खाराको दोस्रो लडाइँ

खाराको दोस्रो लडाइँ २०६१ चैत २५ राति- २६ बिहान मा खारा, रुकुम स्थित सैन्य अड्डामा भएको लडाई थियो। यो नेपाली गृहयुद्धको प्रमुख लडाई थियो। शाही नेपाली सेनाले सफलतापूर्वक अन्त्यन्त न्यूनतम क्षतिमा आक्रमण गरेेेेको थियो भयो जबकि जनमुक्ति सेनाको तर्फ ठूलो हताहत भएको थियो। पहिलो खारा लडाई पछी खारामा बिमान भेदी हतियार राखिएको थियो, र माओवादीहरूले त्यही हतियार प्राप्त गर्ने लक्ष्य राखेका थिए।

खाराको दोस्रो लडाइँ
माओवादी जनयुद्धको भाग
मिति २०६१ चैत २५-२६ स्थान खारा, रुकुम २८°३३′४२″उ॰ ८२°२४′२९″पू॰ परिणाम शाही नेपाली सेनाको विजय
योद्धा
शाही नेपाली सेनाा श्री भैरवीदल गण नेपाली सैनिक विमान सेवा नेपाल प्रहरी	जनमुक्ति सेना पश्चिम डिभिजन मध्य डिभिजन
सेनापतिहरू
प्यारजङ्ग थापा मेजर हरिबाबु बोगटी	पुष्पकमल दाहाल नन्दकिशोर पुन जनार्दन शर्मा कृष्णबहादुर महरा
शक्ति
≈ युनिफाइड कमान्ड अन्तर्गत नेपाल प्रहरीका २५ जना कर्मचारी सहित १६६ जना सैनिक	≈ ६,००० विद्रोही
मृत्यु र क्षति
३ वीरगति	≈ ३०० मृत्यु

स्थान

दक्षिण-पश्चिम रुकुमको पहाडमा खारामा सैनिक अड्डा अवस्थित थियो। रुकुम जिल्लालाई अत्यन्त माओवादी प्रभावित र आधार इलाका मानिन्थ्यो। यो ब्यारेक सेनाको जिल्ला मुख्यालय, मुसिकोटबाट करीव १६ किलोमिटरको हवाई दूरीमा रहेको थियो। यो सैनिक अड्डा माथि २०५९ जेठ १३ मा आक्रमण भएको थियो र शाही नेपाली सेनाको नेपाली सैनिक विमान सेवाले विद्रोहीलाई परास्त गरेको थियो र प्रत्याक्रमण गर्दा १५० भन्दा बढी विद्रोहीको हाताहात भएको थियो।

लडाइँ

पासाङ को नेतृत्वमा रहेको जनमुक्ति सेनाको केन्द्रीय कमाण्डलाई आक्रमणको प्राथमिक जिम्मेवारी दिइयो भने पश्चिमी कमान्डले सहयोग गर्ने काम थियो। कम्पनीले चैत २५ मा बेलुका ३:३० मा हमला हुनेछ भन्ने कुरा स्थानीय स्रोतबाट पुष्टि गर्यो।

ब्यारेक शिविरबाट पठाइएको एक अब्जरवेसन पोस्टको नजरमा बेलुका ६:०० मा बिद्रोहीहरू देखा परे। त्यसपछि दुवै पक्ष वीच मोर्टार प्रहार भयो। सैन्य शिविरको वरिपरि माइनफिल्डहरू र काँटेदार-तारको अवरोध थियो जसलाई विद्रोहीहरूले पार गर्न सकेनन्। बिहान १:०० बजे विद्रोहीहरूले ट्रेन्च बनाएर पश्चिमी गेटमा तारबार तोड्न सफल भए, तर सेनाले छोटो दूरीको फायर र ग्रेनेड हमला गरेपछि उनीहरू अगाडि बढ्न सकेनन्।

सेनालाई १२:३० देखि ४:३० सम्ममा ३ पटकसम्म हेलिकप्टरबाट मेशिन गन फायर र बम प्रहार गरी सहयोग गरेको थियो। १०:०० सम्ममा बीच-बीचमा गोलीबारी भएको थियो जब माओवादीहरू मारिएका र घाइतेलाई पुनःप्राप्त गर्न पछि हटे।

पछि

जनमुक्ति सेनाको ६५ जनाको मृत्यु भएपछी उनीहरू पछाडि हट्नु परेको थियो। यसभन्दा अघि गणेशपुर, पानडुन आदिमा खटाई विद्रोहीहरूले भोग्नुपरेको ठूलो क्षतिको कारण माओवादीले राजनीतिक दलहरूसँग हात मिलाए। यस निर्णयलाई २०६२ असोज मा चुनबाङ केन्द्रीय समितिको बैठकले अनुमोदन गर्‍यो जसले २०६२ मङ्सिर मा आन्दोलनकारी राजनीतिक दलहरूसँग दिल्लीमा १२ बुँदे सहमति गरेको थियो।