काँगडी भाषा
काँगडी उत्तरी भारतमा बोलिने एक आर्य भाषा हो, मुख्यतया हिमाचल प्रदेशको काँगडा, उना र हमीरपुरका साथै हिमाचल प्रदेशको मण्डी र चम्बा जिल्लाका केही भागहरू र पन्जाबको गुरदासपुर, रूपनगर र होशियारपुर जिल्लाहरूमा बोलिन्छ। काँगडी भाषा पनि डुग्गर अर्थात् जम्मु क्षेत्र र पाकिस्तानका केही गाउँहरूमा काँगडा उपत्यकाबाट बसाइँ सरेका परिवारका मानिसहरूले बोल्ने गरिन्छ। यो काँगडा उपत्यकाका मानिसहरूसँग जोडिएको छ। वक्ताहरूको कुल सङ्ख्या सन् २०११ को रूपमा १० लाख अनुमान गरिएको छ।[१]
| काँगडी | |
|---|---|
| कांगड़ी | |
 | |
| मूलभाषी | भारत |
| क्षेत्र | हिमाचल प्रदेश, पन्जाब |
| मातृभाषी वक्ता | १० लाख |
| देवनागरी लिपि | |
| भाषा सङ्केतहरू | |
| आइएसओ ६३९-३ | xnr |
भाषालाई सामान्यतया पहारी वा हिमाचली भनिन्छ। केही डोगरी र पन्जाबी भाषाविद्हरूले काँगडीलाई उनीहरूको भाषाको भागको रूपमा उल्लेख गरेका छन् किनभने तिनीहरूबीचको समानता र सभ्य पारस्परिक समझदारी हो।[२] हिमाचल प्रदेशका धेरै पहाडी भाषाहरूको प्रतिनिधित्व गर्ने भनिएको भारतीय संविधानको आठौँ अनुसूचीमा 'पश्चिमी पहारी' समावेश गर्न माग सन् २०१० मा राज्यको विधानसभाले गरेको थियो।[३]
राजनीतिक स्वार्थका कारण, भाषालाई हाल हिन्दीको बोलीको रूपमा रेकर्ड गरिएको छ, यद्यपि यसमा कमजोर पारस्परिक समझदारी भए पनि। भाषा जोगाउन स–साना सङ्घसंस्थाले आफ्नो काखमा लिएर आएपछि पनि यस विषयमा सकारात्मक प्रगति हुन सकेको छैन।[४]
सन्दर्भ सामग्रीहरू सम्पादन गर्नुहोस्
- ↑ "Kangri - The Language Of Himachal Pradesh", www.indiamapped.com, अन्तिम पहुँच २०२२-०७-०७।
- ↑ Guptā, Vīṇā (१९८६), Ḍogarī bhāshā, udbhava aura vikāsa (हिन्दीमा), Je. eṇḍa Ke. Akādamī āpha Ārṭa, Kalcara, eṇḍa Laiṅgvejiza।
- ↑ "Pahari Inclusion", Zee News।
- ↑ "Pahari Inclusion", The Statesman।