उत्तर मध्य प्रदेश (श्रीलङ्का)
उत्तर मध्य प्रदेश (सिंहली: උතුරු මැද පළාත; तमिल: வட மத்திய மாகாணம்) श्रीलङ्काको ९ प्रदेशहरू मध्ये एक हो। यस प्रदेशको क्षेत्रफल १०,४७२ वर्ग किलोमिटर रहेको छ, जसले गर्दा यो क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा ठुलो प्रदेश र १,२६६,६६३ जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो। अनुराधापुरा सहर यस प्रदेशको राजधानी हो।
उत्तर मध्य प्रदेश
උතුරු මැද පළාත வட மத்திய மாகாணம் | |
|---|---|
 झण्डा | |
 श्रीलङ्का भित्रको स्थान | |
| देश | श्रीलङ्का |
| सिर्जना | सन् १८७३ |
| सङ्घटन | १४ नोभेम्बर १९८७ |
| राजधानी | अनुराधापुरा |
| सबैभन्दा ठुलो सहर | अनुराधापुरा |
| जिल्लाहरू | |
| सरकार | |
| • प्रकार | प्रान्तीय परिषद् |
| • अङ्ग | उत्तर मध्य प्रान्तीय परिषद् |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | १०४७२ किमी२ (४०४३ वर्ग माइल) |
| • क्रम | पहिलो (कुल क्षेत्रफलको १६.३१%) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०११ को जनगणना) | |
| • जम्मा | १२६६६६३ |
| • क्रम | सातौँ (कुल जनसङ्ख्याको ५.९१%) |
| • घनत्व | १२०/किमी२ (३१०/वर्ग माइल) |
| सकल क्षेत्रीय उत्पादन (सन् २०१०)[१] | |
| • जम्मा | २३२ अर्ब रुपैयाँ |
| • श्रेणी | ७औँ (कुलको ४.८%) |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (श्रीलङ्का) |
| आधिकारिक भाषाहरू | सिंहली तमिल |
| वेबसाइट | www |
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्उत्तर मध्य प्रदेश अनुराधापुरा र पोलोनारुवाको प्राचीन सहरहरूको घर हो, जुन दुवै प्राचीन समयमा श्रीलङ्काको ऐतिहासिक राजधानी थिए। यी दुई सहरहरू क्रमशः अनुराधापुरा राज्य (४३७ ईपूर्व-१०१७) र पोलोनारुवा राज्य (१०७०-१२३२) को राजधानी थिए।
श्रीलङ्काका प्रदेशहरू सन् १८३३ मा अङ्ग्रेजहरूले स्थापना गरेका थिए। स्वतन्त्र श्रीलङ्कामा सन् १९८७ सम्म प्रदेशहरूको कुनै कानुनी हैसियत वा शक्ति थिएन, जब श्रीलङ्काको संविधानको तेह्रौं संशोधनले प्रदेशीय परिषद्हरूको स्थापना गऱ्यो।[२][३]
एकात्मक राज्य रहेको श्रीलङ्काको केन्द्रीकृत प्रणालीले जनताको आकाङ्क्षा पूरा गर्न सकेन। देशको तीव्र आर्थिक र सामाजिक विकास हासिल गर्न प्रशासनिक प्रक्रियाहरूको विकेन्द्रीकरणमा जोड दिइयो।
उत्तर मध्य प्रदेशीय परिषद उत्तर मध्य प्रदेशको मुख्य प्रशासनिक र नियन्त्रण निकाय हो।
भूगोल
सम्पादन गर्नुहोस्यस प्रदेशको क्षेत्रफल १०,४७२ वर्ग किलोमिटर र जनसङ्ख्या १२,६६,६६३ रहेको छ। यो क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा ठुलो प्रदेश हो, जसले श्रीलङ्काको कुल भूमि क्षेत्रफलको १६% भाग ओगटेको छ। यस प्रदेशमा पोलोनारुवा र अनुराधापुरा गरी दुई जिल्लाहरू रहेका छन्। अनुराधापुरा जिल्ला क्षेत्रफलको आधारमा श्रीलङ्काको सबैभन्दा ठुलो जिल्ला हो।
यस प्रदेशमा अर्ध-शुष्क जलवायु छ र यस प्रदेशमा अवस्थित अधिकांश वनहरू श्रीलङ्काको सुक्खा क्षेत्र सुख्खा सदाबहार वनहरू हुन्।
यस प्रदेशमा ३० भन्दा बढी मध्यम र ठुला स्केलट्याङ्कहरूको विशाल मात्राको कारण यस प्रदेशलाई वेउ बेन्डी राज्जे पनि भनिन्छ। यस प्रदेशको ६५% भन्दा बढी जनसङ्ख्या आधारभूत कृषि र कृषिमा आधारित उद्योगहरूमा निर्भर छ।
उत्तर मध्य प्रदेशमा लगानीकर्ताहरूले आफ्नो व्यवसाय, विशेष गरी कृषि, कृषिमा आधारित उद्योग हरू र पशुधन क्षेत्रहरू सुरु गर्न असंख्य सम्भावनाहरू छन्।
जनसाङ्ख्यिकी
सम्पादन गर्नुहोस्जातीय समुदायहरू
