करीमनगर जिल्ला
करीमनगर जिल्ला भारतको तेलङ्गाना राज्यको ३३ जिल्लाहरू मध्ये एक हो। करीमनगर सहर यसको प्रशासनिक मुख्यालय हो।[१] जिल्लाले पेड्डापल्ली, जगित्याल, सिरिल्ला, सिद्धिपेट, जनगाउँ, हनमकोंडा जिल्ला र जयशङ्कर भूपलापल्ली जिल्लाहरूसँग सिमानाहरू बाँडेको छ।
करीमनगर जिल्ला | |
|---|---|
 चिकाटी गुडी, कोठपल्ली | |
.svg) तेलङ्गानामा स्थान | |
 करीमनगर जिल्ला | |
| निर्देशाङ्क (करीमनगर): १८°२६′१३″N ७९°०७′२७″E / १८.४३६९४°N ७९.१२४१६७°Eनिर्देशाङ्कहरू: १८°२६′१३″N ७९°०७′२७″E / १८.४३६९४°N ७९.१२४१६७°E | |
| देश | भारत |
| राज्य | तेलङ्गाना |
| मुख्यालय | करीमनगर |
| मण्डल | १६ |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | २१२८ किमी२ (८२२ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०११) | |
| • जम्मा | १००५७११ |
| • घनत्व | ४७०/किमी२ (१२००/वर्ग माइल) |
| • सहरी | ३०.७२% |
| जनसाङ्ख्यिकी | |
| • साक्षरता | ६९.१६% |
| • लिङ्ग अनुपात | ९९३ |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय) |
| वेबसाइट | karimnagar |
व्युत्पत्ति
सम्पादन गर्नुहोस्करीमनगरलाई सुरुमा एलागण्डला भनिन्थ्यो।[२] पछि पश्चिमी चालुक्य जस्ता कन्नड राज्यहरूले यसलाई शासन गरे। यो महान सातवाहन साम्राज्यको हिस्सा थियो। पछि, हैदरावादका शासक निजामहरूले शहेनशाह ई करीमनगर सैयद करिमुल्ला शाह क्वाद्री निथिनवासीको नामबाट व्युत्पन्न नामलाई करीमनगरमा परिवर्तन गरे।
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्अक्टोबर २०१६ मा जिल्लाहरूको पुनर्गठन पछि, पहिलेको करीमनगर जिल्लाबाट ३ नयाँ जिल्लाहरू काटेर जगतियाल जिल्ला, पेद्दपल्ली जिल्ला र राजन्ना सिरिल्ला जिल्ला गरी तीन नयाँ जिल्लाहरू गठन गरियो।[३] वारङ्गल अर्बन, सिद्धिपेट, जयशङ्कर भुपालपल्ली अन्य नवगठित जिल्लाहरूमा केही मण्डलहरू विलय भएका थिए।
भूगोल
सम्पादन गर्नुहोस्जिल्ला २,१२८ वर्ग किलोमिटर (८२२ वर्ग माइल) को क्षेत्रफलमा फैलिएको छ। क्षेत्रफल अनुसार करीमनगर तेलङ्गानाको पाँचौँ सानो जिल्ला हो। करीमनगरले यसको उत्तरमा जगतियाल, उत्तर-पूर्वमा पेड्डापल्ली जिल्ला, दक्षिणतिर हनमकोंडा जिल्ला, दक्षिण-पश्चिममा सिद्धिपेट जिल्ला, पश्चिममा राजन्ना सर्सिल्ला र पूर्वमा जयशङ्कर भुपालपल्लीसँग यसको सीमाहरू साझा गर्दछ।
जनसाङ्ख्यिकी
सम्पादन गर्नुहोस्सन् २०११ को जनगणना अनुसार यस जिल्लाको जनसङ्ख्या १०,०५,७११ रहेको छ। करीमनगरमा प्रति १० पुरुषमा ९९३ महिला र साक्षरता दर ६९.१६% रहेको छ। ८९,०७९ (८.८६%) ६ वर्ष से कम आयु के थे। यस जिल्लाको कुल सहरी जनसङ्ख्या ३,०८,९८४ (३०.७२%) रहेको छ। अनुसूचित जाति र अनुसूचित जनजातिहरू क्रमशः १,८६,६४८ (१८.५६%) र १२,७७९ (१.२७%) जनसङ्ख्या हुन्। नयाँ नगरपालिका ऐन (हुजुराबाद, जामिकुन्टा, चोपाडाँडी र कोठापल्ली) अन्तर्गत यसको एकल नगर निगम (करिमनगर) र चार नगरपालिकाहरू छन्। सातवाहन सहरी विकास प्राधिकरणको जनसङ्ख्या करीमनगर र यसको सहरी समूहमा ४,८०,० भन्दा बढी छ।
सन् २०११ को जनगणनाको समयमा, अवशिष्ट करीमनगर जिल्लाको ९०.४४% जनसङ्ख्याले तेलगु र ७.९४% उर्दुलाई उनीहरूको पहिलो भाषाको रूपमा बोल्दथे।[५]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Telangana gets 31 districts to spruce up", ११ अक्टोबर २०१६।
- ↑ "District Census Handbook – Adilabad", Census of India, पृ: ९, अन्तिम पहुँच २० नोभेम्बर २०१५।
- ↑ "New districts", Andhra Jyothy.com, ८ अक्टोबर २०१६, अन्तिम पहुँच ८ अक्टोबर २०१६। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २५ डिसेम्बर २०१८ मिति
- ↑ "Table C-01 Population By Religious Community: Andhra Pradesh", censusindia.gov.in, Registrar General and Census Commissioner of India।
- ↑ "Table C-16 Population by Mother Tongue: Andhra Pradesh", Census of India, Registrar General and Census Commissioner of India।