मेलबर्न
मेलबर्न (/ˈmɛlbərn/)[८][९] अस्ट्रेलियाको भिक्टोरिया राज्यको राजधानी र सबैभन्दा ठुलो सहर हो। यो अस्ट्रेलिया र ओसिनिया क्षेत्रमा पर्ने सहरहरू मध्ये दोस्रो सबैभन्दा बढी जनसङ्ख्या भएको सहर हो। यसको महानगरीय क्षेत्रलाई सामान्यतया ग्रेटर मेलबर्न भनेर चिनिन्छ।[१०] ग्रेटर मेलबर्न महानगरीय क्षेत्र ३१ स्थानीय नगरपालिकाहरूको सहरी समूह मिलेर बनेको छ,[११] यद्यपि यो नाम विशेष गरी यसको केन्द्रीय व्यापार क्षेत्र वरिपरि रहेको मेलबोर्न सहरको स्थानीय नगरपालिकाको लागि पनि प्रयोग गरिन्छ। महानगरले पोर्ट फिलिप खाडीको उत्तरी र पूर्वी तटवर्ती भागहरू ओगटनुका साथै मोर्निङ्गटन प्रायद्वीप, वेस्ट गिप्सल्यान्ड, साथै यारा उपत्यका, डान्डेनोङ र म्यासेडोन पर्वत तर्फको भित्री भूभागहरूमा फैलिएको छ। यसको जनसङ्ख्या ५० लाखभन्दा बढी छ ( सन् २०२१ जनगणना अनुसार, अस्ट्रेलियाको जनसङ्ख्याको १९%) धेरै जसो सहरको केन्द्रको पूर्वी भागमा बसोबास गर्ने र यसका बासिन्दाहरूलाई सामान्यतया "मेलबर्नियालीहरू" भनेर चिनिन्छ।
| मेलबर्न नार्म भिक्टोरिया | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  .jpg) .jpg) .jpg) .jpg) मेलबर्नका लोकप्रिय स्थानहरू | |||||||||
 मेलबर्नको नक्सा | |||||||||
  मेलबर्न | |||||||||
| निर्देशाङ्क | ३७°४८′५१″द॰ १४४°५७′४७″पू॰ / ३७.८१४१७°S १४४.९६३०६°Eनिर्देशाङ्कहरू: ३७°४८′५१″द॰ १४४°५७′४७″पू॰ / ३७.८१४१७°S १४४.९६३०६°E | ||||||||
| जनसङ्ख्या | ४९,१७,७५० (सन् २०२१)[१] (दोस्रो) | ||||||||
| • जनघनत्व | ४९२.११९/किमी२ (१,२७४.५८/वर्ग माइल) | ||||||||
| स्थापना | ३० अगस्ट १८३५ | ||||||||
| उचाइ | ३१ मी (१०२ फिट) | ||||||||
| क्षेत्रफल | ९,९९३ किमी२ (३,८५८.३ वर्ग माइल)(जिसिसिएसए)[२] | ||||||||
| समय क्षेत्र | एइएसटी (युटिसी+१०) | ||||||||
| • ग्रीष्म (डिएसटी) | एइडिटी (युटिसी+११) | ||||||||
| स्थान | |||||||||
| स्थासक्षे(हरू) | ग्रेटर मेलबर्नका ३१ नगरपालिकाहरू | ||||||||
| काउन्टी | ग्रान्ट, बोक, मोर्निङ्गटन | ||||||||
| राज्य निर्वाचन क्षेत्र(हरू) | ५५ निर्वाचन जिल्ला र क्षेत्रहरू | ||||||||
| सङ्घीय विभाग(हरू) | २३ विभागहरू | ||||||||
| |||||||||
मेलबर्न क्षेत्र ४०,००० वर्ष पूर्व देखि नै आदिवासी भिक्टोरियालीहरूको घर हो र स्थानीय कुलिन राष्ट्र कुलहरूको लागि महत्त्वपूर्ण बैठक स्थानको रूपमा सेवा गरिरहेको छ।[१२][१३] सन् १८०३ मा न्यु साउथ वेल्सको ब्रिटिस उपनिवेशको अंश पोर्ट फिलिपमा छोटो समयका लागि दण्डित बस्ती निर्माण गरिएको थियो, तर भ्यान डाइमेन्स ल्यान्ड (आधुनिक तस्मानिया) बाट स्वतन्त्र बसोबास गर्नेहरूको आगमनसँगै मेलबर्नको स्थापना भएको थियो तर यो सन् १८३५ सम्म थिएन।[१२] यसलाई सन् १८३७ मा क्राउन सेटलमेन्टको रूपमा समाहित गरिएको थियो, र तत्कालीन बेलायती प्रधानमन्त्री, विलियम ल्याम्ब, दोस्रो भिस्काउन्ट मेलबर्नको नाममा नामकरण गरिएको थियो।[१२] सन् १८५१ मा, रानी भिक्टोरियाले यसलाई सहरको रूपमा घोषणा गरेको चार वर्ष पछि मेलबर्न भिक्टोरियाको नयाँ उपनिवेशिक राजधानी भएको थियो।[१४][१५]
मेलबर्न अस्ट्रेलियाका धेरै प्रसिद्ध स्थलचिह्नहरूको घर हो। यहाँ मेलबर्न क्रिकेट मैदान, भिक्टोरियाको राष्ट्रिय ग्यालरी र विश्व सम्पदा क्षेत्रको सूचीमा सूचीबद्ध शाही प्रदर्शनी भवन रहेका छन्। सांस्कृतिक सम्पदाको लागि प्रख्यात यो सहरले अस्ट्रेलियाली नियम फुटबल, अस्ट्रेलियाली प्रभाववाद र अस्ट्रेलियाली सिनेमालाई जन्म दिएको थियो भने हालसालै यो सहरलाई युनेस्कोको साहित्यिक सहर र सडक कला, प्रत्यक्ष सङ्गीत र रङ्गमञ्चको लागि विश्वव्यापी केन्द्रको रूपमा मान्यता दिइएको छ। यसले प्रमुख वार्षिक अन्तर्राष्ट्रिय कार्यक्रमहरू, जस्तै अस्ट्रेलियन ग्रान्ड प्रिक्स र अस्ट्रेलियन ओपन आयोजना गर्दछ भने १९५६ ग्रीष्मकालीन ओलम्पिक आयोजना गरिसकेको छ। मेलबर्नलाई सन् २०१० को दशकको धेरैजसो समयसम्म विश्वको सबैभन्दा बस्न योग्य सहरको रूपमा निरन्तरता दिइएको थियो।[१६]
