बन्दर सेरी बेगावान
बन्दर सेरी बेगावान, /ˌbɑːndə sɪˌriː bɪˈɡaʊ.ən/ वा /ˌbæn-/ BA(H)ND-ə si-REE bi-GOW-ən (जावी: بندر سري بڬاوان ; पहिले ब्रुनेई शहरको रूपमा चिनिने, ब्रुनेई सल्तनतको राजधानी र सबै भन्दा ठूलो शहर हो । बन्दर सेरी बेगावान को जनसङ्ख्या अनुमानित १,००,७०० छ[१] र सम्पूर्ण ब्रुनेई-मौरा जिल्लाको जनसङ्ख्या २,७९,९२४ रहेको छ ।[२]
बन्दर सेरी बेगावान
بندر سري بڬاوان ब्रुनेई शहर | |
|---|---|
 माथि बायाँबाट: सुल्तान उमर अली सैफुद्दीन मस्जिद, सर मुदा उमर अली सैफुद्दीन पार्क, लापाउ दिराजा, मेर्क्यु दिर्गाहायु र बन्दर सेरी बेगावान मूख्य बजार | |
| उपनाम: बन्दर वा बीएसबी | |
| देश |  ब्रुनेई |
| जिल्ला | ब्रुनेई मौरा |
| ब्रुनेईयन साम्राज्य | ७ औँ -१८ औँ शताब्दी |
| बेलायत द्वारा स्थापित | १९ औँ शताब्दी |
| ब्रिटिश द्वारा भूमि विकास | १९०६ |
| पुनर्स्थापना | १९०९ |
| शहरको मान्यता | १९२० |
| क्षेत्रफल | |
| • नगर | १००.३६ किमी२ (३८.७५ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या | |
| • लगत (२००७) | १००,७००[१] |
| • सहरी | २७९,९२४ |
| • जातीयता | सेरी बेगावानी/ओरङ बन्दर |
| समय क्षेत्र | युटिसी+८ (ब्रुनेई) |
| क्षेत्रीय सङ्केत | +६७३ ०२ |
| वेबसाइट | www |
नामाकरण
सम्पादन गर्नुहोस्यस शहरको मूल नाम अंग्रेजीमा "बन्दर ब्रुनेई" वा "ब्रुनेई टाउन" थियो । १९६७ मा, सुल्तान उमर अली सैफुद्दीन - तृतीय ले आफ्नो सबैभन्दा ठूलो पुत्र, हसनल बोलकेय्याको पक्षमा त्यागेर "सेरी बेगावान" को शीर्षक लिनुभयो ।[३] उमर अली सैफुद्दीन - तृतीय लाई तब रक्षा मन्त्री बनाइयो र ५ अक्टोबर १९७० मा, शहरलाई उनको सम्मान गर्न नामकरण गरिएको थियो । शब्द बेगावान पनि ब्रुनेईयन राजाहरूका लागि प्रयोग गरिएको थियो तर राजाहरूले उक्त पद अस्वीकार गरिदिए ।[३][४][५][६] मूल शब्द बेगावान "संस्कृत" शब्द हो जसको अर्थ "देवता" वा भगवान हुन्छ । यसबाहेक, सेरी बेगावान ले संस्कृतमा "सौभाग्यशाली" भन्ने अर्थ दिन्छ । सेरी सम्मानित संस्कृत शब्द श्रीबाट आउँछ र बन्दर फारसी भाषाबाट आउछ जुन मूलतः "बन्दरगाह" वा "स्वर्ग" को अर्थ लाग्छ । मलाय भाषा मा, शब्द बन्दर भनेको "शहर" वा "नगर" हो ।[४][६]
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्ब्रुनेई मा मानव बस्ती ६ औँ र ७ औँ शताब्दी टाढासम्म पत्ता लगाउन सकिन्छ । जसलाई मलाय व्यापारिक केन्द्र र यस शहरको हालैको नजिकको स्थिती माछा मार्ने पोर्टल साइटबाट पत्ता लगाउन सकिन्छ । ब्रुनेई नदीको किनारामा पहिलो बस्ती ८ औँ शताब्दीमा पत्ता लगाइएको छ जुन त्यहाँ कम्पोङ्ग अयेरको वर्तमान शहर ब्रुनेई सङ्ग्रहालयको आधुनिक शहरको साथ पाइन्छ ।[७] १५ औँ १७ औँ शताब्दीबाट ब्रुनेई साम्राज्य अवधिको दौडान सुल्तानले फिलिपिन्सको राजधानी मनिला र बोर्निया लाई र दक्षिणी भाग समेत शासन गरे । केन्द्रको तेस्रो शहरी क्षेत्र प्रशासन पछि दुई देखि कोटा बातु र कम्पोङ्ग अयेरबाट चलेको थियो । जब सल्तनत शासन अठारहौं शताब्दीमा स्पेन, डच र ब्रिटिश जस्ता पश्चिमी शक्तिहरूको आगमनको कारणले गर्दा यसको जनसङ्ख्या २०,००० बासिन्दाको शिखरबाट पूर्ण भयो ।[८][९] सन् १८८८ देखि १९९६ सम्म, ब्रुनेई एक ब्रिटिश रक्षात्मक थियो । १९०६ मा बेलायतको विकास शुरु भयो । जब ब्रिटिश निवासी सल्तनत को नागरिकहरू लाई पश्चिम बङ्गाल को भूमिमा जानेको लागि प्रोत्साहित गरियो ।[४][५][६][१०] १८९९ मा, तेल अन्वेषण का लागि ड्रिल गरिएको थियो । यद्यपि, त्यहाँ कुनै तेल भेटिएन । तेल अन्वेषण पछि १९२४ मा सेरिया र बेल्लट जिल्लामा सारियो ।