अस्गाबत
अस्गाबत, (तुर्कमेन: Aşgabat, उच्चारण [ɑʃʁɑˈbɑt̪]; रुसी: Ашхаба́д, tr. Ashkhabad, रुसी उच्चारण: [ɐʂxɐˈbat]) जसलाई पहिले पोल्तोरास्क (रुसी: Полтора́цк, रुसी उच्चारण: [pəltɐˈrat͡sk]) को नाम ले पनि चिनिने, मध्य एसिया को तुर्कमेनिस्तान देशको राजधानी, आर्थिक, राजनीतिक, सांस्कृतिक केन्द्र तथा सबैभन्दा लोकप्रिय शहर हो । यो तुर्कमेनिस्तान को करकुम मरुभूमि र कोपेत दाग हिमशृंखला को बीच मा अवस्थित छ ।
अस्गाबत
Aşgabat पोल्तोरास्क(१९१९-१९२७) | |
|---|---|
 तुर्कमेनिस्तान को नक्शामा अस्गाबत | |
.svg) छाप  प्रतीक चिह्न | |
 उत्तर देखि देखिएको शहरको केन्द्र तिरको एक दृश्य | |
| देश |  तुर्कमेनिस्तान |
| स्थापित | १८८१ |
| सरकार | |
| • प्रकार | राष्ट्रपतिय |
| • मेयर | डोर्डोलियोव[१] |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | ४४० किमी२ (१७० वर्ग माइल) |
| उन्नतांश | २१९ मिटर (७१९ फिट) |
| जनसङ्ख्या (२०१२) | |
| • जम्मा | १,०३१,९९२ |
| • घनत्व | २,३००/किमी२ (६,१००/वर्ग माइल) |
| समय क्षेत्र | युटिसी+५ |
| • ग्रीष्म (डिएसटी) | युटिसी+५ (तुर्कमेनिस्तान) |
| हुलाक कोड | ७४४००० - ७४४०४० |
| क्षेत्रीय सङ्केत(हरू) | (+९९३) १२ |
| सवारी दर्ता | एजी |
| वेबसाइट | www.ashgabat.gov.tm |
यो शहर १८८१ मा स्थापित भएको थियो र १९२४ मा तुर्कमेन सोभियत समाजवादी गणतन्त्रको राजधानी बनाइयो । १९४८ मा शहरको अधिकांश भाग भूकम्पबाट बर्बाद भएको थियो तर १९४८ पछि देखि राष्ट्रपति नियाजवको शहरी नवीकरण परियोजनाको विस्तारमा व्यापक पुनरुत्थान भयो ।[२] कराकुम नहर शहर मै छ, पूर्व देखि पश्चिम सम्म अमू दर्याबाट पानी को खपत गरिरहेका छन् ।[३]
नामाकरणसम्पादन
अस्गाबत तुर्कमेन मा अस्गाबत भनिन्छ । रूसी भाषा मा Ашхабад (अस्खाबाद) भनिन्छ । फारसीमा इश्क-अब्बाद (عشقآباد) भनिन्छ । १९९१ अघि, शहरलाई सामान्यतया अस्खाबाद बनिन्थ्यो जुन अंग्रेजी भाषाको रूसी अनुवाद हो । यसलाई विभिन्न अस्खाबाद र अस्गाबत रूपमा लेखिइन्छ । १९१९ देखि १९२७ सम्म शहरले एक स्थानीय क्रान्ति पछि पोल्तोरास्क नामकरण गर्यो ।
यसको अर्थ "प्रेम को शहर" वा "भक्ति को शहर" हुन्छ । केही तुर्कमेनि विद्वानहरू को यो भनाइ छ कि नाम पार्थियन युगको, तेस्रो शताब्दी ईसा पूर्वमा, पार्थियन साम्राज्यको संस्थापक, आर्सेज प्रथम, पार्सिया का अशक-अबाद (अशक/आर्सेज शहर) नामबाट लिइएको हो ।[४]
इतिहाससम्पादन
अस्गाबत एक अपेक्षाकृत जवान शहर हो । जुन १८८१ मा स्थापित भएको थियो र उत्खबाद को निकट नजिकै (तुर्कमेन मा प्रिय शहर) को नामले चिनिन्थ्यो । नासाको साइटबाट टाढा रहेको स्थान, पार्थियन साम्राज्यको पुरातात्विक राजधानी, यो सिल्किक शहरको कोन्जिकाला किनारमा छ । पहिले दोस्रो शताब्दी ईसा पूर्वमा मदिरा उत्पादनको गाँउ को रूपमा उल्लेख गरिएको छ । यसको भूकम्पबाट बर्बाद भएको स्थानको पुनर्निर्माण गरियो । यो १३ औँ शताब्दीमा मङ्गोलहरू द्वारा विनाश सम्म पुग्यो । यसको पछि यो १९ औँ शताब्दीमा रूसीहरूले नलिदासम्म एक सानो गाँउको रूपमा रह्यो ।[५][६] १९४८ को भूकम्पमा यो खराब रूपमा क्षतिग्रस्त भयो र अन्ततः १९६३ मा ध्वस्त भयो ।[७] भूकम्प ले ११०-१७६,००० को ज्यान लियो ।[८][९][१०][११]
जनसांख्यिकीसम्पादन
२०१२ तुर्कमेनि जनगणनाको अनुमान अनुसार, अस्गाबतले शहरको जनसङ्ख्याको ८५% तुर्कमेनि छन् । रूसीहरू जनसङ्ख्याको ७.७%, अर्मेनियालीहरू १.५%, तुर्कीहरू १.१%, उज्बेगीहरू १.१%, र अजरबैजानिसहरू १% जनसङ्ख्या रहेको छ ।
सन्दर्भ सामग्रीहरूसम्पादन
- ↑ "Государственное информационное агентство Туркменистана - TDH", tdh.gov.tm, अन्तिम पहुँच अगस्ट २, २०१७।
- ↑ "Turkmenistan: Government Orders People Out Of Their Homes In Name Of 'Urban Renewal'", जुलाई २१, २००४, अन्तिम पहुँच २२ Nov २०१७।
- ↑ "Brief Note on Turkmenistan", Embassy of India, Ashgabat, मूलबाट फेब्रुअरी १८, २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १० Jun २०१४।
|deadurl=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) - ↑ "How Old is Ashgabat?", Turkmeniya.tripod.com, अन्तिम पहुँच २०१३-११-२४।
- ↑ Konjikala वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण अक्टोबर २९, २०१४ मिति
- ↑ Knowlton, MaryLee (अगस्ट २, २०१७), "Turkmenistan", Marshall Cavendish, अन्तिम पहुँच अगस्ट २, २०१७ – Google Booksद्वारा।
- ↑ "Baha’i House of Worship in Ashgabat", Bahai.us, मूलबाट अगस्ट ८, २००७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१०-०६-२८।
|deadurl=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) - ↑ "Comments for the significant earthquake", Significant Earthquake Database, National Geophysical Data Center, अन्तिम पहुँच १२ जुन २०१५।
- ↑ "US Geological Survey", Earthquake.usgs.gov, मूलबाट सेप्टेम्बर १, २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१०-०६-२८।
|deadurl=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) - ↑ Britannica Concise Encyclopedia, "Britannica Online", Britannica.com, अन्तिम पहुँच २०१०-०६-२८।
- ↑ "State News Agency of Turkmenistan", Turkmenistan.gov.tm, २००७-१०-०६, मूलबाट अप्रिल ६, २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१०-०६-२८।
|deadurl=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)