सम्पादन गर्नुहोस्| जाती | जनसङ्ख्या | % |
|---|---|---|
| सिंहली | १,१५१,००५ | ९०.८७% |
| श्रीलङ्काली मुर | १००,८६९ | ७.९६% |
| तमिल१ | १२,६६७ | १.०% |
| अन्य | २,१२२ | ०.१७% |
| जम्मा | १,२६६,६६३ | १००% |
१ श्रीलङ्काली तमिल र भारतीय तमिल
धर्म
सम्पादन गर्नुहोस्उत्तर मध्य प्रान्तमा धर्म (२०१२ जनगणना)[४][५]
| धर्म | सन् २०१२ को जनगणना[८] | |
|---|---|---|
| जनसङ्ख्या | % | |
| बुद्ध धर्म | १,१३९,५९५ | ८९.९७% |
| इस्लाम धर्म | १०१,९५८ | ८.०५% |
| इसाई धर्म | १४,८७५ | १.१७% |
| हिन्दु धर्म | १०,११७ | ०.८०% |
| अरू/कुनै पनि छैन | ११८ | ०.००९% |
| जम्मा | १,२६६,६६३ | १००% |
रोजगारी
सम्पादन गर्नुहोस्| कार्यरत जनसङ्ख्या | जम्मा | प्रतिशत पुरुष | प्रतिशत महिला |
|---|---|---|---|
| सरकारी कर्मचारी | १००,०४५ | ७६.१ | २३.९ |
| अर्ध सरकारी कर्मचारी | ९,७३७ | ६९.४ | ३०.६ |
| निजी क्षेत्रका कर्मचारी | ८४,९१६ | ७२.७ | २७.३ |
| रोजगारदाता | ७,१७६ | ८३.९ | १६.१ |
| आफ्नै खाता कार्यकर्ता | २३१,८४८ | ८०.४ | १९.६ |
| पारिश्रमिक नपाएको परिवार कामदार | ५०,९७५ | २८.९ | ७१.१ |
| जम्मा | ४८४,६९७ | ७२.६ | २७.४ |
प्रशासनिक विभाजनहरू
सम्पादन गर्नुहोस्उत्तर मध्य प्रदेश दुई जिल्ला र २९ विभागीय सचिवालयहरूमा विभाजित छ।
जिल्ला
सम्पादन गर्नुहोस्| जिल्ला | राजधानी | क्षेत्रफल (कि.मी.२) | जनसङ्ख्या |
|---|---|---|---|
| अनुराधापुरा जिल्ला | अनुराधापुरा | ७,१२८ | ८५६,२३२ |
| पोलोनारुवा जिल्ला | पोलोनारुवा | ३,२९३ | ४०३,३३५ |
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ :.News Line : North, East record highest GDP growth rate वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०६-२० मिति
- ↑ "Provinces of Sri Lanka", Statoids।
- ↑ "Provincial Councils", Government of Sri Lanka।
- ↑ "A3 : Population by religion according to districts, 2012", Census of Population & Housing, 2011, Department of Census & Statistics, Sri Lanka। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०१-०७ मिति
- ↑ "A3 : Population by religion according to districts, 2012", Census of Population & Housing, 2011, Department of Census & Statistics, Sri Lanka। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०१-०७ मिति
- ↑ "Population by religion and district, census 1981,2001,2012", Department of Census & Statistics, Sri Lanka। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२३-१०-१३ मिति
- ↑ "Census of Population and Housing of Sri Lanka, 2012 - Table A4: Population by district, religion and sex", Department of Census & Statistics, Sri Lanka, मूलबाट २०१४-१२-२९-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१४-१२-२९ मिति
- ↑ "Census of Population and Housing of Sri Lanka, 2012 - Table A4: Population by district, religion and sex", Department of Census & Statistics, Sri Lanka, मूलबाट २०१४-१२-२९-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१४-१२-२९ मिति
- ↑ "Sri Lanka Census of Population and Housing, 2011", Department of Census and Statistics, Sri Lanka, Department of Census and Statistics, Sri Lanka, अन्तिम पहुँच ३ सेप्टेम्बर २०२१। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २५ डिसेम्बर २०१४ मिति