[११][१२][१३] सुल्तान मुहम्मद जमालुल अलम द्वितीयले १९९९ मा ब्रिटिश बैङ्कमा एक नयाँ महल स्थापना गरेपछि अर्थव्यवस्था को बढावा गर्न को लागि चीनी व्यापारीहरू आए । मस्जिद र सरकारी भवनहरू पनि १९९० मा पश्चिमी तटहरूमा बनाइयो ।[४] त्यसै वर्ष नयाँ सम्झौतामा ब्रुनेईको नयाँ राजधानीको रूपमा बन्दर सेरी बेगावान लाई घोषित गरिएको थियो ।[१०]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ १.० १.१ "बन्दर सेरी बेगावान, टाउन विभाग, गृह मंत्रालय - टाउन सूचना", www.municipal-bsb.gov.bn, अन्तिम पहुँच २० नोभेम्बर २०१७। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-१०-०२ मिति
- ↑ "जनसङ्ख्या र आवास जनगणना (जनसांख्यिकीय रिपोर्ट)" (पीडीएफ), आर्थिक योजना र विकास विभाग, २०११, पृ: ४/१०, ४ मे २०१५-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २० नोभेम्बर २०१७।
|deadurl=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) - ↑ ३.० ३.१ Oxford Business Group (२००९), The Report: Brunei Darussalam 2009, Oxford Business Group, पृ: 215–, आइएसबिएन 978-1-907065-09-5।
- ↑ ४.० ४.१ ४.२ ४.३ Marshall Cavendish Corporation (२००७), World and Its Peoples: Malaysia, Philippines, Singapore, and Brunei, Marshall Cavendish, पृ: 1206–, आइएसबिएन 978-0-7614-7642-9।
- ↑ ५.० ५.१ Trudy Ring; Noelle Watson; Paul Schellinger (१२ नोभेम्बर २०१२), Asia and Oceania: International Dictionary of Historic Places, Routledge, पृ: 161–, आइएसबिएन 978-1-136-63979-1।
- ↑ ६.० ६.१ ६.२ Shirleen Cambridge (५ अक्टोबर २०१४), Ultimate Handbook Guide to Bandar Seri Begawan : (Brunei) Travel Guide, MicJames, पृ: 8–, GGKEY:16PGAE1LKCQ।
- ↑ Roman Adrian Cybriwsky (२३ मे २०१३), Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture, ABC-CLIO, पृ: 32–, आइएसबिएन 978-1-61069-248-9।
- ↑ "List of Brunei Sultans", Government of Brunei (Malayमा) (Brunei Historical Centre), मूलबाट १५ अप्रिल २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ अप्रिल २०१५।
|deadurl=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १५ अप्रिल २०१५ मिति - ↑ Nigel Hicks (२००७), The Philippines, New Holland Publishers, पृ: 34–, आइएसबिएन 978-1-84537-663-5।
- ↑ १०.० १०.१ Jatswan S. Sidhu (२२ डिसेम्बर २००९), Historical Dictionary of Brunei Darussalam, Scarecrow Press, पृ: 32–, आइएसबिएन 978-0-8108-7078-9।
- ↑ "History of Oil & Gas", Brunei Shell Petroleum Company Sendirian Berhad (BSP), मूलबाट २ जुन २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २ जुन २०१५। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २ जुन २०१५ मिति
- ↑ Rozan, Yunos, "How oil was discovered in Brunei", bruneiresources.com, मूलबाट १९ अक्टोबर २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २ जुन २०१५।
- ↑ "Exploration history", Brunei Shell Petroleum Company Sendirian Berhad (BSP), मूलबाट २ जुन २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २ जुन २०१५। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २ जुन २०१५ मिति
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- बन्दर सेरी बेगावान को नगरपालिका विभाग वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-११-०३ मिति
- केमुडा संस्थान