अभिनवगुप्त कश्मीरका एक दार्शनिक, रहस्यवादी र सौन्दर्यशास्त्री थिए। उहाँलाई एक प्रभावशाली सङ्गीतकार, कवि, नाटककार, व्याख्याता, धर्मशास्त्री, र तर्कशास्त्री पनि मानिन्थ्यो - एक बहुमाथिक व्यक्तित्व जसले गर्दा भारतीय संस्कृतिमा बलियो प्रभाव पारेको थियो। अभिनवगुप्तको जन्म विद्वान र रहस्यवादीहरूको ब्राह्मण परिवारमा भएको थियो जसका पुर्खाहरू कश्मीरका महान् राजा ललितादित्य मुक्तपीडद्वारा कन्नौजबाट बसाइँ सरेका थिए। उनले पन्ध्रजना (वा बढी) शिक्षक र गुरुहरूको मार्गदर्शनमा आफ्नो समयका दर्शन र कलाका सबै विद्यालयहरू अध्ययन गरेका थिए।

अभिनवगुप्त
व्यक्तिगत
जन्म
शङ्कर

९५०
मृत्यु१०१६
धर्महिन्दु धर्म
पंथशैव

जीवनी सम्पादन गर्नुहोस्

"अभिनवगुप्त" उनको वास्तविक नाम थिएन, बरु उसले आफ्नो गुरुबाट कमाएको उपाधि थियो, जसको अर्थ "योग्यता र आधिकारिकता" हो।[१] जयरथबाट, हामीले थाहा पाउँछौं कि अभिनवगुप्तमा शक्तिपातको ठुलो स्तर प्राप्त गर्नेहरूका लागि आवश्यक सबै छवटा गुणहरू थिए, जसलाई पवित्र ग्रन्थहरूमा वर्णन गरिएको छ: ईश्वरमा अटल विश्वास, मन्त्रहरूको अनुभूति, वस्तुगत सिद्धान्तहरूमा नियन्त्रण, सफल निष्कर्ष, सञ्चालन गरिएका सबै गतिविधिहरू, काव्यात्मक रचनात्मकता र सबै विषयहरूको सहज ज्ञान।[२]

एक लेखकको रूपमा, उहाँलाई दार्शनिक विचारको एक व्यवस्थितकर्ता मानिन्छ। उनले आधुनिक वैज्ञानिक अनुसन्धानकर्ताको जस्तो नभई आफ्नो समयका सबै उपलब्ध स्रोतहरूको मूल्याङ्कन गर्दै दार्शनिक ज्ञानलाई थप सुसंगत रूपमा पुनर्निर्माण, तर्कसंगत र व्यवस्था गरेका थिए।[३]

कृतिहरू सम्पादन गर्नुहोस्

उनको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण काम तन्त्रलोक ("तन्त्रको व्याख्या") थियो, जुन सम्पूर्ण त्रिका प्रणालीको संश्लेषण थियो।[४]

सन्दर्भ सामग्रीहरू सम्पादन गर्नुहोस्

  1. The Krama Tantricism of Kashmir; Navjivan Rastogi, page 157
  2. Rastogi, Navjivan (१९८७), Introduction to the Tantraloka: A Study in Structure, Delhi: Motilal Banarsidass, आइएसबिएन 9788120801806 
  3. Re-accessing Abhinavagupta, Navjivan Rastogi, page 10
  4. John R. Dupuche, The Kula Ritual as Elaborated in Chapter 29 of the Tantrāloka of Abhinavagupta