सातवाहन वंश

सातवाहनहरू, जसलाई पुराणहरूमा आन्ध्रहरू पनि भनिन्छ, दक्कन क्षेत्रमा आधारित एक प्राचीन भारतीय राजवंश थियो। अधिकांश आधुनिक विद्वानहरूले विश्वास गर्छन् कि सातवाहन शासन दोस्रो शताब्दी ईसापूर्वको अन्त्यमा सुरु भएको थियो र तेस्रो शताब्दीको प्रारम्भसम्म चलेको थियो, यद्यपि केहीले पुराणहरूमा आधारित तेस्रो शताब्दी ईसापूर्वको प्रारम्भमा आफ्नो शासनको शुरुवात तोकेका छन्, तर पुरातात्विक प्रमाणहरूले पुष्टि गरेका छैनन्।

सातवाहन साम्राज्य (आन्ध्र)
दोस्रो शताब्दीको उत्तरार्ध ईसापूर्व–प्रारम्भिक तेस्रो शताब्दी ईस्वी
राजधानी	पैठण अमरावती
आम भाषाहरू	प्राकृत संस्कृत
धर्म	हिन्दु धर्म बुद्ध धर्म
सरकार	राजतन्त्र
राजा
ऐतिहासिक काल	शास्त्रीय भारत
• स्थापित	दोस्रो शताब्दीको उत्तरार्ध ईसापूर्व
• विस्थापित	प्रारम्भिक तेस्रो शताब्दी ईस्वी
पूर्ववर्ती उत्तरवर्ती मौर्य साम्राज्य कण्व वंश पश्चिमी क्षत्रप आन्ध्र इक्ष्वाकु चुटु वंश वाकाटक वंश पल्लव वंश अभिर वंश
अचेल	भारत

इतिहास

सातवाहनहरूको बारेमा जानकारी पुराणहरू, केही बौद्ध र जैन ग्रन्थहरू, राजवंशका शिलालेखहरू र सिक्काहरू, र विदेशी (ग्रीक र रोमन) खाताहरूबाट आउँछ जुन व्यापारमा केन्द्रित हुन्छ। यी स्रोतहरूबाट उपलब्ध गराइएका जानकारी पूर्ण निश्चितताका साथ राजवंशको इतिहासको पुनर्निर्माण गर्न पर्याप्त छैनन्। फलस्वरूप, सातवाहन कालक्रमको बारेमा धेरै सिद्धान्तहरू छन्।

सातवाहन क्षेत्रले वर्तमान आन्ध्र प्रदेश, महाराष्ट्र र तेलङ्गाना राज्यहरूमा फैलिएको उत्तरी डेक्कन क्षेत्र समावेश गर्दछ। कहिलेकाहीँ, तिनीहरूको शासन वर्तमान गुजरात, कर्नाटक र मध्य प्रदेशमा पनि विस्तार भएको थियो।

सांस्कृतिक उपलब्धिहरू

सातवाहनहरूले संस्कृतको सट्टा प्राकृत भाषालाई संरक्षण गरे। सातवाहन राजा हालाले गाह सत्तसाई (संस्कृत: गाथा सप्तशती) भनेर चिनिने महाराष्ट्री कविताहरूको सङ्ग्रह सङ्कलन गर्नका लागि प्रसिद्ध छन्, यद्यपि भाषाई प्रमाणहरूबाट यस्तो देखिन्छ कि अहिलेको कृतिलाई अर्को शताब्दी वा दुई शताब्दीमा पुन: सम्पादन गरिएको हुनुपर्छ। यस पुस्तकको माध्यमबाट कृषि नै जीविकोपार्जनको मुख्य साधन भएको प्रष्ट भयो। साथै अनेक किसिमका अन्धविश्वास पनि व्याप्त थिए। यसबाहेक, हलका मन्त्री गुणाध्याय बृहतकथाका लेखक थिए।

यो पनि हेर्नुहोस्

• मगध