असफल राज्य

असफल राज्य भनेको आफ्नो भूभाग र सिमानामा प्रभावकारी नियन्त्रणको अभावमा मौलिक सुरक्षा र विकास कार्यहरू पूरा गर्ने क्षमता गुमाएको राज्य हो। असफल राज्यका सामान्य विशेषताहरूमा कर सङ्कलन गर्न नसक्ने सरकार, कानून प्रवर्तन, सुरक्षा व्यवस्था कायम गर्न नसक्ने, क्षेत्रीय नियन्त्रण, राजनीतिक वा निजामती कार्यालयका कर्मचारीहरू, र पूर्वाधार मर्मतसम्भार समावेश हुन्छ। जब यो हुन्छ, व्यापक भ्रष्टाचार र आपराधिकता, राज्य र गैर-राज्य कलाकारहरूको हस्तक्षेप, शरणार्थीहरूको उपस्थिति र जनसंख्याको अनैच्छिक आन्दोलन, तीव्र आर्थिक गिरावट, र राज्य भित्र र बाहिर दुवैबाट सैन्य हस्तक्षेप हुने सम्भावना धेरै हुन्छ। ।

२०२३ कमजोर राज्य सूचकांक अनुसार देशहरू

  Very high alert (111–120)

  High alert (101–110)

  Alert (91–100)

  High warning (81–90)

  Elevated warning (71–80)

  Warning (61–70)

  Less Stable (51–60)

  Stable (41–50)

  More Stable (31–40)

  Sustainable (21–30)

  Very sustainable (0–20)

  Data unavailable

१९९० को दशकमा उत्पत्ति भएको, यो शब्द सुरुमा सोमालियाको अवस्थालाई चित्रण गर्न प्रयोग गरिएको थियो। १९९१ मा यसको तानाशाह, सियाद बार्रे, को अपदस्थ गर्ने एक विद्रोह पछि देशमा अव्यवस्थामा आयो, जसले देशको कुलहरू बीच आन्तरिक द्वन्द्व निम्त्यायो। २०२० को प्रारम्भमा अफगानिस्तान, मध्य अफ्रिकी गणतन्त्र, DR कंगो, हाइटी, लिबिया, पाकिस्तान, सोमालिया, दक्षिण सुडान, सुडान, सिरिया, र यमन सबैलाई असफल राज्यको रूपमा वर्णन गरिएको छ। लेबनान, म्यानमार, र दक्षिण अफ्रिका पनि निकट भविष्यमा असफल राष्ट्र बन्ने बाटोमा जान सक्ने चिन्ता छ।

मापन

राज्य असफलताको मापन विधिहरू सामान्यतया मात्रात्मक र गुणात्मक दृष्टिकोणमा विभाजित छन्।

2023 कमजोर राज्य सूचकांक अनुसार देशहरू

सामाजिक सूचकहरु:

• जनसांख्यिकीय दबाब
• शरणार्थी वा आन्तरिक रूपमा विस्थापित व्यक्तिहरू
• समूह गुनासो
• मानव उडान र मस्तिष्क पलायन

आर्थिक सूचकहरु:

• असमान आर्थिक विकास
• गरिबी र आर्थिक पतन

राजनीतिक र सैन्य सूचकहरू:

• राज्यको वैधानिकता
• सार्वजनिक सेवाहरू
• मानव अधिकार र विधिको शासन
• सुरक्षा उपकरण
• गुटबन्दी अभिजात वर्ग
• बाह्य हस्तक्षेप

प्रत्येक सूचकले १० को लागि गणना गरिन्छ, १२ सूचकको कुल १२० सम्म हुन्छ । २०१५ सूचकांकमा, दक्षिण सुडान नम्बर एक, सोमालिया नम्बर दुई, र मध्य अफ्रिकी गणतन्त्र नम्बर तीनमा थिए । फिनल्याण्ड हाल सूचीमा सबैभन्दा स्थिर र दिगो देश हो।

यो पनि हेर्नुहोस्

• केरा गणतन्त्र