विमला तुम्खेवा

विमला तुम्खेवा नेपाली कवि, लेखक तथा पत्रकार हुन्। उनका कामहरू नारीवाद र जातीय पहिचानका विषयवस्तुहरूमा केन्द्रित हुन्छन्। उनले हालसम्म चारवटा कविता सङ्ग्रह प्रकाशित भएका छन्।

विमला तुम्खेवा
ᤘᤡᤔᤗᤠ ᤋᤢᤶᤂᤣᤘᤠ
हत्केलामा पृथ्वी लिएर उभिएको मान्छे (२०१९) को विमोचन कार्यक्रममा
जन्म	१९७८ (उमेर ४६) ओख्रे, तेह्रथुम, नेपाल
राष्ट्रियता	नेपाली
पेशा	कवि
उल्लेखनीय कार्य	हत्केलामा पृथ्वी लिएर उभिएको मान्छे

उनी सञ्चारिका समूहकी महासचिव र महिला सुरक्षा दवाब समूहकी सदस्य पनि हुन्। उनको एउटा कविता सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालय र सोह्र कलेजको स्नातक प्रथम वर्षको पाठ्यक्रममा समावेश छ।

बाल्यकाल

विमलाको जन्म सन् १९७८ (वि. सं. २०३४) तेह्रथुम जिल्लाको ओख्रे गाउँमा भएको थियो। उनी मोरङ जिल्लाको पथरीमा हुर्किएकी थिइन्। उनका बुबा ब्रिटिस सेनाका पूर्व सिपाही थिए। १० वर्षकी हुँदा उनले म्याक्सिम गोर्कीको 'आमा' र पारिजातको 'शिरीषको फूल' पढेकी थिइन्। ती दुई पुस्तकहरूले उनको मनमा गहिरो छाप छोडेको थियो। विद्यालयको सात कक्षामा पढ्दादेखि नै कविता लेख्न थालेकी थिइन्। उनको पहिलो कविता 'म', उनले सहरमा सांस्कृतिक कार्यक्रममा जम्मा भएका १५०० मानिसहरूको भीडको अगाडि सुनाएकी थिइन्। उनी माध्यमिक विद्यालयको ११ कक्षामा पढ्दा विभिन्न साहित्यिक कार्यक्रममा सहभागी हुन थालेकी थिइन्। उनले 'मधुपर्क', 'गरिमा' र 'युवामञ्च' जस्ता विभिन्न नेपाली साहित्यिक पत्रिकाहरू पढेकी थिइन्।

साहित्यिक जीवन

उनी रेडियो नेपालका रेडियो कार्यक्रममा आफ्ना कविता सुनाउँथिन्। जब उनी १७ वर्षकी थिइन्, उनको कविता राष्ट्रिय पत्रिका 'गरिमा'मा प्रकाशित भएको थियो।उनको पहिलो सङ्ग्रह 'विमला तुम्खेवाका कविताहरू' सन् १९९९ मा प्रकाशित भएको थियो। त्यसपछि उनले पूर्वी नेपालमा केही पहिचान पाउन थालेकी थिइन्।

त्यसपछि उनी धरानबाट आउने पत्रिका 'ब्लास्ट टाइम्स'मा लेख्न थालिन्। त्यसपछि विमला र उनका साथीहरूको समूहले 'हेलो पथरी' नामक स्थानीय पत्रिका सुरु गरेका थिए। त्यही पत्रिकामार्फत उनले पत्रकारिताको यात्रा सुरु गरेकी हुन्। उनी सन् २००१ मा माओवादी जनयुद्धका क्रममा काठमाडौं आएकी थिइन्। यहाँ आएर उनले 'राजधानी' जस्ता राष्ट्रिय स्तरका पत्रिकाका लागि लेखन कार्य थालेकी थिइन्।

उनले आफ्नो दोस्रो पुस्तक 'नदी, छाल र तरङ्गहरू' सन् २००४ मा प्रकाशित गरिन्। उनी लिम्बु कविहरूको साथमा वार्षिक साहित्यिक कार्यक्रम 'ताङ्सिङ - २०७७' मा पनि सक्रिय सहभागिता जनाएकी थिइन्। कार्यक्रम याक्थुङ लेखक सङ्घले आयोजना गरेको थियो। कार्यक्रममा लिम्बु जाति र लिम्बुवान राज्यको जातीय पहिचानका कविताहरू वाचन गरिएको थियो।उनको तेस्रो पुस्तक सन् २००९ मा प्रकाशित भएको थियो। काठमाडौंको सिद्धार्थ आर्ट ग्यालरीमा आयोजित एक कार्यक्रममा पुस्तक विमोचन गरिएको थियो। सन् २०१६ मा, उनले स्वीडेनको स्टकहोममा 'नेपाली कविता महोत्सव' (स्टकहोम नेपाली कविता महोत्सव) मा भाग लिइन्। कार्यक्रम 'नेपाल मण्डप' (नेपाली सांस्कृतिक सङ्घ, स्वीडेन)ले सन् २०१६ फेब्रुअरी २८ मा आयोजना गरेको थियो।

उनले आफ्नो चौथो कविता सङ्ग्रह सन् २०१९ मार्च २२ मा प्रकाशित गरिन्। नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान परिसरमा वरिष्ठ कवि बैरागी काइँलाले पुस्तक विमोचन गरेका थिए। विमोचन कार्यक्रममा कवि तोया गुरुङ र आहुतीको उपस्थिति रहेको थियो।

कृतिहरू

कविता सङ्ग्रहहरू

• विमला तुम्खेवाका कविताहरू (सन् १९९९)
• नदी, छाल र तरङ्गहरू (सन् २००४ )
• संस्मरण एउटा बूढो रूखको (सन् २००९)
• हत्केलामा पृथ्वी लिएर उभिएको मान्छे (सन् २०१९)

पुरस्कारहरू

सन् २०२० मा, उनलाई 'नेपाली प्रतिभा प्रतिष्ठान' एक प्रमुख सामाजिक-साहित्यिक युके अवस्थित नेपाली संस्थाबाट प्रतिभा पुरस्कारबाट सम्मानित गरिएको थियो।सन् २०२१ अक्टोबर २८ मा, उनलाई नेपाली साहित्यमा उनको योगदानको लागि डा. हर्षबहादुर बुढा मगर स्मृति प्रतिष्ठानद्वारा 'हर्षबहादुर बुढा मगर साहित्य सम्मान-२०२१' बाट सम्मानित गरिएको थियो।