चाकासूचक
चाकासूचक एसियामा पाइने महसूचक परिवारको भँगेरा आकारको चरा हो, जुन मुख्यतया हिमालयको छेउछाउको जङ्गलमा पाइन्छ। यो चरा लगभग तितु चरा जस्तै देखिन्छ तर यसका खुट्टाहरू बलिया हुन्छन्। खुट्टाका औँलाहरू अगाडि र दुई पछाडि हुन्छन्। चरा महको चाकामा बस्न रुचाउँछ र मौरीको मैन खान्छ। भालेहरू आफ्नो इलाका कायम राख्दछन् भने जबकि पोथी व्यापक रूपमा सिकार गर्छन्। यसले रुखको प्वाल वा गुँडमा अण्डा पार्छ।
| चाकासूचक | |
|---|---|
| |
| अरुणाचल प्रदेशमा खिचिएको तस्वीर। | |
| वैज्ञानिक वर्गीकरण | |
| जगत: | जन्तु जगत
|
| सङ्घ: | हाड भएका
|
| वर्ग: | |
| गण: | |
| कुल: | |
| वंश: | |
| प्रजाति: | I. xanthonotus
|
| वैज्ञानिक नाम | |
| Indicator xanthonotus Blyth, 1842 | |
विवरण
सम्पादन गर्नुहोस्
चाकासूचक चरा भँगेराको आकारको हुन्छ र यसमा तितुको जस्तो ठुँड हुन्छ। प्वाँख धेरै हदसम्म गोरो जैतुन रङको हुन्छ र निधार र नाक र आँखा बीचको भाग सुन्तला रङ हुन्छन्। पखेटाको प्वाँख एक छिर्केमिर्के हुन्छ। पुच्छर गहिरो सुन्तला रङको हुन्छ। चिउँडो र घाँटी पहेँलो हुन्छ भने तल्लो प्वाँख गाढा धारका साथ फिक्का खैरो हुन्छ। ठुँड पहेँलो र तर टुप्पोतिर कालो हुन्छ। पोथीहरूको अनुहार फिक्का पहेँलो र पुच्छर गाढा पहेँलो हुन्छ।[२] प्राणीशास्त्री एलन अक्टाभियन ह्युमले पाकिस्तानको हजाराका नमूनाहरूको आधारमा उपप्रजातिहरूको वर्णन गरेता पनि यस क्षेत्रबाट कुनै नमूना वा जानकारी प्राप्त भएको छैन।[३] एडवर्ड ब्लिथले दार्जिलिङ नजिकैबाट आएका नमूनाहरूको आधारमा यस प्रजातिको वर्णन गरेका थिए। रिप्लीले नागा पर्वतको नमूनाहरूलाई उपप्रजाति फुलभसको रूपमा वर्णन गरेका थिए जसलाई सानो र गाढा भनिएको छ। यसको पेटमा रेखा कम भएको र निधारमा पहेँलो पूर्ववर्तीमा सीमित छ।[४][५] यो जनसङ्ख्या पूर्वी हिमालयको नामाङ्कनसँग मिल्दोजुल्दो हुन सक्छ। पखेटा लामो र तिखो छ। [६][७]
व्यवहार
सम्पादन गर्नुहोस्यसले एक प्रकारको चिर्बिर आवाज उडान वा उत्तेजित हुँदा उत्पादन गर्छ। यसको उडान सिधा हुन्छ (कहिलेकाहीँ अस्थिर हुन सक्छ) र निर्देशित हुन्छ।[५] यो कहिलेकाहीँ २० देखि ३० चराहरूको समूहमा रहन्छ। महको चाकामा, चरा कसिलो गरी टाँसिन्छ र आफ्नो पुच्छरलाई चाकाको सतहमा दबाउँदछ। यसले मौरीलाई धेरै विचलित नगरी सक्रिय मौरीका घारहरू चरन गर्दछ।[४] यसले अरिङ्गाललाई आक्रमण गरेको पाइएको छ।[८]
एउटा भालेको प्रदर्शनमा आफ्नो प्वाँख फुस्रो पार्नु, ठुँडलाई उच्च राख्नु र पखेटाहरू छेउबाट अर्को छेउमा डुल्नु समावेश हुन्छ। एउटा पोथीले आफ्नो पुच्छर फुकाल्दै पखेटाले थिचेको र भालेले चढेको देखिन्छ। यो चरा परजीवी हुन्छ जसले परपोषी प्रजातिको गुँडमा अण्डा पार्छन्। पहेँलो रङ्गको यस चराको लागि परपोषी प्रजातिहरू अझै अज्ञात र अनिर्दिष्ट छन्। यस प्रजातिका युवा चराहरूमा ठुँडमा अङ्कुश किसिमको हुन्छन् जसको साथ तिनीहरूले परपोषी अण्डा र चल्लाहरू नष्ट गर्छन्।[९]
