मोन्टेनेग्रो
मोन्टेनेग्रो बाल्कन प्रायद्वीपको दक्षिणपूर्वी युरोपमा अवस्थित एक देश हो। यसको २५ नगरपालिकाहरूको कुल जनसङ्ख्या ६,३३,१५८ रहेको छ जसको क्षेत्रफल १३,८८३ वर्ग किलोमिटर (५,३६० वर्ग माइल) रहेको छ। यसको उत्तरमा बोस्निया र हर्जगोभिना, उत्तरपूर्वमा सर्बिया, पूर्वमा कोसोभो, दक्षिणपूर्वमा अल्बानिया, पश्चिममा क्रोएसिया र दक्षिणपश्चिममा एड्रियाटिक सागरद्वारा घेरिएको छ। राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर पोदगोरिका हो, जबकि सेटिन्ये पुरानो शाही राजधानी र सांस्कृतिक केन्द्र हो।
मोन्टेनेग्रो Crna Gora, Црна Гора (मोन्टेनेग्री) 4 languages in official use[टिप्पणीहरू १]
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 झन्डा
 प्रतीकचिह्न
| |||||||||
![मोन्टेनेग्रोको अवस्थिति (हरियो) युरोपमा (dark grey) – [व्याख्या]](/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Europe-Montenegro.svg) | |||||||||
| राजधानी र सबैभन्दा ठुलो सहर | पोदगोरिका[२] ४२°४७′उ १९°२८′पू / 42.783°N 19.467°E | ||||||||
| आधिकारिक भाषाहरू | मोन्टेनेग्री[३] | ||||||||
| आधिकारिक प्रयोगमा रहेका भाषाहरू[१] | |||||||||
| जातिगत समूहहरू (सन् २०२३)[४] |
| ||||||||
| धर्म (सन् २०२३)[४] |
| ||||||||
| रैथाने(हरू) | मोन्टेनेग्री | ||||||||
| सरकार | एकात्मक संसदीय गणतन्त्र | ||||||||
| Jakov Milatović | |||||||||
| Milojko Spajić | |||||||||
| Andrija Mandić | |||||||||
| व्यवस्थापिका | संसद | ||||||||
| स्थापनाको इतिहास | |||||||||
• Duklja | दसौँ शताब्दी | ||||||||
• जेटा | सन् १३५६ | ||||||||
| १३ मार्च १८५२ | |||||||||
| १३ जुलाई १८७८ | |||||||||
| २८ अगस्ट १९१० | |||||||||
| १६ नोभेम्बर १९१८ | |||||||||
| २९ नोभेम्बर १९४५ | |||||||||
| २७ अप्रिल १९९२ | |||||||||
| २१ मे 2006 | |||||||||
| क्षेत्रफल | |||||||||
• जम्मा | [convert: अमान्य सङ्ख्या] (१५६औँ) | ||||||||
• पानी (%) | ३.१ | ||||||||
| जनसङ्ख्या | |||||||||
• सन् २०२३ जनगणना |  ६,२३,६३३[६] (१६४औँ) | ||||||||
• घनत्व | ४३.६ /किमी2 (११२.९ /वर्ग माइल) (१७७औँ) | ||||||||
| कुल ग्राहस्थ उत्पादन (क्रय शक्ति समता) | सन् २०२३ लगत | ||||||||
• जम्मा |  $१७.४३१ अर्ब[७] (१४९औँ) | ||||||||
• प्रति व्यक्ति | $२८,००२[७] (६३औँ) | ||||||||
| कुल ग्राहस्थ उत्पादन (साङ्केतिक) | सन् २०२३ लगत | ||||||||
• जम्मा | $७.०५८ अर्ब[७] (१५३औँ) | ||||||||
• प्रति व्यक्ति | $११,३३८[७] (७३औँ) | ||||||||
| गिनी (सन् २०२३) | २९.४[८] न्यून | ||||||||
| मानव विकास सूचकाङ्क (सन् २०२२) | ०.८४४[९] धेरै उच्च · ५०औँ | ||||||||
| मुद्रा | युरो (€)क (EUR) | ||||||||
| समय क्षेत्र | अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय+१ (मध्य युरोपेली समय) | ||||||||
• ग्रीष्मकालीन (अरुणोदय बचत समय) | अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय+२ (मध्य युरोपेली ग्रीष्मकालीन समय) | ||||||||
| टेलिफोन कोड | +३८२ | ||||||||
| इन्टरनेट डोमेन | डट एमई | ||||||||
| |||||||||
