कन्नड भाषा

कन्नड एक शास्त्रीय द्रविड भाषा हो जुन दक्षिण-पश्चिम भारतको कर्नाटकका मानिसहरूद्वारा बोलिने गरिन्छ, जहाँ सबै छिमेकी राज्यहरूमा अल्पसङ्ख्यकहरू छन्। यसमा लगभग ४.४ करोड देशी वक्ताहरू छन्, र कर्नाटकमा लगभग १.५ करोड गैर-देशी वक्ताहरूको लागि तेस्रो भाषा पनि हो। कर्नाटक राज्यको आधिकारिक र प्रशासनिक भाषा, यसलाई भारतमा पनि निर्धारित स्थिति छ र यसलाई देशको नामित शास्त्रीय भाषाहरूमा समावेश गरिएको छ।

कन्नड
ಕನ್ನಡ
कन्नड लिपिमा लेखिएको "कन्नड" शब्द
मूलभाषी	भारत
क्षेत्र	कर्नाटक
रैथाने(हरू)	कन्नड जाति
मातृभाषी वक्ता	४.४ करोड
भाषा परिवार	द्रविड भाषा परिवार दक्षिणी तमिल-कन्नड कन्नड
लिपि	कन्नड लिपि
सरकारी दर्जा
आधिकारिक भाषा	भारत कर्नाटक
नियामक संस्था	कर्नाटक सरकार
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-१	kn
आइएसओ ६३९-२	kan
आइएसओ ६३९-३	kan
ग्लोटोलग	nucl1305
भाषाविद् प्रयोगशाला	49-EBA-a
कन्नड मातृभाषीहरूको वितरण, बहुसङ्ख्यक क्षेत्रहरू गाढा नीलोमा र अल्पसङ्ख्यक क्षेत्रहरू हल्का नीलोमा।

कन्नड भाषा कन्नड लिपिको प्रयोग गरेर लेखिएको छ, जुन ५औँ शताब्दीको कदम्ब लिपिबाट विकसित भएको थियो। कन्नड लगभग डेढ सहस्राब्दीको लागि शिलालेख रूपमा प्रमाणित गरिएको छ र साहित्यिक पुरानो कन्नड ९औँ शताब्दीको राष्ट्रकूट साम्राज्यको समयमा फस्टाएको थियो। कन्नडको लगभग १२०० वर्षको अटुट साहित्यिक इतिहास छ।

भौगोलिक वितरण

सन् २०११ को जनगणनाको समयमा भारतमा कन्नड भाषा बोल्नेहरूको सङ्ख्या ४ करोड ३७ लाख थियो। यो कर्नाटक राज्यको मुख्य भाषा हो, जहाँ यो ४०.६ मिलियन मानिसहरू, वा राज्यको जनसङ्ख्याको लगभग दुई तिहाई द्वारा मूल रूपमा बोलिने गरिन्छ। छिमेकी राज्यहरू तमिलनाडु (१,१४०,०), महाराष्ट्र (९,९३,०००), आन्ध्र प्रदेश र तेलङ्गाना (५,३३,०), केरल (७८,१००) र गोवा (६७,८००) मा स्थानीय कन्नड भाषीहरू छन्। यो कर्नाटकमा १.२ करोड भन्दा बढी गैर-देशी वक्ताहरूले दोस्रो र तेस्रो भाषाको रूपमा पनि बोल्छन्।

कन्नडिगाहरू तमिलनाडुको तेस्रो सबैभन्दा ठुलो भाषिक समूह हो; तिनीहरूको जनसङ्ख्या लगभग १.२३ मिलियन छ, जुन तमिलनाडुको कुल जनसङ्ख्याको २.२% हो।

इतिहास

प्रारम्भिक कन्नड शिलालेखहरू इस्वी संवत् ५औँ शताब्दीको मध्यबाट आएका हुन्, तर त्यहाँ धेरै पहिलेका ग्रन्थहरू छन् जुन पुरानो कन्नडको पूर्वज भाषाबाट प्रभावित हुन सक्छन्।

१५औँ र १८औँ शताब्दीको बीचमा, मध्य कन्नड भाषा र साहित्यमा हिन्दु धर्मको ठुलो प्रभाव थियो। कुमार व्यास, जसले कर्शा भारता काठामान्जारी लेखेका थिए, तर्कसंगत रूपमा यस अवधिका सबैभन्दा प्रभावशाली कन्नड लेखक थिए। पूर्णतया स्थानीय भामिनी शतपडीमा रचित उनको कृति महाभारतका प्रथम १० पुस्तकहरूको उदात्त रूपान्तरण हो। यस अवधिमा, संस्कृतप्रभाव अधिकांश अमूर्त, धार्मिक, वैज्ञानिक र अलंकारिक शब्दहरूमा अवस्थित छ। यस अवधिमा, धेरै हिन्दी र मराठी शब्दहरू कन्नडमा आए।

नमुना पाठ

कन्नड भाषामा मानव अधिकार सम्बन्धी विश्वव्यापी घोषणा पत्रको धारा १:

कन्नड

ಎಲ್ಲಾ ಮಾನವರು ಸ್ವತಂತ್ರರಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಘನತೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ತಿಳಿವು ಮತ್ತು ಅಂತಃಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವರಾದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಸಹೋದರ ಭಾವದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

अनुवाद नेपालीमा

सबै व्यक्तिहरू जन्मजात स्वतन्त्र हुन् ती सबैको समान अधिकार र महत्व छ। निजहरूमा विचार शक्ति र सद्विचार भएकोले निजहरूले आपसमा भातृत्वको भावनाबाट व्यवहार गर्नु पर्छ।