मिन्स्क
मिन्स्क (बेलारुसी: Мінск [mʲinsk], रूसी: Минск) पूर्वी युरोपको बेलारुस देशको राजधानी र सबैभन्दा ठुलो सहर हो। यो सहर स्विस्लाच र नियामिहा नदीको छेउमा अवस्थित छ। राजधानी हुनुका साथै मिन्स्क सहर मिन्स्क क्षेत्र र मिन्स्क जिल्लाको विशेष प्रशासनिक केन्द्रको रूपमा रहेको छ। सन् २०१८ जनवरीको जनगणना अनुसार मिन्स्कको जनसङ्ख्या १९,८२,४४४ रहेको छ।[३] जनसङ्ख्याको आधारमा यो सहर युरोपको ११औँ ठुलो सहर हो। यो सहर स्वतन्त्र राष्ट्रमण्डल राज्यहरूको प्रशासनिक राजधानी र कार्यकारी सचिवको क्षेत्र हो।
मिन्स्क
Мінск · Минск | |
|---|---|
 .jpg)    .jpg) माथिबाट घडीको दिशामा: मिन्स्क व्यापार जिल्ला (पोबेडिटले एभिन्यू), चर्च अफ सेन्ट्स। पिटर र पल, रेलवे स्टेशन स्क्वायर, रेड चर्च, राष्ट्रिय ओपेरा र ब्याले थिएटर, र मिन्स्क सिटी हल | |
 झण्डा  प्रतीक चिह्न | |
| निर्देशाङ्क: ५३°५४′उ॰ २७°३४′पू॰ / ५३.९००°N २७.५६७°Eनिर्देशाङ्कहरू: ५३°५४′उ॰ २७°३४′पू॰ / ५३.९००°N २७.५६७°E | |
| देश | बेलारुस |
| पहिलो उल्लेख | १०६७ |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | ४०९.५३ किमी२ (१५८.१२ वर्ग माइल) |
| उन्नतांश | २८०.६ मिटर (९२०.६ फिट) |
| जनसङ्ख्या (१ जनवरी २०२३)[१] | |
| • जम्मा | १९९५४७१ |
| • घनत्व | ४८७३/किमी२ (१२६२०/वर्ग माइल) |
| सकल क्षेत्रीय उत्पादन | |
| • कुल | बेलारुसी रुबल ५८.९ बिलियन (२० बिलियन यूरो) |
| समय क्षेत्र | युटिसी+३ (पूर्वी यूरोपीय ग्रीष्मकालीन समय) |
| हुलाक कोड | २२०००१-२२०१४१ |
| क्षेत्रीय सङ्केत | +३७५ १७ |
| वेबसाइट | minsk.gov.by |
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्मिन्स्कको उल्लेख सबैभन्दा पहिले सन् १०६७ मा ऐतिहासिक पुस्तकहरूमा गरिएको पाइन्छ। सो समयमा यो सहर पोलोत्स्क नामक राज्यको एक प्रान्तीय सहर थियो।[४] सन् १२४२ मा यो महान लिथुयानियाली ड्युक राज्यको भाग बनेको थियो। सन् १५६९ पछि यो पोलिसियाली-लिथुयानियाली राष्ट्रमण्डल अन्तर्गत रहेको मिन्स्क राज्यको राजधानी बनेको थियो र सन् १७९३ मा यसमाथि रुसी साम्राज्यको कब्जा स्थापित भएको थियो।[५] सन् १९१९ देखि सन् १९९१ सम्म सोभियत सङ्घको समयमा यो बेलारुसी सोभियत समाजवादी गणतन्त्रको राजधानी रहेको थियो भने सन् १९९१ मा सोभियत सङ्घको विघटनपछि बेलारुस एउटा स्वतन्त्र सार्वभौमिक राष्ट्र बन्यो र मिन्स्कलाई बेलारुसको राजधानी बनाइएको हो।
मौसम
सम्पादन गर्नुहोस्गर्मीयाममा मिन्स्कको औसत तापक्रम १७.८° सेन्टिग्रेड हुन्छ भने जाडोयाममा यहाँ निकै जाडो हुने गरेको छ। जाडो मौसममा यहाँ हुस्सु र हिमपात हुनु सामान्य जस्तो हुने गरेको छ। जनवरी महिनाको औसत तापक्रम −६.१° सेन्टिग्रेडसम्म पुग्ने गरेको छ। ऐतिहासिक तथ्याङ्क अनुसार सन् १९४० जनवरी १७ को दिन यस सहरको तापक्रम −४०° सेन्टिग्रेडमा पुगेको थियो। वार्षिक वर्षाको ३०% वर्षा जाडोमा र बाँकी ६०% वर्षा गर्मीयाममा हुने गरेको छ।
| मिन्स्क (सन् १९८१– सन् २०१०)को मौसम जानकारी | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| महिना | जनवरी | फेब्रुअरी | मार्च | अप्रिल | मे | जुन | जुलाई | अगस्ट | सेप्टेम्बर | अक्टोबर | नोभेम्बर | डिसेम्बर | वर्ष |
| उच्चतम रेकर्ड °से (°फे) | १०.३ (५०.५) |
१३.६ (५६.५) |
१८.९ (६६.०) |
२८.८ (८३.८) |
३०.९ (८७.६) |
३४.० (९३.२) |
३५.० (९५.०) |
३५.८ (९६.४) |
३१.० (८७.८) |
२४.७ (७६.५) |
१६.० (६०.८) |
११.१ (५२.०) |
३५.८ (९६.४) |