मेलबर्न विमानस्थल जसलाई टुल्लामारिन विमानस्थल पनि भनिन्छ, अस्ट्रेलियाको दोस्रो व्यस्त विमानस्थल हो। यहाँ रहेको मेलबर्नको बन्दरगाह राष्ट्रको सबैभन्दा व्यस्त बन्दरगाह हो।[१७] यसको मुख्य महानगरीय रेल टर्मिनस फ्लिन्डर्स स्ट्रिट स्टेसन हो र यसको मुख्य क्षेत्रीय रेल र सडक कोच टर्मिनस दक्षिणी क्रस स्टेसन हो। यसका साथै यहाँ अस्ट्रेलियाको सबैभन्दा व्यापक फ्रिवे नेटवर्क र विश्वको सबैभन्दा ठुलो सहरी ट्राम सञ्जाल पनि छ।[१८]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Greater Melbourne", Australian Bureau of Statistics, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०२२।
- ↑ "2016 Census of Population and Housing: General Community Profile", Australian Bureau of Statistics, २०१७, मूलबाट १७ अगस्ट २०२१-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ सेप्टेम्बर २०२१। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १७ अगस्ट २०२१ मिति
- ↑ "Great Circle Distance between MELBOURNE and CANBERRA", Geoscience Australia, मार्च २००४, मूलबाट ४ जुन २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ डिसेम्बर २०१६।
- ↑ "Great Circle Distance between MELBOURNE and ADELAIDE", Geoscience Australia, मार्च २००४, मूलबाट ४ जुन २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ डिसेम्बर २०१६।
- ↑ "Great Circle Distance between MELBOURNE and SYDNEY", Geoscience Australia, मार्च २००४।
- ↑ "Great Circle Distance between MELBOURNE and BRISBANE", Geoscience Australia, मार्च २००४, मूलबाट २० डिसेम्बर २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ डिसेम्बर २०१६।
- ↑ "Great Circle Distance between MELBOURNE and PERTH", Geoscience Australia, मार्च २००४, मूलबाट २० डिसेम्बर २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ डिसेम्बर २०१६।
- ↑ Dictionary of Aboriginal placenames of Melbourne and Central Victoria, Melbourne, २००२, पृ: ६२।
- ↑ The Routledge Handbook on Historic Urban Landscapes in the Asia-Pacific, २०२०, अन्तिम पहुँच २०२२-०४-२३।
- ↑ "2016 Census of Population and Housing", मूलबाट २ अप्रिल २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १ डिसेम्बर २०१९। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १७ अगस्ट २०२१ मिति
- ↑ "Victorian Local Government Directory", Department of Planning and Community Development, Government of Victoria, पृ: ११, मूलबाट १५ सेप्टेम्बर २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ११ सेप्टेम्बर २००९। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १५ सेप्टेम्बर २००९ मिति
- ↑ १२.० १२.१ १२.२ "History of the City of Melbourne", City of Melbourne, नोभेम्बर १९९७, पृ: 8–10, मूलबाट ८ मे २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ जनवरी २०१८। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २८ मार्च २०२३ मिति
- ↑ Isabel Ellender and Peter Christiansen, People of the Merri Merri.
- ↑ Melbourne: the city's history and development, Melbourne, पृ: २५।
- ↑ "The Global Financial Centres Index 31", Long Finance, मार्च २०२२, मूलबाट १७ जुन २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २३ अगस्ट २०२२।
- ↑ Stephanie Chalkley-Rhoden (१६ अगस्ट २०१७), "World's most liveable city: Melbourne takes top spot for seventh year running", Australian Broadcasting Corporation, मूलबाट १६ अगस्ट २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १७ अगस्ट २०१७।
- ↑ "Government outlines vision for Port of Melbourne Freight Hub" (प्रेस विज्ञप्ति), मूलबाट ८ जुलाई २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २६ जुलाई २००७।
- ↑ "Investing in Transport Chapter 3 – East/West, Section 3.1.2 – Tram Network", Department of Transport, Government of Victoria, मूलबाट ३ जुलाई २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २१ नोभेम्बर २००९।