छैटौँ र सातौँ शताब्दीमा बाल्कनमा स्लाभ मानिसहरूको आगमन हुनुभन्दा पहिले, अहिले मोन्टेनेग्रोको रूपमा चिनिने यस क्षेत्रमा मुख्यतया इलिरियनहरूको रूपमा चिनिने मानिसहरू बस्दथे। प्रारम्भिक मध्ययुगीन कालमा, तीन रियासतहरू आधुनिक समयको मोन्टेनेग्रोको क्षेत्रमा अवस्थित थिए। जेटा रियासतको १४ औँ र १५औँ शताब्दीमा उदय भएको थियो। १४औँ शताब्दीको उत्तरार्धदेखि १८औँ शताब्दीको उत्तरार्धसम्म, दक्षिणी मोन्टेनेग्रोको ठूलो भाग भेनिसियाली गणतन्त्रद्वारा शासित थियो र भेनिसिया अल्बानियामा समाहित भएको थियो। मोन्टेनेग्रो नाम पहिलो पटक १५औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा देशलाई बुझाउन प्रयोग गरिएको थियो। ओटोमन साम्राज्यको शासन अन्तर्गत पतन भएपछि, मोन्टेनेग्रोले सन् १६९६ मा पेत्रोभिक-नेगोसको सदनको शासन अन्तर्गत अर्ध-स्वायत्तता प्राप्त गरेको थियो, पहिले एक ईश्वरतन्त्रान्त्रिक भएतापनि पछि धर्मनिरपेक्ष रियासको रूपमा परिणत भएको थियो। मोन्टेनेग्रोको स्वतन्त्रतालाई सन् १८७८ मा बर्लिनको काङ्ग्रेसमा महाशक्ति राष्ट्रहरूले मान्यता दिएका थिए।
सन् १९१० मा यो देश एउटा राज्य बनेको थियो। प्रथम विश्वयुद्धपछि यो राज्य युगोस्लाभियाको अंश बनेको थियो। युगोस्लाभियाको विघटन पछि, गणतन्त्र सर्बिया र मोन्टेनेग्रो संयुक्त रूपमा एक महासङ्घको घोषणा गरेका थिए। जून २००६ मा मोन्टेनेग्रोले सर्बिया र मोन्टेनेग्रोबाट जनमत सङ्ग्रह पछि आफ्नो स्वतन्त्रताको घोषणा गरेको थियो।
मोन्टेनेग्रोको उच्च-मध्यम-आय अर्थव्यवस्था छ, प्रायः सेवा-आधारित, र बजार अर्थव्यवस्थामा ढिलो सङ्क्रमणमा छ। यो संयुक्त राष्ट्र सङ्घ, नाटो, विश्व व्यापार सङ्गठन, युरोपमा सुरक्षा र सहयोगका लागि सङ्गठन, युरोपको परिषद् र मध्य युरोपेली स्वतन्त्र व्यापार सम्झौताको सदस्य हो। मोन्टेनेग्रो भूमध्यसागरीय सङ्घको संस्थापक सदस्य पनि हो, र सन् २०१२ देखि युरोपेली सङ्घमा सामेल हुने प्रक्रियामा छ।
- ↑ १.० १.१ "Language and alphabet Article 13", Constitution of Montenegro, WIPO, १९ अक्टोबर २००७, "Serbian, Bosnian, Albanian and Croatian shall also be in the official use."
- ↑ पोदगोरिका प्रशासनिक राजधानी हो जबकि सेटिन्ये पुरानो शाही राजधानी र सांस्कृतिक केन्द्र हो।
- ↑ "Language and alphabet Article 13", Constitution of Montenegro, WIPO, १९ अक्टोबर २००७, "The official language in Montenegro shall be Montenegrin. Cyrillic and Latin alphabet shall be equal."
- ↑ ४.० ४.१ "Census of Population, Households and Dwellings in Montenegro 2023", Monstat, अन्तिम पहुँच १५ अक्टोबर २०२४।
- ↑ "SY MNE – 2024", Statistički godišnjak, २०२४, आइएसएसएन 0354-2076।
- ↑ "Statistical Office of Montenegro – MONSTAT"।
- ↑ ७.० ७.१ ७.२ ७.३ "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Montenegro)", IMF.org, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष, १० अक्टोबर २०२३, अन्तिम पहुँच १२ अक्टोबर २०२३।
- ↑ Đokić, Dunja (२०२४-०९-०३), Anketa o dohotku i uslovima života (EU-SILC) 2024, MONSTAT।
- ↑ "Human Development Report 2023/24" (अङ्ग्रेजीमा), संयुक्त राष्ट्र सङ्घीय विकास कार्यक्रम, १३ मार्च २०२४, अन्तिम पहुँच १३ मार्च २०२४।
उद्दरण त्रुटी: <ref> tags exist for a group named "टिप्पणीहरू", but no corresponding <references group="टिप्पणीहरू"/> tag was found