नागरी लिपि

नागरी लिपि वा काशीको उत्तरी नगरी देवनागरी, नन्दिनगरी र अन्य रूपहरूको पूर्वज हो, र यसलाई प्राकृत र संस्कृत लेख्नको लागि पहिलो पटक प्रयोग गरिएको थियो। यो शब्द कहिलेकाहीं देवनागरी लिपिको समानार्थी शब्दको रूपमा प्रयोग गरिन्छ।

नागरी लिपि
नागरी लिपिमा लेखिएको ‘संस्कृत’ शब्द.
प्रकार	अक्षरात्मक लिपि
समयावधि	पहिलो शताब्दी - ७औँ शताब्दी
भाषाहरू	संस्कृत प्राकृत
सम्बन्धित लिपिहरू
अभिभावक लिपिहरू	ब्राह्मी लिपि गुप्त सिद्धम नागरी लिपि
बालबालिका लिपिहरू	देवनागरी कैथी नन्दिनागरी गुजराती मोडी

नागरी लिपिको जरा पुरातन ब्राह्मी लिपि परिवारमा रहेको छ। पुरातन भारतमा विकासशील संस्कृत नागरी लिपिलाई प्रमाणित गर्ने केही प्रारम्भिक लिखित प्रमाणहरू गुजरातमा फेला परेका पहिलो देखि चौथो शताब्दीका शिलालेखहरू हुन्।

व्युत्पत्ति

नागरी संस्कृत शब्दबाट आएको हो जसको अर्थ सहर हो।

इतिहास

नागरी लिपि प्राचीन भारतमा गुप्त लिपिको मध्य-पूर्वी प्रकारको रूपमा देखा पर्‍यो (जबकि शारदा पश्चिमी विविधता थियो र सिद्धम सुदूर पूर्वी विविधता थियो)। फलस्वरूप यसले देवनागरी र नन्दिनागरी जस्ता धेरै लिपिहरूमा शाखाबद्ध भयो।

७औँ शताब्दीका तिब्बती राजा स्रोङ्चन गम्पोले सबै विदेशी पुस्तकहरू तिब्बती भाषामा अनुवाद गर्न आदेश दिए र आफ्नो राजदूत थोन्मि सम्भोटलाई वर्णमाला र लेखन विधिहरू प्राप्त गर्न भारत पठाए जसले कश्मीरबाट संस्कृत नागरी लिपि लिएर फर्केका थिए।