उपजिल्लामा १६ माछा पालन केन्द्र, २३ कुखुरा पालन केन्द्र र १० दुग्ध सङ्कलन केन्द्र रहेको छ।

यस जिल्लाको मुख्य आय श्रोतको बाटो भनेको कृषि र खेती हो जसमा जिल्लाकै ६०.५२% मानिसहरू संलग्न छन्। यस जिल्लाका मानिसहरू अन्य जस्तै मजदुरीमा ३.३७%, वाणिज्यमा १३.९७%, सञ्चार र यातायातमा ४.०३%, उद्योगमा ०.९६% निर्माण क्षेत्रमा १.८१%, सुविधामा ९.०२%, धार्मिक सेवामा ०.१४%, वैदेशिक रोजगार तथा भाडामा ०.१५% र अन्यमा ५.७३% रहेका छन्।

प्रशासन

प्रशासकीय मेहेरपुर थानालाई सन् १९८४ मा उपजिल्लामा परिणत गरिएको थियो। हाल यस उपजिल्लामा १८ सङ्घ परिषद्, १३५ मौजा/महल्ला र ११७ गाउँहरू रहेका छन्।

शिक्षा

यस जिल्लाको कुल साक्षरता दर ३४.४% रहेको छ जसमध्ये पुरुषको साक्षरता ४०.८% छ भने महिलाको साक्षरता दर ३५.९%रहेको छ। यस उपजिल्लामा ३ क्याम्पस, १६ माध्यमिक विद्यालय, २ प्राविधिक शिक्षण संस्था, ६३ प्राथमिक विद्यालय र ६ मदरसाहरू रहेका छन्। यस उपजिल्लाका केही उत्कृष्ट शिक्षण संस्थाहरू यस प्रकार छन्; मेहेरपुर सरकारी क्याम्पस (सन् १९६२), मेहेरपुर सरकारी मशिला क्याम्पस (सन् १९८४), मेहेरपुर सरकारी छात्रा उच्च विद्यालय (सन् १८५४), मेहेरपुर नमुना उच्च विद्यालय (सन् १८५९), मेहेरपुर सरकारी कन्या विद्यालय (सन् १९४०) आदि।