पोलोनारुवा
पोनोनारुवा, (सिंहली: පොළොන්නරුව; तमिल: பொலன்னறுவை) पुरातन समयमा पुलथिसीपुरा र विजयराजपुरा भनेर पनि चिनिन्छ, उत्तर मध्य प्रान्त, श्रीलङ्काको पोलोनारुवा जिल्लाको मुख्य सहर हो। पोलोनारुवाको आधुनिक सहरलाई नयाँ सहर पनि भनिन्छ, र पोलोनारुवाको अर्को भाग पोलोनारुवा राज्यको शाही प्राचीन सहरको रूपमा रहेको छ।
पोलोनारुवा
පොළොන්නරුව பொலன்னறுவை | |
|---|---|
 | |
  पोलोनारुवा श्रीलङ्कामा स्थान | |
| निर्देशाङ्क: ७°५६′उ॰ ८१°०′पू॰ / ७.९३३°N ८१.०००°Eनिर्देशाङ्कहरू: ७°५६′उ॰ ८१°०′पू॰ / ७.९३३°N ८१.०००°E | |
| देश | श्रीलङ्का |
| प्रदेश | उत्तर मध्य प्रदेश |
| पोलोनारुवा | सन् १०७० भन्दा पहिले |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (श्रीलङ्का मानक समय) |
| वेबसाइट | https://www.polonnaruwa.dist.gov.lk |
| आधिकारिक नाम | पोलोनारुवाको प्राचीन सहर |
| मापदण्ड | सांस्कृतिक: i, iii, vi |
| सन्दर्भ | २०१ |
| सूचीकृत | सन् १९८२ (? अज्ञात सत्र) |
श्रीलङ्का सबै राज्यहरू मध्ये दोस्रो सबैभन्दा पुरानो, पोलोनारुवा पहिलो पटक सिंहली राज्यद्वारा सैन्य चौकीको रूपमा स्थापित गरिएको थियो। १०औँ शताब्दीमा देशको तत्कालीन राजधानी अनुराधापुरामा सफल आक्रमण गरेपछि चोल वंशले यसको नाम जननाथमङ्गलम राख्यो। पोलोनारुवा प्राचीन सहरलाई विश्व सम्पदा क्षेत्र घोषणा गरिएको छ।[१]
व्युत्पत्ति
सम्पादन गर्नुहोस्पोलोनारुवा नाम अज्ञात उत्पत्तिको हो।[२] यसको तमिल रूप, पुलैनारी, पोलोनारुवामा पाइने चोल राजवंशको तमिल शिलालेखहरूमा उल्लेख गरिएको छ।[३] यो नाम सायद यसको पुरातन नाम पुलस्त्य नगारा वा पुलत्ती नकरम अर्थात् हिन्दु ऋषि पुलस्त्यको सहरको संकुचन थियो।[४][५]
जनसाङ्ख्यिकी
सम्पादन गर्नुहोस्पोलोन्नरुवामा सिंहली बहुमत छ। मुस्लिम दोस्रो ठुलो समूह हो। श्रीलङ्काली तमिल र भारतीय तमिलहरू पनि थोरै सङ्ख्यामा छन्। अन्यमा बर्गर र मलाय समावेश छ।
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्राजा राजा चोल प्रथमले आफ्नी रानीको नाममा पोलोनारुवामा रहेको एक शिव मन्दिर वनवन महादेवेश्वरम निर्माण गरेका थिए, जुन अहिले शिव देवले भनेर चिनिन्छ।[६] अन्य मन्दिरमा कांस्यका गणेश र पार्वतीका मूर्तिहरू थिए।[५] श्रीलङ्काको उत्तर र मध्य भागहरू यस अवधिमा राजेन्द्र चोल प्रथमको अधीनमा थिए जुन सीधा चोल प्रान्तको रूपमा थियो। यद्यपि, सन् १०७० पछि टापुमा चोल शासनको अन्त्य भयो, र पोलोनारुवालाई विजयबाहु महान् भनेर चिनिने पोलोनारुवाका विजयबाहु प्रथमले कब्जा गरे।[७]
वालावे नदीको दक्षिणमा रहेको महानगकुलाबाट सुरु भएर विजयबाहुले पोलोन्नरुवालाई तीनवटा मोर्चाबाट आक्रमण गर्न तीन सेना पठाए। दक्षिण भारतबाट आउने कुनै पनि सुदृढीकरणको सामना गर्न एक सेनालाई देशको पश्चिमी किनारमा महाथिठ्ठा बन्दरगाहमा पठाइएको थियो। पछि, यो सेनाको एक भाग पोलोनारुवा तर्फ सर्यो र उत्तरपश्चिमबाट आक्रमण गर्यो। दोस्रो सेनालाई पूर्वबाट पोलोनारुवामाथि आक्रमण गर्न मागामा पार गरी पठाइएको थियो। तेस्रो र मुख्य बल राजाको नेतृत्वमा देश भरि बढ्यो।
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Ancient City of Polonnaruwa", World Heritage Convention, UNESCO, अन्तिम पहुँच २१ मे २०१५।
- ↑ Ceylon Journal of Science: Zoology & geology. Section B., १९०४।
- ↑ Buddhism Among Tamils in Pre-colonial Tamilakam and Ilam Part 2, Department of History and Religion, University of Uppsala, २००२।
- ↑ Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society, Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society, १९२०।
- ↑ ५.० ५.१ Art of the Imperial Cholas, १९९०-१०-१८।
- ↑ Atlas of the Year 1000, १९९९।
- ↑ Sri Lanka: Current Issues and Historical Background, २००२।
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- पोलोनारुवाको प्राचीन सहर
- "पोलोनारुवा खोज" - हिन्दु मा एक लेख
- गलविहार - चट्टान कला को एक अद्वितीय प्रदर्शन