चिनाब नदी भारतपाकिस्तानमा बग्ने एउटा प्रमुख नदी हो, र यो पन्जाब क्षेत्रका ५ प्रमुख नदीहरू मध्ये एक हो। यो भारतको हिमाचल प्रदेशको लाहौल क्षेत्रमा माथिल्लो हिमालयमा उदाउँने दुईवटा टाउको पानीहरू, चन्द्र र भागाको मिलनबाट बनेको हो। चिनाब भारतको जम्मु र कश्मीरको जम्मु क्षेत्र हुँदै पन्जाब, पाकिस्तानको मैदानमा बग्छ र अन्ततः सिन्धु नदीमा बग्छ।

चिनाब नदी
चिनाब नदी
स्थान
देशभारत, पाकिस्तान
भौतिक विषेशताहरू
मुखसतलज नदी
 •  भौगोलिक निर्देशाङ्क
२९°२०′५७″उ॰ ७१°१′४१″पू॰ / २९.३४९१७°N ७१.०२८०६°E / 29.34917; 71.02806निर्देशाङ्कहरू: २९°२०′५७″उ॰ ७१°१′४१″पू॰ / २९.३४९१७°N ७१.०२८०६°E / 29.34917; 71.02806
लम्बाइ१,२०० किमी (७५० माइल)
जलाधारका विशेषताहरू
नदी प्रणालीसिन्धु नदी
सहायक नदीहरू 
 •  बायाँतवी नदी, रवि नदी
 •  दायाँमरुसुदर नदी, झेलम नदी, नीरु नदी

चेनाब नदीलाई ऋग्वेदमा असिकनी भनिएको थियो।[] नामको अर्थ यो गाढा रङको पानी हो।[] अथर्ववेदमा पनि कृष्ण शब्द पाइन्छ।[] महाभारतमा, नदीको साझा नाम चन्द्रभागा थियो किनभने यो नदी चन्द्रा र भागा नदीहरूको संगमबाट बनेको हो। यो नाम प्राचीन ग्रीकहरूलाई पनि थाहा थियो, जसले यसलाई स्यान्ड्रोफागोस, सान्डबागा र कान्टाब्रा जस्ता विभिन्न रूपहरूमा ग्रीक गरे।[] चन्द्रभागालाई 'चेनाब' मा सरलीकरण, स्पष्ट पर्शियन प्रभावको साथ, सम्भवतः प्रारम्भिक मध्यकालीन समयमा भएको थियो र अल्बेरुनीमा साक्षी छ।[]

यो नदी भारतको हिमाचल प्रदेश राज्यको लाहौल र स्पीती जिल्लाको केलोङबाट ८ किलोमिटर (५.० माइल) दक्षिणपश्चिममा टाँडीमा दुई नदीहरू चन्द्र र भागाको संगमबाट बनेको हो।[] चन्द्र-भागा त्यसपछि हिमाचल प्रदेशको चम्बा जिल्ला हुँदै जम्मू कश्मीरको जम्मु डिभिजनमा प्रवेश गर्नु अघि, जहाँ यो किश्तवार, डोडा, रामबन, रियासी र जम्मू जिल्लाहरू हुँदै बग्छ। यो पाकिस्तानमा प्रवेश गर्छ र पञ्जनाद नदी बनाउँदै सतलजमा खाली हुनु अघि पन्जाब प्रान्तबाट बग्छ।[]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. १.० १.१ Kapoor, Subodh (२००२), Encyclopaedia of Ancient Indian Geography, Cosmo Publications, पृ: ८०, आइएसबिएन 978-81-7755-298-0 
  2. ढाँचा:Cite DGRG
  3. Handa, O. C.; Omacanda Hāṇḍā (१९९४), Buddhist Art & Antiquities of Himachal Pradesh, Upto 8th Century A.D., Indus Publishing, पृ: 126–, आइएसबिएन 978-81-85182-99-5 
  4. Kazmi, Hasan Askari (१९९५), The makers of medieval Muslim geography: Alberuni, Renaissance, पृ: १२४, आइएसबिएन 9788185199610 
  5. Naqvi, Saiyid Ali (२०१२), Indus Waters and Social Change: The Evolution and Transition of Agrarian Society in Pakistan, Oxford University Press Pakistan, पृ: १३, आइएसबिएन 978-0-19-906396-3 
  6. "Lahaul & Spiti", मूलबाट १६ अप्रिल २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ७ अगस्ट २०१८  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १६ अप्रिल २०१९ मिति