जैथकको लडाइँ नेपाली सेनाहरू विरुद्ध नालापानीको लडाइँ पछि ईस्ट इन्डिया कम्पनीको ५३ औं डिभिजनद्वारा लडेको लडाइँ हो।[] नालापानीले दुवै पक्षलाई महँगो महँगो परेको थियो, तर पश्चिमको नाहान र जैथकमा भने उनीहरूले झनै पीडा भोग्नुपरेको थियो। त्यहाँ कमाण्डमा काजी अमरसिंह थापाका छोरा रणजोरसिंह थापा थिए। नाहानलाई असुरक्षित छोडिएको थियो। मेजर-जनरल मार्टिनडेल, जसले गिलेस्पीको सेनाको कमाण्ड ग्रहण गरेका थिए, वि.स. १८७२ असोज ९ मा नाहानलाई आफ्नो कब्जामा लिए र तुरुन्तै रणजोरसिंहको स्थानमा आक्रमणको तयारीमा लागे।[]

जैथकको लडाइँ
नेपाल अङ्ग्रेज युद्धको भाग

जैथक किल्ला
मितिवि.स. ९ असोज १८७२
स्थान३०°३५′४५.३५″उ॰ ७७°२०′१३.९३″पू॰ / ३०.५९५९३०६°N ७७.३३७२०२८°E / 30.5959306; 77.3372028निर्देशाङ्कहरू: ३०°३५′४५.३५″उ॰ ७७°२०′१३.९३″पू॰ / ३०.५९५९३०६°N ७७.३३७२०२८°E / 30.5959306; 77.3372028
परिणाम नेपाल अधिराज्यको विजय
योद्धा
इस्ट इन्डिया कम्पनी नेपाल अधिराज्य
सेनापतिहरू
मेजर जनरल मार्टिनडेल
मेजर रिचर्ड्स
रणजोर थापा
जसपाओ थापा
जैथक is located in हिमाचल प्रदेश
जैथक
जैथक
हिमाचल प्रदेश भित्र स्थान
जैथक is located in भारत
जैथक
जैथक
जैथक (भारत)

उक्त किल्लामा रणजोरसिंह र जसपाउ थापाको नेतृत्वमा तोप र गोलीको परवाह नगरी नेपाली फौजले उनीहरूमाथि आक्रमण गरे। नेपाली फौजको आक्रमणले धेरै अङ्ग्रेजहरू गिंडिए। अङ्ग्रेज फौज नेपालको आक्रमणबाट पराजित हुन पुगे र हनानतर्फ शरण लिन पुगे। यस युद्धपश्चातल अङ्ग्रेजहरूले त्यस क्षेत्रमा पुनःआक्रमण गर्न आँट नै गर्न सकेनन्।[]

जैथकको यो पहिलो दिनको लडाइले बेलायतीहरूलाई तीन सयभन्दा बढी मानिस मारिए र घाइते भए र युद्धको लागि मार्टिनडेलको उत्साहलाई चिसो बनायो। डेढ महिनादेखि उनले नेपाली सेनाविरुद्ध थप पहल गर्न अस्वीकार गरे। यसरी फेब्रुअरीको मध्यमा, नेपाली सेनाले त्यसबेलासम्म चार बेलायती कमाण्डरहरूको सामना गरेको थियो, गिलेस्पी मरिसकेका थिए, मार्ले उजाड भइसकेका थिए, वुडलाई निष्क्रियतामा उत्पीडन गरिएको थियो, र मार्टिनडेल व्यावहारिक रूपमा अत्यधिक सतर्कताले असक्षम भएका थिए। यसले अक्टोलोनीलाई चाँडै आफ्नो क्षमता देखाउन र युद्धको मार्ग परिवर्तन गर्ने दृश्य सेट गर्‍यो।[]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. Pemble, John (२००९), Britain's Gurkha War: The Invasion of Nepal, 1814-16, Casemate Pub & Book Dist Llc, आइएसबिएन 978-1-84832-520-3 
  2. Parker, John (२००५) [१९९९], The Gurkhas: The Inside Story of The World's Most Feared Soldiers, London: Headline Book Publishing, आइएसबिएन 9780755314157 
  3. Prinsep, Henry Thoby (१८२५), History of the Political and Military Transactions in India During the Administration of the Marquess of Hastings, 1813–1823 1, London: Kingsbury, Parbury & Allen, ओसिएलसी 152785969 
  4. Fraser, James Baillie (१८२०), Journal of a Tour Through Part of the Snowy Range of the Himālā Mountains, and to the Sources of the Rivers Jumna and Ganges, London: Rodwell and Martin, ओसिएलसी 69385527