रावलपिन्डी

रावलपिन्डी (पन्जाबी, उर्दु: راولپِنڈى‎ (पिण्डी पनि भनिन्छ) पाकिस्तानको पन्जाब प्रान्तमा रहेको एक प्रमुख सहर हो। रावलपिन्डी राजधानी इस्लामाबादको नजिकको सहर हो र रावलपिन्डी र इस्लामाबाद अर्थिक र सामाजिक रूपमा जोडिएको हुँदा दुई सहरलाई जुम्लिया सहर पनि भन्ने गरिन्छ। रावलपिंडी जनसङ्ख्याको आधारमा चौथो ठुलो सहर हो भने इस्लामाबाद रावलपिंडी महानगरीय क्षेत्र भने पाकिस्तानको तेस्रो ठुलो क्षेत्र हो।

रावलपिन्डी راولپِنڈی‎ पिंडी پِنڈی‎
नगरपालिका
बायाँबाट घडिको दिशातर्फ: रावलपिन्डी रेलवे स्टेसन, सेन्ट जोसेफ गिर्जाघर, रोहतास किल्ला.
देश	पाकिस्तान
प्रान्त	पन्जाव
क्षेत्र	रावलपिन्डी क्षेत्र
सहरहरूको सङ्ख्या	८
सङ्घीय परिसर	३८
सरकार
• प्रकार	नगरपालिका निगम
• मेयर	सरदार नसिम
• उप-मेयर	चधरी तरिक महमुद
क्षेत्रफल
• जम्मा	२५९ किमी२ (१०० वर्ग माइल)
उन्नतांश	५०८ मिटर (१६६७ फिट)
जनसङ्ख्या  (२०१७)
• जम्मा	२०९८२३१
समय क्षेत्र	युटिसी+५ (पाकिस्तानी समय)
• ग्रीष्म (डिएसटी)	युटिसी+६ (पाकिस्तानी समय)
क्षेत्रीय सङ्केत	०५१
वेबसाइट	www.rawalpindi.gov.pk

रावलपिन्डी पाठाहर क्षेत्रमा पर्छ प्रचिन बौद्धको मुर्ति र अवशेषको लागि प्रख्यात छ। सन् १९५३ मा गक्खर शासकहरूले सहरमा कब्जा गर्नु भन्दा पहिलो महमूद गाजनवीले रावलपिन्डीमा हमला गरेका थिए र सहरलाई पूर्णरूपमा क्षतिग्रस्त बनाएका थियो। सन् १७६५ मा गक्खर शासकहरूलाई पराजित गर्दै सहर सिख शासन अन्तर्गत आएको थियो र अन्ततः लाहौर मा आधारित सिख साम्राज्य भित्र यो सहर एक प्रमुख सहर बन्न पुगेको थियो। सन् १८४९ मा यो सहर ब्रिटिस्ट राजको कब्जामा आएपछि यो सहर ब्रिटिस्ट भारतीय सैनिकहरूको लागि एक प्रमुख स्थल बनेको थियो। सन् १९४७ मा ब्रिटिस्ट साम्राज्यको विघटन पश्चात् यस सहरलाई पाकिस्तानी सैनिकहरूको लागि एक प्रमुख सदरमुकामको रूपमा स्थापित गरिएको थियो।

उत्पत्ति

शब्द रावलपिन्डी दुई शव्दको जोडबाट बनेको छ रावल र पिण्ड। पन्जाबी भाषा अनुसार रावलको अर्थ ताल हुन्छ भने पिण्ड भनेको सहर भन्ने बुझिन्छ जसकारण दुई शब्दको जोड गर्दा रावलपिन्डी भनेको तालको सहर भन्ने बुभिन्छ। विभिन्न मानिसहरू यस सहरको नाम संस्कृतबाट उत्पत्ति भएको हो भन्ने विश्वास गर्छन्।

मौसम

रावलपिन्डीमा नम उपोष्णकटिबन्धी मैसम रहेको जसमा ग्रिष्म ऋतुमा गर्मी र हिँउद र वर्षामा ओसिलो हुने गर्छ। यो सहरमा वार्षिक औषत १,२०० मिलिमिटर पानी पर्ने गरेको छ जुन ग्रिष्म ऋतुमा पर्ने गरेको छ भने कहिलेकाहीँ जलवायुमा गडबडी र वायु प्रदुषणले गर्दा हिउँदमा पनि पानी पर्ने गरेको छ। सन् १९५४ यो सहरमा अहिलेसम्म कै अधिक तापक्रम मापन गरिएको थियो जुन ४८.४ डिग्री (११९ डिग्री फरेनहाइट) थियो। सन् १९६६ को जनवरी महिनामा यस सहरको तापक्रम -३.९ डिग्री (२५ डिग्री फरेनहाइट) मा झरेको थियो जुन अहिले सम्म मापन गरिएको भन्दा न्यून तापक्रम हो। सहरमा ग्रिष्म ऋतुको बेलामा तेजसँग हावा चल्ने गरेको छ जसले कहिलेकाँहि जनधनमा क्षति पनि पुर्‍याउँदै आएको छ।

जनसाङ्ख्यिकी

सन् २०१७ को राष्ट्रिय जनगणनाका अनुसार रावलपिन्डीको कुल जनसङ्ख्या २,०९८,२३१ रहेको छ भने कुल जनसङ्ख्यामा ८४% पन्जाबी रहेका छन् भने ९% पाश्तो जनसमुदाय रहेका छन् र ७% अन्य जातजातिहरू रहेका छन्।

बाह्य कडीहरू

• आधिकारिक वेबसाइट
• रावलपिंडी (पाकिस्तान) -- ब्रिटानीका अनलाइन इन्साइक्लोपिडिया
• रावलपिन्डी विकियात्रामा यात्रा सहयोगी
• रावलपिन्डी कर्लीमा