हलो

हलो (अन्य नाम: फाली, अङ्ग्रेजी: Plough [UK], Plow [US])जमीन जोत्ने प्रयोग गरिने कृषि औजार हो । यसको सहायताले बीउ छर्नु भन्दा पहिले जमीनको आवश्यक तयारी गरिन्छ । कृषिमा प्रयुक्त औजारहरूमा हलो सबै भन्दा प्राचीन हो, हलो कुनै न कुनै रूपमा इतिहासमा प्रचलित पाइएको छ । हलोले जमिनको माथिल्लो सतहलाई पल्टाइन्छ । जसले नयाँ पोषक तत्व माथी आउने गर्छ तथा खर-पतिङ्गर एवं बालीका डाँठ आदि जमीनमा दबिन्छन् । यी दबिएका खर पतिङ्गरहरू कुहिएर मलको रूपमा परिवर्तन हुन्छन् । जमिन जोत्नाले जमीनमा हवाको प्रवेश पनि हुन्छ जसले गर्दा जमीनमा आद्रता (चिसोपना) बनाइ राख्ने शक्ति बढ्छ । हलो गोरु जोत्दा गोरुले तान्ने काठ या फलामबाट बनाइएको औजार हो जसको टुप्पामा सियो अथवा फाली रहेको हुन्छ । हलो ठाउँ अनुसार फरक फरक प्रकारको हुन्छ ।

बङ्गलादेशमा गोरुको सहायताले हलो जोतिरहेको किसान

परम्परागत रूपमा हलोको प्रयोग गरिदैँ आएको छ ।

हलो जोत्ने व्यक्तिलाई हली भन्दछन् । नेपालमा विशेष गरी गोरु अथवा राँगाले हलो तानेको पाइन्छ । धान रोप्ने खेतमा पहिलो पटक जोत्नुलाई बाँझो मार्नु, दोस्रो पटक जोत्नुलाई राँटा मार्नु, तेस्रो पटक जोत्नुलाई हिल्याउनु र चौथो पटक जोत्नुलाई दाँदे लाउनु भनिन्छ । पाखा बारीमा डल्ला फुटाउन लिडुल्को लाईन्छ । जुवामा लामो डोरी बाँधेर लिडुल्कामा अड्काइन्छ र त्यसमाथि हली चडेर गोरु अथवा राँगा धपाएपछि थिचिएर डल्ला फुट्छ ।

हल्लोको महत्व

(★) हल्लो बाली उब्ज्याउने आधारभूत औजार हो। यो बालीको लागि बिउ तयार गर्न प्रयोग गरिन्छ। कक्षा नौ का विद्यार्थीको भनाइ...

हल्लोको प्रयोग माटो पल्टाउन बालीको अवशेष गाड्न र झारपाक नियन्त्रण गर्न यसको प्रयोग गरिन्छ। जमिन जोत्नाले जमिनमा हावा प्रवेश हुन्छ जसले गर्दा जमिनमा आद्रात(चिसोपना) बनाइराख्ने शक्ति बढ्छ

Writer-Yusuf husen /Hetauda-4 Class 9 Shree Aadhunik school

भागहरू

हलोको विभिन्न भागहरू

यो चित्रमा देखिएका हलोका विभिन्न भागहरूमा राखिएका सङ्ख्या तल क्रमबद्ध गरेर नामहरू राखिएका छन् । हलोको बनोट अनुसार हलोका भागहरूको बनोट पनि फरक फरक हुन्छन् ।

1. जुवा
2. हरिस
3. अनौ
4. जोतारो
5. फाली
6. हल्लुडो

यो पनि हेर्नुहोस्

कनारी सोईलो पाटी मुन्द्रो