टोबा टेक सिंह सहर

टोबा टेक सिंह सहर (पञ्जाबी र उर्दु: ٹوبہ ٹیک سنگھ) पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेशमा रहेको टोबा टेक सिंह जिल्लाको सदरमुकाम सहर हो ।

टोबा टेक सिंह ٹوبہ ٹیک سنگھ‎
सहर
टोबा टेक सिंह रेलवे स्टेसन
निर्देशाङ्क: ३०°५८′१६″उ॰ ७२°२८′५७″पू॰
देश	पाकिस्तान
प्रदेश	पञ्जाब
जिल्ला	टोबा टेक सिंह
क्षेत्रफल
• जम्मा	३,२५२ किमी२ (१२५६ वर्ग माइल)
उन्नतांश	१४९ मिटर (४८९ फिट)
जनसङ्ख्या  (१९९८)
• जम्मा	२८४,७९७
• घनत्व	४९८/किमी२ (१२९०/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+५ (पाकिस्तानी समय)
सम्पर्क कोड	०४६
सहर सङ्ख्या	६
सङ्घीय परिसर सङ्ख्या	३

इतिहास

यस सहर सिख धार्मिका एक विद्वान टेक सिंह को नामबाट राखिएको थियो । यस जिल्लामा प्राचीन कालमा एक पोखरी थियो जहाँ एक टेक सिंह बस्ने गर्थे र उनले यस पोखरी हुँदै जाने यात्रीहरूको लागि पानी र आवासको सुविधा प्रदान गरेका थिए । त्यसैले यस ठाउँको नाम टोबा टेक सिंह राखिएको थियो भन्ने उल्लेख छ । यस जिल्लाको नामाङ्करण पछि यहाँ बिस्तारै मानिसहरूको जनसङ्ख्यामा विद्धि भयो र विकास र निर्माण कार्यहरू भएका थिए । टोबा टेक सिंह सहर १९ औँ शताब्दीमा ब्रिटिस्ट शासन कालबाट विकसित हुँदै आएको थियो जसको सुरुवाती क्रममा पञ्जाबमा (बर्तमान भारतीय र पाकिस्तानी पञ्जाब) बसोबास गर्ने मानिसहरूको कृषिमा सहभागीता बढाउन एक संचाइ आयोजनाको निर्माण गरिएको थियो । अधिकांश मानिसहरू जो त्यहाँ आएका थिए उनिहरू लाहौर, जलन्धर, होशियारपुर जिल्लाका थिए । पाकिस्ताको स्वतन्त्रता पश्चात सन् १९४७ मा बेलायतका शासकहरूको नामबाट राखिएको सहर, धरोहर, विद्यालय आदिको नाम परिवर्तन गरेको पुरानो अथवा मुल नाम राखिएको थियो । सन् १९८२ मा टोबा टेक सिंह एक उप विभाजित फैसलाबाद जिल्लाबाट छुट्टिएर एक छुट्टै जिल्ला बनेको थियो ।

जनशाङ्खिकि

सन् २०१७ को राष्ट्रिय जनगणना अनुसार यस सहरको कुल जनसङ्ख्या ७,३९८,२६ छ भने घरहरूको सङ्ख्या १,१७५,४९ रहेको छ । टोबा टेक सिंह पञ्जाब प्रदेशको मध्य क्षेत्रमा अवस्थित छ र यो सहर ३,२५२ वर्ग किलोमिटरमा फैलिएको छ । वर्षा ऋतुमा यस सहरमा बाढी आउने गरेको छ जसले घन जनमा ठूलो क्षति पुराउँदै आएको छ । बाढी विषेशगरि रवि नदीबाट उत्पन्न हुन्छ जुन दक्षिणी र दक्षिणपूर्वी सिमान सम्म फैलिन्छ । यस सहरका अधिकांश सिख मानिसहरू सन् १९४७ मा आधुनिक भारतको पुर्वी पञ्जाबमा बसाइँसराइ गरेका थिए ।

अर्थतन्त्र

टोबा टेक सिंह सहर यहाँ पाइने सुन्तलाको उत्कृष्ट उत्पादकको रूपमा रहेको छ ("स्थानीय भाषामा केने भनिन्छ") । यो सहरले पाकिस्तानमा सुन्तलाको मागलाई पूरा गर्छ र उत्पादन भएका अतिरिक्त सुन्तलाको निर्यात पनि गरेको छ । यस जिल्ला मा बसोबास गर्ने अधिकांश मानिसहरू कृषि पेशामा आवद्ध भएको हुँदा यहाँ मासु, अण्डा, कपास, गोलभेडा, खरबुजा, आँप, खैनी, आलु, प्याज, गेडागुडी आदिको उत्पादन हुन्छ ।

संस्कृति

उर्दु भाषाका निवन्धकार सआदत हसन मन्टोले टोबा टेक सिंह नामक एक छोटो कथा लेखेका थिए जुसमा यहाँ रहेका कला, संस्कृति, भेष,भुषा आदिको बणन गरेका थिए । यस कथामा उनले भनेका छन्, "टोबा टेक सिंह भारतको होकी पाकिस्तानको" । सन् २००५ मा पाकिस्तानी चलचित्र निर्माता अफिया नाथनीयल द्वारा निर्देशित यहि नामको एक चलचित्र निर्माण भएको थियो जसलाई भारतीय चलचित्र निर्माताहरूले पनि आफ्नै भाषामा एक छोटो चलचित्र बनाएका थिए ।

बाह्य कडीहरू

• टोबा टेक सिंह सहरको जानकारी
• इन्टरनेट चलचित्र डेटाबेसमा टोबा टेक सिंह सहर
• "स्थानीय सरकारको आधिकारिक वेबसाइटमा टोबा टेक सिंह"
• पञ्जाब सरकारको आधिकारिक वेबसाइटमा टोबा टेक सिंह सहर