बलिउड

हिन्दी सिनेमा, प्राय: बलिउड र पहिले 'बम्बई सिनेमा'को रूपमा पनि परिचित, मुम्बई (पहिले बम्बई) मा आधारित भारतीय हिन्दी भाषाको चलचित्र उद्योग हो। यो शब्द "बम्बई" र "हलिउड"को सम्मिश्रण हो। यो उद्योग दक्षिण भारतीय सिनेमा र अन्य भारतीय चलचित्र उद्योगसँग सम्बन्धित छ, जसले भारतीय सिनेमा बनाउँदछ, जुन कथानक चलचित्रहरूको संख्याले संसारको सबैभन्दा ठूलो हो।

हिन्दी सिनेमा (बलिउड)
मुख्य वितरकहरू	एए फिल्म्स फक्स स्टार स्टुडियोज इरोस इन्टरनेसनल रिलायन्स बिग पिक्चर्स युटिभी मोसन पिक्चर्स यशराज फिल्म्स धर्मा प्रोडक्सन्स रेड चिलिज इन्टरटेनमेन्ट टिप्स म्युजिक फिल्म्स भायकम १८ मोसन पिक्चर्स एक्सेल इन्टरटेनमेन्ट जी स्टुडियोज
निर्मित चलचित्रहरू (सन् २०१७)
जम्मा	३६४
Gross Box Office (सन् २०१६)
कुल	₹१५,५०० करोड (अमेरिकी डलर२.३१ billion)
National films	भारत: ₹३,५०० करोड (युएस$५६५ million) (2014)

सन् २०१७ मा, भारतीय सिनेमाले १,९८६ कथानक चलचित्रहरू उत्पादन गरेको थियो, जसमा बलिउड यसको सबैभन्दा ठूलो चलचित्र निर्माता थियो, जसले सोही वर्ष ३६४ हिन्दी चलचित्रहरू उत्पादन गरेको थियो। बलिउडले भारतीय नेट बक्स अफिस राजस्वको ४३ प्रतिशत प्रतिनिधित्व गर्दछ; जबकि तमिल र तेलुगु सिनेमाले ३६ प्रतिशत प्रतिनिधित्व गर्दछ भने बाँकी क्षेत्रीय सिनेमाले सन् २०१४ मा २१ प्रतिशत गठन गरेको थियो। बलिउड विश्वको चलचित्र निर्माणको सबैभन्दा ठूलो केन्द्र हो। सन् २००१ को टिकट बिक्रीमा, हलिउडको २.६ बिलियन टिकटहरू बेचिएको तुलनामा भारतीय सिनेमा (बलिउड सहित) ले विश्वव्यापी रूपमा ३.६ बिलियन टिकटहरू बिक्री गरेको बताइएको छ। बलिउड चलचित्रहरूमा स्थानीय हिन्दुस्तानीको प्रयोग गरिन्छ, जुन आफूलाई हिन्दी वा उर्दू बोल्ने भनेर चिनाउने व्यक्तिहरूले पारस्परिक रूपमा बुझ्न सक्दछन्, र आधुनिक बलिउड चलचित्रहरूमा हिङ्लिसका तत्वहरू बढ्दो रूपमा समावेश गरिन्छ।

व्युत्पत्ति

"बलिउड" बम्बई (मुम्बईको पुरानो नाम) र अमेरिकी चलचित्र उद्योगको केन्द्र हलिउड, क्यालिफोर्नियाबाट व्युत्पन्न गरिएको सम्मिश्रण हो। हलिउड विपरीत, बलिउड एक भौतिक स्थान हैन; यसको नाम केही चलचित्र पत्रकारहरू र आलोचकहरूद्वारा आलोचना गरिएको छ, जसले विश्वास गर्छन् कि उद्योग हलिउडको एक गरीब चचेरा भाई हो।

अक्सफोर्डडिक्सनेरी डट कमका अनुसार, "बलिउड" शब्द सन् १९७० को दशकमा सुरु भएको हो, जब भारतीय सिनेमाले चलचित्र निर्माणमा हलिउडलाई पछाडि पारेको थियो। शब्द बनाएकोमा अखबारहरूले धेरै पत्रकारहरूलाई श्रेय दिएका छन्। 'द हिन्दु'को सन् २००४ को लेख अनुसार, पत्रकार बेभिंडा कोल्कोले यो शब्द बनाएका थिए; अर्को वर्ष एक 'टेलिग्राफ' लेखले अमित खन्ना यसको निर्माता थिए भनेर रिपोर्ट गरेको थियो।