उपपाण्डव

महाभारतमा, (उपपाण्डव वा पाण्डवपुत्र वा पञ्चकुमार), द्रौपदीबाट जन्मेका पाँच पुरत्रहरूलाई भनिन्थ्यो प्रत्येक पाण्डवबाट द्रौपदीले एक पुत्र जन्माएकी थिइन् । यी पञ्चकुमारलाई अश्वत्थामाले महाभारत युद्धको अन्तिम निदाएको अवस्थामा मारेका थिए ।

पञ्चकुमार र पिता

• प्रतिविन्ध्य -- युधिष्ठिर
• शतानीक -- नकुल
• सुतसोम -- भीमसेन
• श्रुतकर्मा-- सहदेव
• श्रुतसेन -- अर्जुन

हत्या

यी पञ्चकुमारलाई अश्वत्थामाले महाभारत युद्धको अन्तिम निदाएको अवस्थामा हत्या गरेका थिए । अश्वत्थामाले सोचेका थिए, उनले पाण्डवलाई मारे र उनीहरूको शीर काटे । उनी दुर्योधन भएको ठाउँमा पुगे यो बताएकी उनले सबै पाञ्चाल तथा पाण्डवको वध गरे। दुर्योधनले भीमको शीर मागे र त्यस माथि एक मुक्का मारे तब थाहा हुन आयो कि यो भीमको शीर हैन । प्रातःकाल दुर्योधनले यो देखे कि यो त द्रौपदी पुरत्रहरूको शीर हो भने र दुखीत हुँदै भने कि अब कुलमा तर्पण दिने कोही पनि बचेनन्।