डिजेल चक्र एक आन्तरिक दहन इन्जिनको दहन प्रक्रिया हो। यसमा दहन कक्षमा इन्धन भित्रिन्छ जहाँ कक्षको हावाको कम्प्रेसनको समयमा उत्पन्न भएको तापबाट इन्धन प्रज्वलित हुन्छ । यो ओट्टो चक्र (फोर-स्ट्रोक / पेट्रोल) इञ्जिनको ईन्धन-वायु मिश्रणको स्पार्क प्लगको साथ रूपमा प्रज्वलनको विपरीत हो। डिजेल इञ्जिनहरू वायुयान , एयरक्राफ्ट, अटोमोबाइलहरू, उर्जा उत्पादन, डिजेल-इलेक्ट्रिक लोकोमोटिवहरू, र दुबै सतह जहाजपनडुब्बीहरूमा प्रयोग हुन्छन् ।

डिजेल चक्र दहन चरणको प्रारम्भमा स्थिर दवाव हुन्छ भनेर मानिन्छ ( लाई तल रेखाचित्रमा)। यो एक आदर्श गणितात्मक नमुना हो : वास्तविक भौतिक डिजेल चक्र को अवधिमा दबाब बढ्छ, तर यो ओटो चक्रको भन्दा निकै कम स्पष्ट हुन्छ।

आदर्श डिजेल चक्र

सम्पादन गर्नुहोस्
 
आदर्श डिजल चक्रका लागि pV रेखाचित्र । चक्र संख्या १-४ घडीको दिशामा पछ्याउँछ।

माथिको चित्रले आदर्श डिजेल चक्रको  V रेखा चित्र देखाउँदछ; जहाँ   दबाव र V भोल्यूम बुझाउँछ। डिजेल चक्रका चार भिन्न प्रक्रियाहरू निम्नानुसार छन्:

  • १ → २  : तरल पदार्थको आइसेन्ट्रोपिक कम्प्रेसन (निलो)
  • २ → ३  : स्थिर स्थिर दबाव ताप (रातो)
  • ३ → ४  : आइसेन्ट्रोपिक विस्तार (पहेंलो)
  • ४ → १  : उल्टाउन स्थिर भोलुम ताप उत्सर्जन ((हरियो) []

अधिकतम तापीय दक्षता

सम्पादन गर्नुहोस्

 

 

ओटो चक्रसँग दक्षता तुलना

सम्पादन गर्नुहोस्

अनुप्रयोगहरू

सम्पादन गर्नुहोस्

डिजेल ईन्जिनहरू

सम्पादन गर्नुहोस्

१९ औँ शताब्दीका केही वा अघिल्लो प्रयोगात्मक इञ्जिनहरूले बाह्य ताप को स्रोतको लागि प्रयोग गर्दथ्यो, तर बढ्दो कम्प्रेसनको साथ यसको आकर्षण कम हुन्छ। (यो निकोलस लियोनार्ड सादी कार्नोटको शोध थियो, जसले कम्प्रेसनको थर्मोडायनामिक मान स्थापना गरे। )

यसको ऐतिहासिक प्रभाव यो हो कि डिजेल इञ्जिनको आविष्कार बिजुलीको सहायता बिना नै गर्न सकिन्थ्यो।

  1. Eastop & McConkey 1993, Applied Thermodynamics for Engineering Technologists, Pearson Education Limited, Fifth Edition, p.137

यो पनि हेर्नुहोस्

सम्पादन गर्नुहोस्