| उच्चतम औसत °से (°फे) | −२.१ (२८.२) |
−१.४ (२९.५) |
३.८ (३८.८) |
१२.२ (५४.०) |
१८.७ (६५.७) |
२१.५ (७०.७) |
२३.६ (७४.५) |
२२.८ (७३.०) |
१६.७ (६२.१) |
१०.२ (५०.४) |
२.९ (३७.२) |
−१.२ (२९.८) |
१०.६ (५१.१) |
| दैनिक औसत °से (°फे) | −४.५ (२३.९) |
−४.४ (२४.१) |
०.० (३२.०) |
७.२ (४५.०) |
१३.३ (५५.९) |
१६.४ (६१.५) |
१८.५ (६५.३) |
१७.५ (६३.५) |
१२.१ (५३.८) |
६.६ (४३.९) |
०.६ (३३.१) |
−३.४ (२५.९) |
६.७ (४४.१) |
| न्यूनतम औसत °से (°फे) | −६.७ (१९.९) |
−७ (१९) |
−३.२ (२६.२) |
२.६ (३६.७) |
८.१ (४६.६) |
११.७ (५३.१) |
१३.८ (५६.८) |
१२.८ (५५.०) |
८.२ (४६.८) |
३.७ (३८.७) |
−१.३ (२९.७) |
−५.५ (२२.१) |
३.१ (३७.६) |
| न्यूनतम रेकर्ड °से (°फे) | −३९.१ (−३८.४) |
−३५.१ (−३१.२) |
−३०.५ (−२२.९) |
−१८.४ (−१.१) |
−५ (२३) |
०.० (३२.०) |
४.३ (३९.७) |
१.७ (३५.१) |
−४.७ (२३.५) |
−१२.९ (८.८) |
−२०.४ (−४.७) |
−३०.६ (−२३.१) |
−३९.१ (−३८.४) |
| औसत वर्षा मिमी (इन्च) | ४५ (१.८) |
३९ (१.५) |
४४ (१.७) |
४२ (१.७) |
६५ (२.६) |
८९ (३.५) |
८९ (३.५) |
६८ (२.७) |
६० (२.४) |
५२ (२.०) |
४८ (१.९) |
४९ (१.९) |
६९० (२७.२) |
| वर्षा दिनको औसत | ११ | ९ | ११ | १३ | १८ | १९ | १८ | १५ | १८ | १८ | १७ | १३ | १८० |
| हिमपात दिनको औसत | २४ | २१ | १५ | ४ | ०.३ | ० | ० | ० | ०.०४ | ३ | १३ | २२ | १०२ |
| औसत सापेक्ष आर्द्रता (%) | ८६ | ८३ | ७७ | ६७ | ६६ | ७० | ७१ | ७२ | ७९ | ८२ | ८८ | ८८ | ७७ |
| मासिक सौर्यप्रकाश घण्टा औसत | ४४ | ६६ | १३४ | १८१ | २५७ | २७३ | २६९ | २४२ | १६५ | ९७ | ३६ | २७ | १,७९० |
| घामको सम्भावित प्रतिशत | १८ | २४ | ३७ | ४३ | ५२ | ५४ | ५३ | ५३ | ४३ | ३० | १४ | १२ | ४० |
| स्रोत १: मौसम र वातावरण वेबसाइट[६] | |||||||||||||
| स्रोत २: मौसम पूर्वानुमान विभाग, बेलारुस[७] | |||||||||||||
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Численность населения на 1 января 2023 г. и среднегодовая численность населения за 2022 год по г.Минску в разрезе районов", belsat.gov.by, मूलबाट २५ मे २०२३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ अगस्ट २०२३।
- ↑ "Gross domestic product and gross regional product by regions and Minsk city in 2022"।
- ↑ "इतिहास" (रुसीमा), National Statistical Committee of the Republic of Belarus, २९ मार्च २०१८।
- ↑ Greenbaum, Masha (१९९५), The Jews of Lithuania: A History of a Remarkable Community 1316–1945, Jerusalem: Gefen, पृ: 2, आइएसबिएन 9789652291325।
- ↑ 1939: the year that changed everything in Lithuania's history, Šarūnas Liekis, Rodopi, 2010, ISBN 978-90-420-2762-6, ... The Polish-Lithuanian Commonwealth collapsed because of internal feuds and the failure to modernise during ... the Minsk province from the annexed territories ...
- ↑ "Weather and Climate- The Climate of Minsk" (Russianमा), Weather and Climate (Погода и климат), अन्तिम पहुँच २८ नोभेम्बर २०१५।
- ↑ "Солнечное сияние. Обобщения II часть: Таблица 2.1. Характеристики продолжительности и суточный ход (доли часа) солнечного сияния. Продолжение." (Russianमा), Department of Hydrometeorology, मूलबाट २६ अप्रिल २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २५ अप्रिल २०१७।
