आन्ध्र इक्ष्वाकु

इक्ष्वाकु राजवंशले भारतको पूर्वी कृष्णा नदी उपत्यकामा आफ्नो राजधानी विजयपुरी (आधुनिक आन्ध्र प्रदेशको नागार्जुनकोन्डा) बाट लगभग ३ र ४ औं शताब्दी ईस्वीमा शासन गरेको थियो। इक्ष्वाकुहरूलाई आन्ध्र इक्ष्वाकुस वा विजयपुरीको इक्ष्वाकुस भनेर पनि चिनिन्छ जसले तिनीहरूलाई तिनीहरूको पौराणिक नामहरूबाट छुट्याउन सक्छ। इक्ष्वाकु राजाहरू शैव थिए र तिनीहरूले वैदिक संस्कारहरू गरे, तर बौद्ध धर्म पनि उनीहरूको शासनकालमा फस्ट्यो।

आन्ध्र इक्ष्वाकु
तेस्रो शताब्दी–चौथो शताब्दी
राजधानी	विजयपुरी
आम भाषाहरू	संस्कृत प्राकृत
धर्म	हिन्दु धर्म
सरकार	राजतन्त्र
महाराज
इतिहास
• स्थापित	तेस्रो शताब्दी
• पल्लव सिंहवर्मनद्वारा इक्ष्वाकुसको विजय र अभिरसद्वारा विजयपुरी कब्जा	चौथो शताब्दी
पूर्ववर्ती उत्तरवर्ती सातवाहन वंश पल्लव साम्राज्य अभिर वंश
अचेल	भारत

इतिहास

ऋग्वेद, अथर्ववेद र जैमिनिय उपनिषद ब्राह्मण जस्ता पुरातन संस्कृत ग्रन्थहरूमा इक्ष्वाकु (शाब्दिक रूपमा, "लौकी") नामक एक पौराणिक राजाको उल्लेख गरिएको छ। रामायण र पुराण जस्ता पछिल्ला ग्रन्थहरूले इक्ष्वाकुका सन्तानहरूको राजवंशलाई उत्तरी भारतको कोसल राज्यको राजधानी अयोध्यासँग जोड्छन्।

नागार्जुनकोण्डाको भग्नावशेष अष्टभुजा-स्वामीन मन्दिरमा अभिर राजा वशिष्ठी-पुत्र वसुसेनको ३०औं राजकालको शिलालेख फेला परेको छ। यसले नासिक वरपरको क्षेत्रमा शासन गर्ने अभिरासहरूले इक्ष्वाकु राज्यलाई आक्रमण गरी कब्जा गरेको अनुमान गरिएको छ। तर, यो कुरा निश्चित रूपमा भन्न सकिँदैन। चौथो शताब्दीको मध्यमा, पल्लवहरूले पूर्व इक्ष्वाकु क्षेत्रको नियन्त्रण प्राप्त गरिसकेका थिए, र इक्ष्वाकु शासकहरू वासल स्थितिमा कम भएका हुन सक्छन्।

शासकहरू

नागार्जुनकोन्डामा फेला परेका शिलालेख र सिक्काबाट चार इक्ष्वाकु शासकहरू चिनिन्छन्। यी राजाहरूको शिलालेख क्यालेन्डर युगको सट्टा तिनीहरूको शासनकालमा मितिहरू छन्, त्यसैले तिनीहरूको शासनको सही मितिहरू अनिश्चित छन्।