ताम्रपर्णी राज्य

ताम्रपर्णी राज्य (सिंहली: තම්බපණ්ණිය රාජධානිය, देवनागरी: थम्बापन्निया राजधानियाcode: si is deprecated ) श्रीलङ्काको पहिलो सिंहली राज्य थियो। यसको प्रशासनिक केन्द्र ताम्रपर्णीमा आधारित थियो। यो ५४३ ईपूर्व र ४३७ ईपूर्वको बीचमा अवस्थित थियो। महावंशका अनुसार राजकुमार विजय र उनका अनुयायीहरूले राज्यको स्थापना गरेका थिए।

ताम्रपर्णी राज्य තම්බපණ්ණිය රාජධානියcode: si is deprecated   (सिंहली) ताम्रपर्णी राजधानिया
५४३ ईपूर्व–४३७ ईपूर्व
ताम्रपर्णी राज्य
राजधानी	ताम्रपर्णी उपतिसागम विजयपुरा
आम भाषाहरू	एलु
रैथाने(हरू)	सिंहली
सरकार	राजतन्त्र
राजा
• ५४३–५०५	विजय
• ५०५–५०४	उपतिष्य
• ५०४–४७४	पाण्डुवासुदेव
• ४७४–४५४	अभया
• ४५४–४३७	टिसा
ऐतिहासिक काल	पूर्व अनुराधापुरा अवधि
• आर्य प्रवास	५४३ ईपूर्व
• विजयको अभिषेक	५४३ ईपूर्व
• उन्नीस वर्षको युद्ध	४५८–४३९ ईपूर्व
• राज्य अनुराधापुरामा सारियो	४३७ ईपूर्व
पूर्ववर्ती उत्तरवर्ती नागा मानिस (लंका) यक्ष अनुराधापुरा राज्य

नामकरण

ताम्रपर्णी ताम्रपर्णी वा ताम्रवर्णी (संस्कृतमा) बाट व्युत्पन्न नाम हो। यसको अर्थ तामा वा कांस्यको रंग हो किनभने जब विजय र उनका अनुयायीहरू श्रीलङ्कामा अवतरण गरे, जब तिनीहरूको हात र खुट्टाले जमिन छोयो तिनीहरू रातो धर्तीको धुलोले रातो भए। त्यसैले त्यही ठाउँमा स्थापना भएको सहरको नाम ताम्रपर्णी राखियो।

पृष्ठभूमि

पुरातन चिहान क्षेत्रहरू जुन ६०० ईपूर्व भन्दा पहिले प्रयोग गरिएको थियो र सभ्यताका अन्य सङ्केतहरू पनि श्रीलङ्कामा पत्ता लगाइएको छ, तर यस समय भन्दा पहिले टापुको इतिहासको बारेमा थोरै मात्र थाहा छ। पाली भाषामा लेखिएको इतिहास महावंश अनुसार, बङ्गाली बसाइँसराइ अघि श्रीलङ्काका बासिन्दाहरू पौराणिक यक्ष र नाग जातिहरू थिए। सिंहली इतिहास र श्रीलङ्काको ऐतिहासिक अवधि परम्परागत रूपमा ५४३ ईपूर्वमा राजकुमार विजयको आगमनको साथ सुरु हुन्छ, एक अर्ध-पौराणिक राजकुमार जसले ७०० अनुयायीहरूसँग श्रीलङ्का गएका थिए।

किंवदंती अनुसार राजकुमार विजय टापुको किनारमा अवतरण गरे उनले बालुवालाई चुम्बन गरे, जसलाई 'ताम्रपर्णी' भनिन्छ र जमिनमा सिंह चित्रण गरिएको झन्डा रोपेको थियो। (भारतको प्रसिद्ध 'साँची' भग्नावशेषहरूले राजकुमार विजय अवतरणको घटनाहरू चित्रण गर्दछ)। ताम्रपर्णीमा अवतरण गरेपछि, विजयले यक्खाकी रानी कुवेनीलाई भेटे, जो एक सुन्दर महिलाको भेषमा तर वास्तवमा सेसापति नामकी यक्षिणी थिइन्।

