नेपालका सार्वजनिक बिदाहरू

नेपाल विक्रम सम्वत्लाई मुख्य र राष्ट्रिय पात्रोका रूपमा साथै हिन्दु बिदाहरूका लागि, नेपाल सम्वत् र अन्तर्राष्ट्रिय कार्यक्रम र बिदाहरूका निम्ति ग्रेगोरियन पात्रो तीनवटा आधिकारिक पात्रो प्रणालीहरू प्रयोग गर्दछ।

नेपाल सार्वजनिक कार्यालय र अधिकांश निजी व्यवसायहरू हप्ताको छ दिन सञ्चालन हुन्छन् र शनिबार मात्र बन्द हुन्छन्। अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूका आफ्नै नियमहरू छन् र सामान्यतया शनिबार र आइतबार बन्द हुन्छन्। आगामी वर्षका लागि सरकारी बिदाहरू नेपाल गजटमा प्रकाशित हुन्छन्। नेपालले धेरै धार्मिक र गैर-धार्मिक बिदा मनाउँछ। यी अधिकांश बिदाहरूमा, अधिकांश सरकारी कार्यालयहरू र निजी संस्थाहरू बन्द हुन्छन्, यद्यपि निजी स्वामित्वमा रहेका व्यवसायहरू बन्द गर्न अनिवार्य छैन र अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले आफ्नै पात्रो सञ्चालन गर्न सक्छन्।

यी मध्ये केही घटनाहरू क्षेत्र, धर्म वा लिङ्ग-विशिष्ट हुन्। उदाहरणको लागि, नेपालमा एक निश्चित छुट्टी महिलाहरू को लागि मात्र हुन सक्छ।

नेपाल सरकारले २०८१ सालमा कुल ३५ दिन राष्ट्रव्यापी बिदा दिने निर्णय गरेको छ।

नेपालमा सबैभन्दा लामो सार्वजनिक बिदा विजया दशमीको दिन हो। यस पर्वमा फूलपातीदेखि दुवादशीसम्म सात दिनसम्म लगातार बिदा आउँछ। घटस्थापना र कोजाग्रत पूर्णिमाको बिदा यस पर्वको हिस्सा हो तर छ दिनको बिदाबाट छुट्टै छ। यी चाडपर्व बिदाहरू प्रत्येक वर्ष एउटै पात्रो मितिमा पर्दैनन्, किनकि तिनीहरू चन्द्र मितिको आधारमा मनाइन्छ जसलाई तिथी पनि भनिन्छ। लोकतन्त्र दिवस र गणतन्त्र दिवस जस्ता बिदाहरू विक्रम सम्वत् पात्रो मितिका आधारमा मनाइन्छ।

