सिन्जियाङ
सिन्जियाङ, आधिकारिक रूपमा सिन्जियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्र, जनवादी गणतन्त्र चीनको एक स्वायत्त क्षेत्र हो, जुन देशको उत्तर-पश्चिममा मध्य एसिया र पूर्वी एसियाको चौराहामा अवस्थित छ। क्षेत्रफलको आधारमा चीनको सबैभन्दा ठुलो प्रदेश-स्तरीय विभाजन र विश्वको आठौँ सबैभन्दा ठुलो देश उपविभाजन भएको कारण, सिन्जियाङ १.६ मिलियन वर्ग किलोमिटर (६२०,० वर्ग माइल) भन्दा बढी फैलिएको छ र यसमा लगभग २५ मिलियन बासिन्दाहरू छन्। सिन्जियाङसँग अफगानिस्तान, कजाकिस्तान, किर्गिस्तान, मङ्गोलिया, पाकिस्तान, रूस, ताजिकिस्तान र भारत पर्दछन्। काराकोरम, कुनलुन र तियान शान पर्वत शृङ्खलाले सिन्जियाङको अधिकांश सीमा, साथै यसको पश्चिमी र दक्षिणी क्षेत्रहरू ओगटेको छ। अक्साई चिन र ट्रान्स-काराकोरम ट्राक्ट क्षेत्रहरू चीनद्वारा प्रशासित छन् तर भारतले पनि दावी गर्दछ। सिन्जियाङको सीमा तिब्बत स्वायत्त क्षेत्र र गान्सु र छिङहाई प्रदेशसँग पनि जोडिएको छ। ऐतिहासिक रेसम मार्गको सबैभन्दा प्रसिद्ध मार्ग पूर्वबाट यसको उत्तर-पश्चिमी सीमासम्म फैलिएको थियो।[४]
सिन्जियाङ | |
|---|---|
| सिन्जियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्र | |
     माथिबाट घडीको दिशामा:
| |
_(%2Ball_claims_hatched).svg) सिन्जियाङको स्थान | |
| निर्देशाङ्क: ४१°उ॰ ८५°पू॰ / ४१°N ८५°Eनिर्देशाङ्कहरू: ४१°उ॰ ८५°पू॰ / ४१°N ८५°E | |
| देश | चीन |
| राजधानी र सबैभन्दा ठुलो सहर | उरुम्ची |
| विभागहरू – प्रिफेक्चर-स्तर – काउन्टी-स्तर – बस्ती-स्तर | १४ प्रिफेक्चरहरू ९५ काउन्टीहरू ११४२ सहर र उपजिल्लाहरू |
| सरकार | |
| • प्रकार | स्वायत्त क्षेत्र |
| • अङ्ग | सिनजियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्रीय जन कांग्रेस |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | १६६४८९७ किमी२ (६४२८२० वर्ग माइल) |
| • क्रम | पहिलो |
| उच्चतम उचाई | ८६११ मिटर (२८२५१ फिट) |
| न्यूनतम उचाई | −१५४ मिटर (−५०५ फिट) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०२१)[३] | |
| • जम्मा | २५८९०००० |
| • क्रम | २१औँ |
| • घनत्व | १६/किमी२ (४०/वर्ग माइल) |
| • क्रम | २९औँ |
| वेबसाइट | www |
सिन्जियाङलाई उत्तरमा जुङ्गेरियन बेसिन (जुङ्गारिया) र दक्षिणमा तारिम बेसिनमा पर्वत शृङ्खलाद्वारा विभाजित गरिएको छ र सिन्जियाङको लगभग ९.७ प्रतिशत भू-भाग मात्र मानव बसोबासका लागि उपयुक्त छ। यो चिनियाँ ताजिक (पामिरिस), हान चिनियाँ, हुई, कजाख, किर्गिज, मङ्गोल, रूसी, सिबे, तिब्बती र उइगर सहित धेरै जातीय समूहहरूको घर हो। सिन्जियाङमा अल्पसङ्ख्यकहरूका लागि एक दर्जनभन्दा बढी स्वायत्त प्रदेश र काउन्टीहरू छन्। अङ्ग्रेजी भाषाका पुराना सन्दर्भ ग्रन्थहरूले यस क्षेत्रलाई चिनियाँ तुर्किस्तान, चिनियाँ तुर्किस्तान, पूर्वी तुर्किस्तान र पूर्वी तुर्किस्तान भनेर उल्लेख गरेका छन्।[५]
सन् १९९० देखि २०१० को दशकसम्म पूर्वी तुर्केस्तानको स्वतन्त्रता आन्दोलन, पृथकतावादी द्वन्द्व र कट्टरपन्थी इस्लामको प्रभावका कारण यस क्षेत्रमा कहिलेकाहीँ आतंकवादी आक्रमण र पृथकतावादी र सरकारी सेनाबीच झडप हुँदा अशान्ति उत्पन्न भएको छ। यी द्वन्द्वहरूले चीन सरकारलाई उइगर हरू र प्रदेशका अन्य जातीय र धार्मिक अल्पसङ्ख्यकहरू विरुद्ध जारी मानव अधिकार उल्लङ्घनको शृङ्खलाबद्ध रूपमा गर्न उत्प्रेरित गर् यो, जसमा केहीका अनुसार नरसंहार पनि समावेश छ।[६]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ [6-1 Natural Resources]
|trans-title=|title=आवश्यक (सहायता) (चिनियाँमा), Statistics Bureau of Xinjiang, मूलबाट २२ डिसेम्बर २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ डिसेम्बर २०१५। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २२ डिसेम्बर २०१५ मिति - ↑ Mackerras, Colin; Yorke, Amanda (१९९१), The Cambridge handbook of contemporary China, Cambridge University Press, पृ: १९२, आइएसबिएन 978-0-521-38755-2, अन्तिम पहुँच ४ जुन २००८।
- ↑ "Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3)", National Bureau of Statistics of China, ११ मे २०२१, अन्तिम पहुँच ११ मे २०२१।
- ↑ "National Data", मूलबाट १५ अप्रिल २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ सेप्टेम्बर २०२०।
- ↑ A Short History of Chinese Turkistan, Centre of Central Asian Studies, University of Kashmir, १९८१।
- ↑ Ramzy, Austin (२०२१-०१-२०), "China's Oppression of Muslims in Xinjiang, Explained", The New York Times (en-USमा), अन्तिम पहुँच २०२२-०३-१४।
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्
सिन्जियाङसँग सम्बन्धित चित्र तथा श्रव्यदृश्यहरू विकिमिडिया कमन्समा रहेको छ।
सिन्जियाङ विकियात्रामा यात्रा सहयोगी- सिन्जियाङ इन्साइक्लोपिडिया ब्रिटानिकामा