इतिहास

ताम्रपर्णी राज्यको स्थापना राजकुमार विजय, पहिलो सिंहली राजा, र उनका ७०० अनुयायीहरूले श्रीलङ्कामा अवतरण गरेपछि आधुनिक समयको मन्नार नजिकैको क्षेत्रमा भएको थियो, जुन चिलाव जिल्ला मानिन्छ। बुद्धको मृत्युको दिन विजयले अवतरण गरेको लिखित छ। विजयले ताम्रपर्णीलाई आफ्नो राजधानीको रूपमा दाबी गरे र चाँडै नै सम्पूर्ण टापु यस नामबाट चिनिन थाल्यो। ताम्रपर्णी मूल रूपमा बसोबास गर्ने र शासित यक्षहरू र तिनीहरूको रानी कुवेनी, तिनीहरूको राजधानी सिरिसावत्थुमा रहेको थियो।

उपतिसागाम राज्यको दोस्रो राजधानी थियो। यो अघिल्लो राजधानी ताम्रपर्णी भन्दा सात वा आठ माइल उत्तरमा थियो। यो शहर विजयका अनुयायी र वरिष्ठ मन्त्री उपतिसाद्वारा स्थापित भएको थियो।

आफ्नो शासनकालको अन्त्यमा उत्तराधिकारी छनोट गर्न समस्या परेका विजयले आफ्ना दाजु सुमितालाई सिंहासनमा बस्न आमन्त्रित गर्नका लागि आफ्ना पुर्खाहरूको सहर सिंहपुरामा पत्र पठाए। यद्यपि पत्र गन्तव्यमा पुग्नु अघि विजयको मृत्यु भएको थियो त्यसैले राजतन्त्रको उत्तराधिकारी उनको मुख्यमन्त्री उपतिसाले एक वर्षसम्म राजाको रूपमा काम गरे।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

ग्रन्थसूची

• Blaze, L. E. (१९३३), History of Ceylon (Eighth संस्करण), Colombo: Christian literature society for India and Africa। 
• Codrington, H. W. (१९२६), A Short History Of Ceylon, London: Macmillan & Co। 
• Senaveratna, John M. (१९३०), The Story of the Sinhalese from the Most Ancient Times Up to the End of "the Mahavansa" Or Great Dynasty: Vijaya to Maha Sena, B.C. 543 to A.D.302, Colombo: W. M. A. Wahid & Bros., आइएसबिएन 9788120612716। 
• Mittal, J.P. (२००६), "Other dynasties", History of Ancient India: From 4250 BC to 637 AD, 2 of History of Ancient India: A New Version, Atlantic Publishers & Distributors, आइएसबिएन 81-269-0616-2, अन्तिम पहुँच २००९-११-०६। 
• "Tambapanni", www.palikanon.com, अन्तिम पहुँच २३ फेब्रुअरी २०१९। 
• Manathunga, Anura (२००७-०२-०४), "The first battle for freedom", Ths Sunday Times, अन्तिम पहुँच २००९-११-०६। 
• Naizer, Nizla (२००९-०२-०४), "Evolution of the National Flag", The Bottom Line, मूलबाट २०११-०७-२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००९-११-०६।  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०११-०७-२२ मिति
• Malalasekera, G. P. (५ फेब्रुअरी २०१७), "Upatissagāma", www.softerviews.org, Dictionary of Pāli Proper Names, मूलबाट २७ मार्च २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २३ फेब्रुअरी २०१९।  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २७ मार्च २०१९ मिति
• Perera, D. G. A. (n.d.), "Lankan place name in historical perspective", The island, अन्तिम पहुँच २५ अगस्ट २०११। 
• "Chapter III. Connection With Ceylon, Generally One Of Hostility", chestofbooks.com, अन्तिम पहुँच २००९-११-०६। 
• "King Vijaya (B.C. 543-504) and his successors", lankalibrary.com, अन्तिम पहुँच २००९-११-०६।  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०१-२० मिति