जुनेलो
जुनेलो ( वैज्ञानिक नाम) प्रोसो बाजरा ) एक प्रकारको मोटो अन्न हो। यसलाई पुनर्व पनि भनिन्छ । यो पहिलो पटक कहाँ उब्जाएको थाहा छैन, तर यो ७,००० वर्ष पहिले काकेशस र चीन मा एक बालीको रूपमा उत्पादन गरिएको थियो। यो विश्वास गरिन्छ कि यसले स्वतन्त्र रूपमा बढ्न सिकेको हुन सक्छ। आज पनि यो नेपाल, भारत, रुस, युक्रेन, मध्यपूर्व एसिया, टर्की र रोमानियामा ठूलो मात्रामा उत्पादन गरिन्छ। यसलाई स्वास्थ्य रक्षक मानिन्छ। यसमा ग्लुटेन नहुने भएकाले गहुँबाट एलर्जी भएका व्यक्तिहरूले पनि यसलाई प्रयोग गर्न सक्छन्।
| जुनेलो Panicum miliaceum | |
|---|---|
| |
| वैज्ञानिक वर्गीकरण | |
| जगत: | |
| भाग: | |
| वर्ग: | |
| गण: | |
| कुल: | |
| वंश: | |
| प्रजाति: | Panicum miliaceum
|
| वैज्ञानिक नाम | |
| Panicum miliaceum L. | |
| पर्याय | |
|
Panicum spontaneum Zhuk. | |
यसलाई धेरै कम पानी चाहिन्छ, र धेरै प्रकारको माटो र मौसममा बढ्न सक्छ। यसलाई बढ्न कम समय चाहिन्छ। यो सुख्खा क्षेत्रहरूको लागि एक आदर्श बाली हो, यसले मुख्य अन्नहरूमा न्यूनतम पानीको माग गर्दछ। यसको बिरुवा ४ फिट उचाई सम्म बढ्न सक्छ, बीउ क्लस्टर मा बढ्छ र २-३ मिमी लामो हुन्छ। यो पहेंलो, सुन्तला, वा खैरो रंगको हुन सक्छ। यो घाँस भए पनि अन्य मोटो दानासँग यसको कुनै सम्बन्ध छैन।
बढ्दो इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्कागुनोजस्तै यस बालीको जङ्गली पुर्खाको पहिचान हुन सकेको छैन, तर मध्य एसियाबाट बाँकी विश्वमा फैलिएको मानिन्छ। यो नियोलिथिक युगमा खेती हुन थालेको थियो, जसको प्रमाण जर्जियामा पाइन्छ।
प्रयोग
सम्पादन गर्नुहोस्यो ती मोटा अन्नहरू मध्ये एक हो जुन अफ्रिकामा उब्जाउ हुँदैन; विकसित देशहरूमा यसलाई जनावरको चाराको रूपमा मात्र उब्जाइन्छ।