दानव

हिन्दू पौराणिक कथामा, दानवहरू कश्यप र उनकी पत्नी दनु (दक्ष छोरी) बाट जन्मेका जाति हो। एक सय दानवहरू छन् भनेर उल्लेख गरिएको छ।

उत्पत्ति

दानवहरू असुरहरूको पौराणिक जाति हुन्, देवताहरू र दैत्यहरूका सौतेनी भाइहरू जसको वर्णन हिन्दू ग्रन्थहरूमा पाइन्छ । दानवहरू असुरहरूको ठुलो समूहको एक हिस्सा हुन्, र सामान्यतया उनीहरूलाई हिन्दू देवताहरूको विपरीत चित्रण गरिन्छ।

यद्यपि, ऐतिहासिक रूपमा, हिन्दू धर्ममा तिनीहरूको भूमिका भिन्न छ र कहिलेकाहीँ, दानव र हिन्दू देवताहरू बिचको भिन्नता जटिल छ र तिनीहरू एक अर्काबाट छुट्याउन गाह्रो छ।

कथा

सत्य युगमा देवताहरूले दानवहरूलाई स्वर्गबाट निर्वासित गरे। निर्वासनपछि, दानवले विन्ध्य पर्वतमा शरण लिएको मानिन्छ।

 

शारीरिक रूप

दैत्य र दानवले आफ्ना देवहरू जस्तै भौतिक विशेषताहरू साझा गर्छन्। हिन्दू धर्ममा, मायाको शक्ति वा भ्रमको शक्ति असल र दुष्ट दुवै अलौकिक प्राणीहरूसँग रहेको हुन्छ । मायाको शक्तिले प्राणीहरूलाई आफ्नो भौतिक रूप परिवर्तन गर्न सक्छन् ।

कथाहरू

नाट्यशास्त्र

नाट्यशास्त्रमा, दानवहरूलाई नर्तकहरूसँग खलबल पुर्याउने दुष्ट राक्षसहरूको रूपमा चित्रण गरिएको छ। विशेष गरी नाट्यशास्त्रको पहिलो अध्यायमा, हिन्दू देवताहरूलाई समर्पित एउटा महत्त्वपूर्ण कार्यक्रममा दानवले नर्तकहरूको प्रदर्शनलाई जाम गर्छन् र रोक्छन्।

यसबाट देवताहरू क्रोधित हुन्छन् र देव्-दानवको युद्ध हुन्छ, ईन्द्रले दानवहरूलाई पराजित गर्छन् । अनि नर्तकहरूका लागि एउटा बन्द, सुरक्षित नृत्य क्षेत्र सिर्जना गरिन्छ। त्यसपछि, दानवहरूको पराजयलाई चित्रण गर्ने नृत्य-नाटकहरू रङ्गभूमिमा प्रदर्शन गरिन्छ र राक्षसहरूलाई थप क्रोधित पार्छन्। दानवहरूको विरोध सृष्टि देवता ब्रह्माका लागि आरक्षित छ। ब्रह्माले दानवहरूलाई सल्लाह दिन्छन् कि नृत्य नाटकले सहभागीहरू र दर्शकहरूलाई एकसाथ दिव्य वा देवताहरूको अंश बन्न अनुमति दिन्छ। त्यसकारण, केही विद्वानहरूले ब्रह्माको जवाफलाई पूजामा नृत्यले खेल्ने महत्त्वपूर्ण भूमिकाको रूपमा व्याख्या गर्छन्।

इन्द्र-वृत्र कथा

इन्द्र- वृत्र कथा एक मात्र ज्ञात मिथक हो जसमा दनुका एकजना प्रमुख छोरा छन्। यी कथाहरूले पछि देव र असुरहरूको प्रतिद्वन्द्वीलाई बलियो बनाउँछ। इन्द्र र वृत्र बिचको सङ्घर्षमा असत बाट सत को जन्मको वर्णन हुन्छ । ।

मायासुर

मायासुर दानव जातिका प्रमुख सदस्य हुन् र महाभारतमा व्यापक रूपमा पाइन्छ। उनी एकजना लोकप्रिय वास्तुकार थिए र देवताहरूका वास्तुकार विश्वकर्मा-का प्रतिद्वन्द्वी थिए। उनी हिन्दू पौराणिक कथामा एक प्रमुख पात्र रावण ससुरका रूपमा पनि चिनिन्छन्। उनले सूर्य सिद्धान्त लेखे। यद्यपि, उनी आफ्नो वास्तुकलाका लागि सबैभन्दा बढी परिचित छन्। महाभारतको सभा पर्वमा माया दानवले 'माया सभा' वा पाण्डव दाजुभाइहरूका लागि "भ्रमको दरबार" निर्माण गरे।

अन्यत्र, मायासुरले त्रिपुरा निर्माण गरे, जसलाई सुन, चाँदी र फलामका तिनवटा सहरका रूपमा पनि चिनिन्छ। उनले लङ्का लङ्कापुरी सहर पनि निर्माण गरे।