भारतीय रुपैयाँ

(भारतीय रुपयाबाट अनुप्रेषित)

भारतीय रुपैयाँँ (प्रतीक: ₹; कोड: INR) भारतीय गणतन्त्रको आधिकारिक मुद्रा हो। रुपैयाँलाई १०० पैसामा विभाजित गरिएको छ, यद्यपि २०२३ को अनुसार, १ रुपैयाँको सिक्का प्रयोगमा सबैभन्दा कम मूल्य हो जबकि ५०० रुपैयाँँ उच्चतम हो। मुद्रा जारी गर्ने कार्य भारतीय रिजर्भ बैङ्क द्वारा नियन्त्रण गरिन्छ।

भारतीय रुपैयाँ
भारतीय रुपैयाँ को बैङ्क नोटभारतीय रुपैयाँको सिक्का
आइएसओ ४२१७
कोडINR
मूल्यवर्ग
उप एकाई
 ​1100पैसा
चिह्न
पैसा
जनसाङ्ख्यिकी
आधिकारिक राष्ट्र(हरू)
अनाधिकारिक राष्ट्र(हरू)
जारीकर्ता
केन्द्रीय बैङ्कभारतीय रिजर्व बैङ्क[३]
 वेबसाइटwww.rbi.org.in

इतिहास सम्पादन गर्नुहोस्

भारतीय रुपैयाँँको इतिहास लगभग ६ औं शताब्दी ईसा पूर्वमा पुरातन भारतमा फर्किएको छ: प्राचीन भारत चिनियाँ वेन र लिडियन राज्यका साथसाथै संसारमा सबैभन्दा प्रारम्भिक सिक्का जारीकर्ताहरू मध्ये एक थियो।[४][५] गुप्त साम्राज्यले चन्द्रगुप्त द्वितीय द्वारा पहिलेका पश्चिमी क्षत्रपहरूबाट स्पष्ट रूपमा प्रभाव पारेको ठूलो सङ्ख्यामा चाँदीका सिक्काहरू उत्पादन गरे। चाँदीको रूपक (संस्कृत: रूपक) सिक्काको तौल लगभग २० रास (२.२६७८ ग्राम) थियो।[६]

विश्वव्यापी रुपैयाँको उपयोग सम्पादन गर्नुहोस्

भारतको विभाजन पछि, पाकिस्तानी रुपैयाँ अस्तित्वमा आयो, सुरुमा भारतीय सिक्का र भारतीय मुद्रा नोटहरू प्रयोग गरी "पाकिस्तान" को साथ ओभरस्ट्याम्प गरिएको थियो। पहिले भारतीय रुपैयाँ अडेन, ओमान, दुबई, कुवेत, बहराइन, कतार, ट्रुसियल राज्यहरू, केन्या, टांगानिका, युगान्डा, सेशेल्स र मौरिसस सहित अन्य देशहरूको आधिकारिक मुद्रा थियो। भुटानी न्गुल्त्रुम भारतीय रुपैयाँ संग बराबर मा पेग गरिएको छ; भुटानमा दुवै मुद्राहरू स्वीकार गरिन्छ। नेपाली रुपैयाँ ०.६२५ मा पेग गरिएको छ; भुटान र नेपालमा भारतीय रुपैयाँ स्वीकार गरिन्छ।[७] २९ जनवरी २०१४ मा, जिम्बाब्वेले भारतीय रुपैयाँलाई कानूनी टेन्डरको रूपमा प्रयोग गर्न थप्यो।[८][९]

सन्दर्भ सामग्रीहरू सम्पादन गर्नुहोस्

  1. "Frequently Asked Questions", Royal Monetary Authority of Bhutan, अन्तिम पहुँच २० जनवरी २०२० 
  2. "Nepal writes to RBI to declare banned new Indian currency notes legal", The Economic Times (Times Internet), ६ जनवरी २०१९, अन्तिम पहुँच २० जनवरी २०२० 
  3. "FAQ – Your Guide to Money Matters", Reserve Bank of India, मूलबाट १२ जनवरी २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ नोभेम्बर २०१४  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १२ जनवरी २०१२ मिति
  4. Kapoor, Subodh (जनवरी २००२), The Indian encyclopaedia: biographical, historical, religious ..., Volume 6, Cosmo Publications, पृ: १५९९, आइएसबिएन 81-7755-257-0 
  5. Schaps, David M. (२००६), "The Invention of Coinage in Lydia, in India, and in China", XIV International Economic History Congress, Helsinki: International Economic History Association 
  6. "Rupaka, Rūpaka: 23 definitions", Wisdom Library, अन्तिम पहुँच २२ जुन २०२२ 
  7. "Don't take 1,000 and 500 Indian rupee notes to Nepal", RBI Staff Studies, मूलबाट २७ अक्टोबर २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २७ अक्टोबर २०१४ 
  8. "Indian Rupee to be legal tender in Zimbabwe", Deccan Herald (The Printers Mysore), २९ जनवरी २०१४, अन्तिम पहुँच ८ नोभेम्बर २०१९ 
  9. Hungwe, Brian (६ फेब्रुअरी २०१४), "Zimbabwe's multi-currency confusion", BBC News