अन्य महसूचक जस्तै, यो प्रजातिले मानिस र भालुलाई मौरीको घारमा पुऱ्याउन सकेको छैन।[५]
वितरण र बासस्थान
सम्पादन गर्नुहोस्यो प्रजाति उत्तरी पाकिस्तान (हजारा र मुरी हिमाल[१०]) बाट रेकर्ड गरिएको थियो तर यहाँको जनसङ्ख्यालाई बहिष्कृत गरिएको हुन सक्छ।[५] यो पश्चिमी उत्तर प्रदेश र हिमाचल प्रदेशबाट नेपाल, सिक्किम, अरुणाचल प्रदेश र भुटान (जहाँ यो अपेक्षाकृत सामान्य छ) सम्म फैलिएको भारतको हिमालयी क्षेत्रहरूमा पाइन्छ। यो दक्षिणपूर्वी तिब्बत र उत्तरी म्यानमारमा पनि पाइन्छ।[५] यो कोणधारी र सुख्खा-पर्णपाती जङ्गलमा चट्टानी ढुङ्गा र चट्टानहरूको साथ पाइन्छ। यसले मौसमी रूपमा क्षेत्रीय चालहरू बनाउन सक्छ।[६]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ बर्डलाइफ इन्टरनेसनल (२०१२), "Indicator xanthonotus", अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घको रातो सूची संस्करण 2012.1, अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घ, अन्तिम पहुँच १६ जुलाई २०१२।
- ↑ Jerdon, TC (१८७२), "Supplementary notes to "The Birds of India"", Ibis, 3rd Series 2 (5): 1–22।
- ↑ Ripley, SD (१९५१), "Notes on Indian birds: IV", Postilla 6: 1–7।
- ↑ ४.० ४.१ Hussain, SA; Ali, Salim (१९८३), "Some notes on the ecology and the status of the Orangerumped Honeyguide Indicator xanthonotus in the Himalayas", J. Bombay Nat. Hist. Soc. 80 (3): 564–574।
- ↑ ५.० ५.१ ५.२ ५.३ ५.४ Rasmussen PC; JC Anderton (२००५), Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volume 2, Smithsonian Institution & Lynx Edicions, पृ: २८०।
- ↑ ६.० ६.१ Ali, S.; S. D. Ripley (१९८३), Handbook of the Birds of India and Pakistan. Volume 4 (2nd संस्करण), Oxford University Press, पृ: 165–167।
- ↑ Blanford WT (१८९५), The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma. Birds. Volume 3, Taylor and Francis, London, पृ: 81–82।
- ↑ Hussain, SA; Ali, Salim (१९७९), "Beehive predation by Wasps (Genus Vespa) and its possible benefit to Honeyguides (Indicatoridae) in Bhutan", J. Bombay Nat. Hist. Soc. 76 (1): 157–159।
- ↑ Cronin, E. W.; P. W. Sherman (१९७६), "A resource-based mating system: the Orange-rumped Honeyguide", Living Bird 15: 5–32।
- ↑ Magrath, HAF (१९०९), "Bird notes from Murree and the Galis", J. Bombay Nat. Hist. Soc. 19 (1): 142–156।
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्