नन्दिनागरी लिपि
नन्दिनागरी ७औँ शताब्दीमा देखा परेको नागरी लिपिबाट व्युत्पन्न ब्राह्मि लिपि हो। यो लिपि र यसको भिन्नताहरू मध्य डेक्कन क्षेत्र र दक्षिण भारतमा प्रयोग गरिएको थियो, र नन्दिनागरीमा प्रशस्त संस्कृत पाण्डुलिपिहरू फेला परेका छन् तर अलिप्यंतरित छन्।[१] यो देवनागरीको भगिनी लिपि हो, जुन भारतका अन्य भागहरूमा प्रचलित छ।[२]
नन्दिनागरी लिपि 𑧁𑧞𑦿𑧒𑧁𑧑𑦰𑧈𑧓 | |
---|---|
प्रकार | |
समयावधि | ७औँ शताब्दी - १९औँ शताब्दी |
लेखन दिशा | बायाँ देखि दायाँ |
भाषाहरू | संस्कृत र कन्नड |
सम्बन्धित लिपिहरू | |
अभिभावक लिपिहरू | |
सम्बन्धित लिपिहरू | देवनागरी, कैथी, गुजराती, मोडी |
व्युत्पत्ति
सम्पादन गर्नुहोस्नागरी संस्कृत शब्दबाट आएको हो जसको अर्थ सहर हो। "नन्दि" शब्दको पहिलो भाग यसको सन्दर्भमा अस्पष्ट छ। यसको अर्थ "पवित्र" वा "शुभ" हुन सक्छ।[३]
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्नन्दिनागरी ब्राह्मी-आधारित लिपि हो जुन दक्षिणी भारतमा ११औँ र १९औँ शताब्दीको बीचमा दक्षिणी महाराष्ट्र, कर्नाटक र आन्ध्र प्रदेशमा संस्कृतमा पाण्डुलिपिहरू र शिलालेखहरू उत्पादन गर्न प्रयोग गरिएको थियो। यो नागरी लिपिको केन्द्रीय समूहबाट आएको हो र यो देवनागरीसँग सम्बन्धित छ। नन्दिनागरीका धेरै शैलीहरू पनि छन्, जसलाई विद्वानहरूले लिपिको भिन्न रूप मान्छन्।[४] संस्कृत भाषाको हिज्जे गर्न नन्दिनागरी लिपि प्रयोग गरिएको थियो, र विजयनगर साम्राज्यका धेरै संस्कृत तामा शिलालेखहरू त्यस लिपिमा लेखिएका थिए।[५]
नन्दिनागरीमा लेखिएका धेरै संस्कृत पाण्डुलिपिहरू दक्षिण भारतमा फेला परेका छन्, तर यो भारतको सबैभन्दा कम दस्तावेज र अध्ययन गरिएको प्राचीन लिपिहरू मध्ये एक हो। यसमा वेद, दर्शन, पुरातन कृतिहरू, पौराणिक कथाहरू, विज्ञान र कलाहरूमा टिप्पणीहरू समावेश छन्। यी पाण्डुलिपि पुस्तकालयहरूमा संरक्षित छन्।[६]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ Reinhold Grünendahl (2001), South Indian Scripts in Sanskrit Manuscripts and Prints, Otto Harrassowitz Verlag, आइएसबिएन ९७८-३४४७०४५०४९, pages xxii, 201-210
- ↑ Pandey, Anshuman. (2013). Preliminary Proposal to Encode Nandinagari in ISO/IEC 10646.
- ↑ U. Sudhakar Reddy (Jun १२, २०१८), "Kakatiya dynasty: Nandinagar script inscription from Kakatiya rule found in Mahabubabad | Hyderabad News - Times of India", The Times of India (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-०५-२२।
- ↑ Pandey, Anshuman. (2017). Final proposal to encode Nandinagari in Unicode.
- ↑ Prathima, G. & Rao, G. K. (2011). A Survey of Nandinagari Manuscript Recognition System. वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०३-०४ मिति International Journal of Science & Technology, 1(1), 30-36.
- ↑ Reinhold Grünendahl (2001), South Indian Scripts in Sanskrit Manuscripts and Prints, Otto Harrassowitz Verlag, आइएसबिएन ९७८-३४४७०४५०४९, pages xxii, 201-210