टाइटानिक जहाजको डुबान

टाइटानिक जहाजको डुबानले आरएमएस टाइटानिक आन्ध्र महासागरमा डुबेको घटनालाई जनाउँदछ। जहाजको पहिलो यात्रा साउथह्याम्पटनदेखि न्युयोर्क सहरसम्मको थियो भने यात्राको चौथो दिन अर्थात् सन् १९१२ अप्रिल १४ को रातदेखि १५ अप्रिलको बिहानसम्मको समयमा आरएमएस टाइटानिक पानीजहाज एक विशाल हिमशिलामा ठोक्किएर उत्तरी आन्ध्र महासागरमा डुबेको थियो। तत्कालीन समयको सबैभन्दा ठूलो पानीजहाज यात्री सेवा, टाइटानिकमा २३ बजेर ४० मिनेट जाँदा (जहाजको समय) उक्त जहाजमा अनुमानित २,२२४ जना सवार थिए। सन् १९१२ अप्रिल १५, सोमबारको दिन ०२ बजेर २० मा (०५:१८ ग्रिप्रस) यो पानीजहाज डुबेको थियो। २ घण्टा ४० मिनेट सम्म चलेको यस डुबानको परिणामस्वरूप १,५०० भन्दा बढी सवार व्यक्तिहरूको मृत्यु भएको थियो जसले यसलाई इतिहासको सबैभन्दा घातक समुद्री विपत्ति बनाएको थियो।

टाइटानिक जहाजको डुबान

को भाग
सन् १९१२ मा विली स्टोवारले चित्रण गरेको 'अनटरगाङ देर टाइटानिक'मा टाइटानिक जहाज महासागरमा डुब्दै गरेको दृश्य।
समय	२३:४०–०२:२० (०२:३८–०५:१८ ग्रिप्रस)
मिति	१४–१५ अप्रिल १९१२ (१९१२-०४-15)
स्थान	उत्तरी आन्ध्र महासागर, ३७० माइल (६०० किमी) न्यु फाउन्डल्यान्डको दक्षिणपूर्वमा
निर्देशाङ्क	४१°४३′३२″उ॰ ४९°५६′४९″प॰
कारण	१४ अप्रिलमा विशाल हिमशिलासँग ठोक्किएर महासागरमा डुबेको
सहभागी	पानीजहाजका चालकदल र यात्रीहरू
मृत्यु	१,४९०–१,६३५

१४ अप्रिलको दिन पानीजहाज अगाडि बढ्दै जाँदा त्यसको केही दुरीमा समुद्री बरफको हिमशिलाहरू रहेको भन्नेबारे चालकदल र कर्मचारीहरूलाई ६ पटकसम्म चेतावनी दिइएको थियो तर जहाजमा कार्यरत कर्मचारीहरूले उक्त हिमशिलाको नजिक जहाज पुगिसकेको थाहा पाउँदा जहाज २२ नोटको (४१ किलोमिटर प्रतिघण्टा) गतिमा अगाडि बढिरहेको थियो। द्रुतगतिमा अगाडि बढ्दै गइरहेको टाइटानिकको गति उच्च भएको कारण जहाज मोड्न असमर्थ रह्यो र हिमशिलामा गएर ठोक्किन पुग्यो। कुल सोह्र डिब्बा रहेको जहाजको ६ वटा डिब्बाहरू हिमशिलामा ठोक्किएपछि खुल्न पुगेको थियो। टाइटानिकलाई अगाडिको ४ वटा डिब्बामा पानी भरिएतापनि तैरिन सक्षम रहने बनाइएको थियो तर छ वटै डिब्बामा पानी भरिएकाले जहाज विस्तारै डुब्दै गइरहेको थियो। आपतकालीन अवस्थामा यात्रुहरूलाई बचाउनका लागि साना डुङ्गाहरू राखिएको भएतापनि यात्रुको सङ्ख्या हजारौँमा भएकाले सबैलाई बचाउनका लागि त्यहाँ रहेका डुङ्गाहरू अपूर्ण थिए। टाइटानिक जहाजमा २० वटा लाइफबोट भएतापनि कयौँ यात्रु र चालकदलहरूका लागि सुरक्षित शरणको अभाव हुन पुगेको थियो।

तत्कालीन समयको सबैभन्दा ठूलो र विलासी पानीजहाज टाइटानिकको निर्माण आयरल्यान्ड, बेलफास्टको हर्ल्यान्ड र उल्फ सिपयार्डमा गरिएको थियो। सन् १९०९ मार्च ३१ मा अमेरिकी अर्बपति जोन पियरपोन्ट मोर्गन र अन्तर्राष्ट्रिय मर्केन्टाइल मेरिनको आर्थिक सहयोगमा निर्माण कार्य सुरु भएको थियो भने सन् १९१२ मार्च ३१ मा करिब ७० लाख ५० हजार अमेरिकी डलरको (अहिले करिब १६ करोड ५० लाख) लागतमा निर्माण सम्पन्न भएको थियो।

टाइटानिक पानीजहाज महासागरमा डुब्दै गर्दाको समयमा, अझैपनि यसमा सवार यात्रु र चालकदलहरूको सङ्ख्या १ हजार भन्दा पनि बढी थियो। जहाजबाट पानीमा खसेका लगभग सबै यात्रुहरूको चिसो र हाइपोथर्मियाको कारणले केही बेरमै मृत्यु हुन पुग्यो। टाइटानिक जहाज डुबेको लगभग डेढ घण्टा पछि कार्पेथिया नामक जहाज घटनास्थलमा पुगेको थियो भने १५ अप्रिलको बिहान ९:१५ बजेसम्म उक्त जहाजले सबै ७१० यात्रुहरूलाई बचाएको थियोे। यो घटना विश्वभर निकै तीव्र रूपमा फैलियो भने लाइफबोटको कमी, ढिलासुस्ती र उद्धारको समयमा तेस्रो श्रेणीका यात्रुहरूलाई गरिएको असमान व्यवहारलाई लिएर व्यापाक रूपमा आलोचना भएको थियो।