सार्वजनिक बिदा

नेपालमा सन् २०१८ पात्रो वर्षका लागि बिदाहरूको सूची निम्न छ।

सार्वजनिक बिदा	प्रकार	सङ्क्षिप्त जानकारी
पृथ्वी जयन्ती	गैर-धार्मिक	पृथ्वीनारायण शाहको जन्मदिन।
माघे सङ्क्रान्ति	धार्मिक	माघ महिनाको पहिलो दिन।
सोनाम ल्होसार	धार्मिक	तामाङ समुदायको नयाँ वर्ष पर्व।
सरस्वती पूजा	धार्मिक	शैक्षिक संस्था मात्र।
सहिद दिवस	गैर-धार्मिक	नेपालका प्रथम चार सहिदको सम्झनामा नेपालमा सहिद दिवस मनाइन्छ।
महाशिवरात्रि	धार्मिक	भगवान शिव
ग्याल्बो ल्होसार	धार्मिक	तिब्बती समुदायको नयाँ वर्ष।
लोकतन्त्र दिवस	गैर-धार्मिक	नेपालको प्रजातन्त्र दिवस।
फागु पूर्णिमा	धार्मिक	होली भनेर पनि चिनिन्छ। नेपालको तराई क्षेत्रमा यो पर्व भोलिपल्ट मनाइन्छ।
नारी दिवस	गैर-धार्मिक	नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस
वैशाखी	गैर-धार्मिक	विक्रम सम्वत्् पात्रोको पहिलो दिन।
मातातीर्थऔँसी	धार्मिक	आमाको मुख हर्ने दिन।
राम नवमी	धार्मिक	भगवान रामको जन्म मिति
मजदुर दिवस	गैर-धार्मिक	अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस।
गणतन्त्र दिवस	गैर-धार्मिक	नेपालमा गणतन्त्र दिवस।
बुद्ध जयन्ती	धार्मिक	भगवान गौतम बुद्धको जन्म मिति।
गाईजात्रा	धार्मिक	गाई जात्रा (काठमाडौँ उपत्यका मात्र)
जनै पूर्णिमा र रक्षा बन्धन	धार्मिक	पवित्र धागो पर्व, जनै पूर्णिमा ब्राह्मणहरू द्वारा पवित्र धागो को नवीकरण चिह्न लगाउँछ। रक्षा बन्धन दाजुभाइ र दिदीबहिनी बीचको होलीको बन्धन हो।
गाईजात्रा	धार्मिक	गत वर्षमा ज्यान गुमाएकाहरूको सम्झनाको दिन। काठमाडौँ उपत्यकामा मात्रै बिदा।
कृष्ण जन्माष्टमी	धार्मिक	भगवान कृष्णको जन्म उत्सव मनाइन्छ
गौरा पर्व	धार्मिक	सुदूरपश्चिम नेपालमा मनाइने यो पर्व अन्य भागमा पनि मनाइन्छ।
इन्द्र जात्रा	धार्मिक	काठमाडौँ स्थापनाको सम्झनामा काठमाडौँ उपत्यकामा मात्र मनाइन्छ।
संविधान दिवस	गैर-धार्मिक	नेपालमा संविधान दिवस।
घटस्थापना	धार्मिक	दशैंको सुरुवात।
फूलपाती	धार्मिक	दशैंको सातौँ दिन जमरालाई गोरखा दरबारबाट काठमाडौँ ल्याइन्छ।
महाअष्टमी	धार्मिक	काली देवी दुर्गाको प्रकटीकरणको दिन।
महानवमी	धार्मिक	महानवमी नवरात्रिको अन्तिम दिन हो।
विजयादशमी	धार्मिक	नेपाली हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको लागि यो दिन अत्यन्तै महत्वपूर्ण दिन हो, विजयादशमीमा चामल, दही र सिन्दुरको मिश्रण तयार गरी टीका नामले चिनिन्छ। बूढापाकाले सानालाई टिका, जमरा लगाएर आशीर्वाद दिने गर्छन्।
एकादशी व्रत	धार्मिक	दशैंको एघारौं दिन जहाँ उत्सव जारी छ।
द्वादशी	धार्मिक	दशैं पर्वको अन्तिम आधिकारिक विदा।
कोजाग्रत पूर्णिमा	धार्मिक	अन्तिम पूर्णिमाको दिन पछि दशैं औपचारिक रूपमा समाप्त हुन्छ।
लक्ष्मी पुजा	धार्मिक	बिहान गाईको पूजा गरिन्छ। पछि, सामान्यतया साँझको समयमा धनकी देवी लक्ष्मीको पूजा गरिन्छ।
म्ह पूजा र गोवर्धन पूजा	धार्मिक	नेपाल सम्वत्् नयाँ वर्ष।
भाइटीका	धार्मिक	दिदीबहिनी र दाजुभाइले एकअर्काको सुरक्षा र कल्याणको कामना गर्छन्। उनीहरूबीच उपहार आदानप्रदान हुन्छ।
छठ पर्व	धार्मिक	हिन्दु सूर्य देवतालाई समर्पित पर्व।
पैगम्बर मुहम्मद जन्ममिति	धार्मिक
योमरी पुन्ही र ज्यापु दिवस	धार्मिक	धान फसलको अन्त्यमा चिनाउने पर्व।
क्रिसमस	धार्मिक	येशू ख्रीष्टको जन्मदिन।
तमु ल्होसार	धार्मिक	गुरुङ समुदायको नयाँ वर्ष।

यो पनि हेर्नुहोस्

• नेपालका चाडपर्वहरूको सूची